ΣΕΒΙΑΝ : Η ανακύκλωση και η ενεργειακή αξιοποίηση απορριμμάτων από την βιομηχανία στην υπηρεσία της πράσινης ανάπτυξης

χ

Η τριτοκοσμική εικόνα των γεμάτων σκουπιδιών ελληνικών μεγαλουπόλεων, η ύπαρξη παράνομων χωματερών που αποτελεί όνειδος για μια ανεπτυγμένη χώρα, η επιβολή προστίμων από την Ε.Ε., η ανυπαρξία συστήματος διαχείρισης και απόρριψης βιομηχανικών απορριμμάτων συνιστούν ένα οξύτατο ζήτημα για την Ελλάδα. Η διαχείριση των αστικών και βιομηχανικών απορριμμάτων απαιτεί ολοκληρωμένες λύσεις και κεντρικό σχεδιασμό, καθώς έτη φωτός χωρίζουν την χώρας μας από τους περισσότερους κοινοτικούς εταίρους, όπου η ανακύκλωση των σκουπιδιών και η αξιοποίηση των υπολειμμάτων τους ενεργειακά και θερμικά αναπτύσσεται συνεχώς. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην Γερμανία, την πιο ευαισθητοποιημένη περιβαλλοντικά χώρα στον κόσμo, η αξιοποίηση των σκουπιδιών αποτελεί ένα δυναμικό κλάδο της βιομηχανίας. Τόσο δυναμικό, που υποδέχεται τα σκουπίδια των καθυστερημένων περιβαλλοντικά χωρών ανάμεσα τους και η Ελλάδα.

Σε αυτό το πλαίσιο μια πρωτοβουλία των Ελληνικών βιομηχανιών που ασχολούνται με την ανακύκλωση αλλά και την ενεργειακή αξιοποίηση των αποβλήτων παίρνει σάρκα και οστά στον ΣΕΒΙΑΝ (Σύνδεσμος Ελληνικών Βιομηχανιών Ανακύκλωσης και Ενεργειακής Αξιοποίησης). Στους κόλπους του οι βιομηχανίες που δραστηριοποιούνται σε αυτόν τον τομέα, έχουν τη δυνατότητα να ανταλλάξουν γνώσεις, εμπειρίες, τεχνογνωσία αλλά και να συνδεθούν οριζόντια για να αποκτήσουν οικονομικά οφέλη. Η συνένωση τους όμως σε ένα σύνδεσμο αποτελεί και ένα θεσμικό τρόπο να εκφράσουν τις απόψεις τους, να παρεμβαίνουν και να επιχειρηματολογούν, καθώς αναπτύσσεται και οργανώνεται αυτός ο τομέας από την πολιτεία. Όπως για παράδειγμα στο νομοσχέδιο για τις ΑΠΕ που κατατέθηκε από το ΥΠΕΚΑ προς συζήτηση στη Βουλή, που εξαιρεί τα υπολείμματα των αστικών στερεών απορριμμάτων- υλικό που αξιοποιείται στο εξωτερικό – από το ευνοϊκό καθεστώς των ΑΠΕ, προκαλώντας την αντίδραση του συνδέσμου. Επιπλέον, η συνεργασία τους με τα Πανεπιστημιακά Ιδρύματα πλέον της ωφέλιμης διασύνδεσης επιστημονικής γνώσης και πραγματικής εφαρμογής στην βιομηχανία, εμπλουτίζει τη βιομηχανία με την διεθνή εμπειρία.

Τα θέματα αυτή αποτέλεσαν και το αντικείμενο της συζήτησης που ακολουθεί με τα μέλη του δ.σ του ΣΕΒΙΑΝ: τον πρόεδρο κ.Αθανάσιο Κατρή , που είναι ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας Ηλέκτωρ, τον αντιπρόεδρο κ.Παναγιώτη Σκιαδά, που είναι υπεύθυνος περιβάλλοντος του ομίλου Βιοχάλκο αλλά και το γενικό διευθυντή του ΣΕΒΙΑΝ κ.Χρήστο Καραγιάννη, που είναι εμπορικός διευθυντής της εταιρείας Ηλεκτωρ .

της Τζούλης Ν. Καλημέρη

Τι είναι ο ΣΕΒΙΑΝ;

Κατρής.: Ο ΣΕΒΙΑΝ είναι ο σύνδεσμος των Ελληνικών βιομηχανιών που ασχολούνται με την ανακύκλωση και την ενεργειακή αξιοποίηση των αποβλήτων. Συμμετέχουν όλες οι μεγάλες εταιρείες που δραστηριοποιούνται σε αυτό τον κλάδο και οι οποίες σε ένα δύσκολο επενδυτικά περιβάλλον όπως είναι το ελληνικό, έχουν κατορθώσει να ολοκληρώσουν σημαντικές επενδύσεις, παρουσιάζοντας εξαιρετικά αποτελέσματα τόσο στον τομέα της ανακύκλωσης όσο και στον τομέα της ενεργειακής αξιοποίησης.

Σκιαδάς: Η ανακύκλωση δίνει μία μια προστιθέμενη αξία σε «άχρηστα» υλικά τα οποία μετατρέπονται σε χρήσιμα προϊόντα επεκτείνοντας έτσι τον κύκλο ζωής των φυσικών αυτών πόρων. Οι βιομηχανίες δίνουν την δυνατότητα να επιστραφούν αυτά τα χρήσιμα υλικά, αυτοί οι φυσικοί πόροι, ξανά στην παραγωγική αλυσίδα. Για παράδειγμα το πιο ανακυκλωμένο απόβλητο στον κόσμο είναι ο παλαιοσίδηρος (σκραπ σιδήρου) από τον οποίο προέρχεται ο γνωστός μας χάλυβας. Μέλη μας αποτελούν οι τρείς χαλυβουργίες της Ελλάδας, οι οποίες ανακυκλώνουν περίπου 2,5εκατ. παλαιοσιδήρου ετησίως. Άλλα παραδείγματα από την βαριά βιομηχανία είναι οι τσιμεντοβιομηχανίες, όπως είναι ο ΤΙΤΑΝ και η ΑΓΕΤ ΗΡΑΚΛΗΣ, που μπορούν να αξιοποιήσουν πολλά απόβλητα, τα οποία έχουν μια ενεργειακή αξία. Ανακτούν την θερμογόνο αξία και παράλληλα εντάσσουν την στάχτη, το κατάλοιπο αυτής της καύσης, μέσα στο προϊόν τους. Άλλα παραδείγματα είναι οι βιομηχανίες Διαλογής και Διαχωρισμού Ανακυκλώσιμων Υλικών, τα λεγόμενα ΚΔΑΥ, τα οποία διαχωρίζουν τα περιεχόμενα των μπλε κάδων. Τα τελευταία 5χρόνια έχουν εγκατασταθεί 10.000 κάδοι, που συλλέγουν το γυαλί, το χαρτί, το αλουμίνιο και το πλαστικό.

Κ:. Η πλειοψηφία αυτών των απορριμμάτων είναι χαρτί, το οποίο διαχωρίζεται και στέλνεται στις χαρτοβιομηχανίες για αναπαραγωγή χαρτιού. Μια δεύτερη γκάμα προϊόντων είναι τα διάφορα είδη πλαστικού PET, πολυαιθυλένιο, το φιλμ ( το υλικό που γίνονται οι σακούλες). Τα υλικά αυτά οδεύουν σε κέντρα ανακύκλωσης, τα πιο σύγχρονα από τα οποία ανήκουν σε μέλη του συνδέσμου μας.

Σ: Συλλέγονται επίσης διαφορετικές ποιότητες γυαλιού. Στις σύγχρονες μονάδες γίνεται ο διαχωρισμός των διαφορετικών ποιοτήτων, αυξάνοντας έτσι και την προστιθέμενη αξία του υλικού.

Κ: Μεγαλύτερη εμπορική αξία έχει το ανακυκλωμένο Αλουμίνιο και ακολουθεί ο σίδηρος και τα διάφορα είδη πλαστικών. Ανακτώντας τα υλικά αυτά όχι μόνο δεν τα πετάμε στο ΧΥΤΑ( Χώρος Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων ), επιβαρύνοντας τους κατά τόπου ΧΥΤΑ, αλλά δημιουργούμε και μια νέα πρώτη ύλη και ταυτόχρονα εξοικονομούμε σημαντική ποσότητα ενέργειας.

Ποιος είναι λοιπόν, ο σκοπός του ΣΕΒΙΑΝ; Γιατί ενωθήκατε σε αυτόν τον σύνδεσμο;

Κ: Πιστεύουμε ότι η οριζόντια αυτή διασύνδεση θα βοηθήσει τις επιχειρήσεις μας αλλά και την Ελλάδα στο να δημιουργήσει το ταχύτερο δυνατόν τις υποδομές που χρειάζεται, για να ανταποκριθεί τόσο στην κοινοτική νομοθεσία όσο στις ανάγκες του περιβάλλοντος. Ο καθένας από εμάς αντιμετώπισε πολύ μεγάλες δυσκολίες για να στήσει την επιχείρηση του, με πιο σημαντικό το τεράστιο πρόβλημα της γραφειοκρατίας. Για παράδειγμα μια δική μας εταιρεία ανακύκλωσης έκανε 4 χρόνια για να πάρει την πιο απλή άδεια. Οι τοπικές αντιδράσεις καμιά φορά είναι έντονες και τις περισσότερες φορές προέρχονται από την έλλειψη ενημέρωσης. Η χώρα όμως έχει τεράστια ανάγκη να δημιουργήσει κι άλλες υποδομές.

Πως κρίνετε προς το παρόν τις κινήσεις του ΥΠΕΚΑ;

Κ: Αντιμετωπίσαμε πολύ θετικά τη δημιουργία αυτόνομου υπουργείου Περιβάλλοντος, οι πρώτες εξαγγελίες επίσης από την πολιτική ηγεσία του ήταν θετικές ωστόσο, δεν συνοδεύτηκαν από τα ανάλογα έργα. Δυστυχώς με το πρώτο φύσημα κάποιας αντίδρασης, παρατηρούμε να υπάρχουν υπαναχωρήσεις. Ένα πρώτο δείγμα αφορά την ενεργειακή αξιοποίηση υπολειμμάτων των Κέντρων Ανακύκλωσης και των υπολειμμάτων των μονάδων διαχείρισης Αστικών Στερεών Απορριμμάτων (ΑΣΑ). Πρόκειται για ένα υλικό που δεν παράγεται από πρώτες ύλες που δεν είναι δυνατόν να ανακτηθούν προς ανακύκλωση. είτε γιατί έχουν πολύ μικρό μέγεθος είτε γιατί από τη φύση του δεν μπορεί να ανακυκλωθούν, για παράδειγμα ένα παλιό παπούτσι. Το υπόλειμμα αυτό κατά την κοινοτική νομοθεσία απαγορεύεται να θαφτεί –και αν τα θάψουμε αντί να ωφεληθούμε από την παράγουμε προβλήματα (υγρούς και αέριους ρύπους).

Ενεργειακή αξιοποίηση απορριμμάτων

Τι προβλέπει λοιπόν η κοινοτική νομοθεσία σε αυτή την περίπτωση;

Κ: Προβλέπει και ορίζει ρητά την υποχρεωτική ενεργειακή αξιοποίησή τους. Αυτά τα υλικά μπορεί να αξιοποιηθούν σε υφιστάμενες μονάδες όπως είναι βιομηχανία. Για παράδειγμα οι τσιμεντοβιομηχανίες είναι αποδέκτες αυτών των υλικών. Ένας άλλος τρόπος αφορά την δημιουργία ειδικών ενεργειακών σταθμών που θα εκμεταλλευτούν ενεργειακά αυτά τα προϊόντα, διοχετεύοντας τα είτε ως ηλεκτρική ενέργεια στο αστικό δίκτυο είτε ως θερμότητα σε βιομηχανικές εγκαταστάσεις ή ως τηλεθέρμανση σε πόλεις.

Τί είναι αυτά τα υπολείμματα;

Κ: Είναι ένα επεξεργασμένο προϊόν, που προέρχεται από χαρτί, χαρτόνι, ξύλο, δέρμα, υφάσματα και ορισμένες κατηγορίες πλαστικών καθώς και σε ορισμένες περιπτώσεις αποξηραμένα υπολείμματα τροφών. Με τα πιο σύγχρονα μέσα είναι δυνατόν να διαχωριστούν ώστε να μη συμπεριληφθεί στο προϊόν, πλαστικό που περιέχει χλώριο (π.χ. PVC). Κατά αυτό τον τρόπο παράγεται ένα δευτερογενές επεξεργασμένο προϊόν με υψηλή ενεργειακή αξία που δεν επιφέρει βλάβες στο περιβάλλον και τη δημόσια υγεία.

Σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες ήδη παράγουν ενέργεια ακόμα και από τις παιδικές πάνες.

Κ: Στη Λάρνακα κάναμε μια ανάλυση των σκουπιδιών όπου το 4% είναι παιδικές πάνες. Κι αυτό αφορά κι άλλα σκουπίδια. Τα υπολείμματα λοιπόν που είτε προέρχονται από τα αστικά απορρίμματα είτε από την ανακύκλωση αφήνουν ένα σημαντικό υπόλειμμα της τάξης του 30%. Δεν είναι αμελητέο. Το οποίο αν δεν το αξιοποιήσουμε ενεργειακά θα οδηγηθεί σε ταφή. Ο ΣΕΒΙΑΝ αλλά και όλοι οι φορείς που ασχολούνται με τα σκουπίδια προτείνουμε αυτό το προϊόν να θεωρηθεί ως βιομάζα, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά το βιοαποδομήσιμο κλάσμα που περιέχουν.

Γιατί είναι σωστό αυτό;

Κ: Πρώτον σε πολύ μεγάλο ποσοστό ,κατά 60% και σε ορισμένες περιπτώσεις κατά 80%, είναι βιομάζα .Δηλαδή χαρτί, υπολείμματα τροφών, ξύλο κλπ

Σ: Με απλά λόγια δεν είναι συνθετικά υλικά.

Κ: Δεύτερον αν χαρακτηρισθεί ως βιομάζα γίνεται εφικτή η ενεργειακή αξιοποίησή του σε μια ειδική μονάδα που θα καίει μόνο αυτό. Η δαπάνη επένδυσης μιας τέτοιας μονάδας είναι αρκετά υψηλή. Είναι 5-6 χιλιάδες ευρώ ανά εγκατεστημένο κιλοβάτ. Σε αντιδιαστολή με το αιολικό πάρκο που η αντίστοιχη δαπάνη ανέρχεται σε 1.000 ευρώ ανά κιλοβάτ. Αν υπαχθεί η μονάδα αυτή λοιπόν στο καθεστώς των ΑΠΕ έχει δυο πλεονεκτήματα : Το πρώτο είναι ότι το ηλεκτρικό δίκτυο είναι υποχρεωμένο να αγοράσει τον ηλεκτρισμό και το δεύτερο ότι το αγοράζει σε προνομιακή τιμή. Αν δεν έχει αυτά τα δύο στοιχεία μια επένδυση είναι απαγορευτική

Στην επιδότηση και στην στήριξη αφορά λοιπόν το αίτημα σας για ένταξη στο καθεστώς των ΑΠΕ.

Σ: Υπάρχει και μια άλλη πλευρά. Μια τέτοια μονάδα που έχει υψηλό κόστος κεφαλαίου για να εγκατασταθεί, το πιο σημαντικό μέρος αφορά την πώληση της ενέργειας. Το δεύτερο όμως μέρος προέρχεται από το κόστος διαχείρισης (gate fee) των υλικών αυτών. Σε χώρες όπως είναι η Γερμανία, η Αγγλία, η Ολλανδία το κόστος διαχείρισης σε μια τέτοια μονάδα γίνεται ανταγωνιστικό και ο λόγος είναι απλός. Για να απορρίψεις αυτό το υλικό σε ένα ΧΥΤΑ ή ένα ΧΥΤΥ – στη Γερμανία απαγορεύεται πλήρως- και στις άλλες χώρες είναι πολύ υψηλό λόγω των ειδικών φόρων διάθεσης που λειτουργούν αποτρεπτικά αφού το κόστος διάθεσης γίνεται απαγορευτικό.

Η τιμή λοιπόν εισόδου σε ΧΥΤΑ είναι κομβικό τόσο στην ενεργειακή αξιοποίηση όσο και στην διαχείριση των αστικών απορριμμάτων.

Κ: Η τιμή είναι καθοριστικός παράγοντας που μπορεί να αποτρέψει την ταφή υπέρ της αξιοποίησης. Ωστόσο οφείλουμε να συνειδητοποιήσουμε ότι υπάρχουν σημαντικά δευτερογενή οφέλη, π.χ. η αξιοποίηση του RDF της τσιμεντοβιομηχανίας αφενός μειώνει τους ρύπους από συμβατικά καύσιμα και αφετέρου έχει πολύ σημαντικό όφελος στην εγχώρια βιομηχανία ενόψει του διεθνούς ανταγωνισμού.
Σε κάθε περίπτωση είναι πολύ σημαντική ωστόσο προσκρούει πολλές φορές στις τοπικές αντιδράσεις. Η τσιμεντοβιομηχανία στην Ευρώπη έχει υποκαταστήσει τα συμβατικά καύσιμα σε πολύ μεγάλο βαθμό. Στην Γερμανία το 75% της ενέργειας που χρησιμοποιείται προέρχεται από τα εναλλακτικά καύσιμα και το 25% από τα συμβατικά. Στην Ελλάδα το 100% προέρχεται από συμβατικά καύσιμα. Οι συνέπειες οικονομικές και περιβαλλοντικές είναι τεράστιες. Εμείς πετάμε ένα ενεργειακό υλικό.

Πως αντιμετωπίζετε λοιπόν τις τοπικές αντιδράσεις που εγείρονται γι΄ αυτό το θέμα;

Σ: Είναι αλήθεια ότι υπάρχουν έντονες αντιδράσεις σε τοπικό επίπεδο, καθώς υπάρχει σημαντική και πολλές φορές καθοδηγούμενη παραπληροφόρηση. Αυτό οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι τα ίδια τα ΜΜΕ δίνουν έμφαση στις φωνές που αναφέρονται αβάσιμα στον κίνδυνο για την υγεία των πολιτών. Πολύ συχνά αγνοούν όμως τα επιστημονικά δεδομένα και τις δόκιμες πρακτικές που ακολουθούνται παγκοσμίως, γιατί απλούστατα καμία τοπική κοινωνία δεν έχει σταθεί στα επιστημονικά δεδομένα και δεν έχει πληροφορηθεί για αυτά. Τα δεδομένα λένε ότι η ενεργειακή αξιοποίηση αυτών των υλικών παράγει λιγότερους ρύπους από τα συμβατικά καύσιμα και δεν δημιουργεί κίνδυνο για την δημόσια υγεία και το περιβάλλον. Επιπλέον οι επενδύσεις αυτές θα ωφελήσουν τις τοπικές κοινωνίες, με τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας αλλά και με τη προστασία του περιβάλλοντος.

Γι’ αυτό λοιπόν εσείς πως τις αντιμετωπίζετε;

Σ: Η άποψη μου είναι ότι πρέπει να υπάρχει ένας πολιτισμένος διάλογος και ενημέρωση που θα βασιστούν στα επιστημονικά δεδομένα. Χωρίς ενημέρωση από την δική μας πλευρά που θα αναδείξει ότι η ενεργειακή αξιοποίηση έχει οφέλη δεν μπορεί να αλλάξει η κοινή γνώμη. Είναι μια τεχνολογία που έχει εφαρμοσθεί ευρέως στην Ευρώπη. Στην αρχή είχε κάποια προβλήματα όπως όλες οι νέες τεχνολογίες αλλά με την εξέλιξη της τεχνολογίας, σημειώθηκε αύξηση της παραγωγής ενέργειας με παράλληλη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Εμείς όμως επειδή έχουμε καθυστερήσει πολύ στην εφαρμογή τέτοιων τεχνολογιών –αυτό σε ορισμένες περιπτώσεις είναι πλεονέκτημα –μπορούμε να απολαύσουμε τους καρπούς της εξέλιξης της τεχνολογίας.

Καραγιάννης : Σε αυτό το σημείο είναι πολύ σημαντικό να επισημάνουμε ότι στην προσπάθεια μας αυτή έχουμε αρωγή τα Πανεπιστημιακά Ιδρύματα. Ο ΣΕΒΙΑΝ συνεργάζεται με το Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο.

Κ: Το κεντρικό μήνυμα μας προς την κοινωνία, είναι πως τα προβλήματα υπάρχουνε όχι γιατί γίνονται περιβαλλοντικές επενδύσεις αλλά γιατί δεν υπάρχουν ανάλογες εγκαταστάσεις. Τα προβλήματα υπάρχουν γιατί παράγουμε απόβλητα. Δεν μπορούμε να σταματήσουμε την διαδικασία παραγωγής απόβλήτων, μπορούμε να περιορίσουμε τις επιπτώσεις μόνο αν χρησιμοποιήσουμε την επιστήμη και την τεχνολογία, δημιουργώντας τις κατάλληλες υποδομές. Άρα χρειαζόμαστε επενδύσεις είτε δημόσιες είτε ιδιωτικές. Η Γερμανία είναι ένα παράδειγμα γιατί είναι η πιο ευαισθητοποιημένη περιβαλλοντικά χώρα στον κόσμο. Έχει τις μεγαλύτερες υποδομές, γι΄αυτό και προστατεύει και το περιβάλλον πιο αποτελεσματικά από κάθε άλλη χώρα στον κόσμο. Μάλιστα δεν διαχειρίζεται μόνο τα δικά της απόβλητα. Διαχειρίζεται και τα απόβλητα της Ελλάδας σε ένα μεγάλο βαθμό.

Κάνουμε δηλαδή εξαγωγή σκουπιδιών στην Γερμανία;

Κ: Βεβαίως. Εμείς και άλλες καθυστερημένες περιβαλλοντικά χώρες όπως είναι η Ιταλία. Οι Γερμανοί δεν διστάζουν μάλιστα να πάρουν υλικά τοξικά και επικίνδυνα, γιατί έχουν την τεχνολογία να τα διαχειριστούν. Από αυτή την δραστηριότητα έχουν κέρδη. Έχουν μια βιομηχανία, η οποία κερδίζει από τα σκουπίδια.

Σ: Ένα παράδειγμα: Η Γερμανία ανέδειξε πρώτη από όλους ότι κάτι πρέπει να γίνει με τα υπολείμματα αυτά και ανέπτυξε τις τεχνολογίες αξιοποίησης ή ασφαλούς διάθεσης τους. Στην Ελλάδα δυστυχώς δεν υπάρχουν οι κατάλληλες υποδομές και η βιομηχανία συχνά βρίσκεται σε αδιέξοδο μην έχοντας επιλογές για την ασφαλή διάθεσή τους.

Έτσι ξεκινήσατε και την δραστηριοποίηση σε αυτό τον τομέα; Από την ανάγκη της ορθότερης διαχείρισης των δικών σας υπολειμμάτων;

Σ: Σωστά. Ένα μέρος των βιομηχανικών αποβλήτων που παράγονται στην Ελλάδα οδηγούνται στην Γερμανία και σε άλλες βιομηχανικά ανεπτυγμένες χώρες. Είναι επίκαιρο καθώς τίθεται ένα πολύ σοβαρό θέμα ανταγωνιστικότητας για την Ελληνική βιομηχανία αφού η εξαγωγή τους μπορείς να φτάσει και τα 1.200 ευρώ τον τόνο, κόστος που σε μια πχ. γερμανική βιομηχανία είναι ανήκουστο.

Πόσο στοιχίζει σε μια γερμανική βιομηχανία;

Κ: Υπάρχουν σημεία διάθεσης επικίνδυνων βιομηχανικών αποβλήτων που κοστίζουν μέχρι και 40 ευρώ!

Σ: Στην Ελλάδα που δεν υπάρχουν ώριμες υποδομές το κόστος διαχείρισης επικίνδυνων βιομηχανικών αποβλήτων συνήθως ξεπερνάει τα 600 ευρώ και μπορεί να φτάσει μέχρι τα 1200 ευρώ τον τόνο ενώ για τα ίδια απόβλητα ανταγωνίστριες βιομηχανίες τα διαχειρίζονται με σαφώς χαμηλότερο κόστος που αρχίζει από 40 ευρώ τον τόνο και σπανίως υπερβαίνει τα 200 ευρώ τον τόνο.

Κ: Είναι τεράστια η απόκλιση. Οφείλεται στο ότι πρέπει να βγουν πολύπλοκες άδειες, οι διαδικασίες είναι δαιδαλώδεις, τα υπολείμματα πρέπει να μεταφερθούν χιλιόμετρα μακριά. Επειδή υπάρχει λοιπόν τόσο σημαντικό κόστος, υπάρχει και λαθραία διασπορά βιομηχανικών υπολειμμάτων.

Έχουμε δηλαδή την ίδια εικόνα , όπως με τα σκουπίδια ,όπου τελικά τα απορρίμματα πετιούνται σε παράνομες χωματερές;

Κ:Είτε τελικά πάνε σε παράνομες χωματερές είτε καταλήγουν με περίεργους τρόπους σε περιοχές που κανένας δε ξέρει. Φανταστείτε ένα φορτηγό που μεταφέρει 10 τόνους κοστίζει στον βιομήχανο 10.000 ευρώ.

Σ: Οφείλουμε να πούμε ότι δεν διακρίνονται όλες οι βιομηχανίες από περιβαλλοντική ευαισθησία. Όταν λοιπόν καλείται να πληρώσει ο ίδιος ο επιχειρηματίας 10.000 ευρώ, μπορεί με πολύ λιγότερα χρήματα να τα ξεφορτωθεί κάπου παράνομα.

Διαχείριση Αστικών Απορριμμάτων

Να πάμε τώρα λοιπόν στο κομμάτι της διαχείρισης των αστικών απορριμμάτων. Ποιοί είναι οι στόχοι;

Κ: Έχουμε διαμορφώσει κάποιες προτάσεις. Πρώτο μέλημα είναι χτυπηθεί ριζικά η παρανομία που σχετίζεται με τις παράνομες χωματερές.

Σε αυτό θα πρέπει να έχετε και αρωγό την πολιτεία.

Κ: Όχι πάντοτε. Υπάρχουν και δήμοι που κάνουνε λαθραία διαχείριση. Ξέρετε άλλο είναι οι εξαγγελίες και άλλο είναι η εφαρμογή και η υλοποίηση.

Η ύπαρξη των Χώρων Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Απορριμμάτων ( ΧΑΔΑ) σας δημιουργεί αθέμιτο ανταγωνισμό.

Κ: Είναι αλήθεια ότι η ύπαρξη τους και μόνο αποτελεί μια παθογένεια. Εκεί θα πάνε και τα τοξικά σκουπίδια, δεν υπάρχει καν περίφραξη. Η επόμενη λύση είναι οι ΧΥΤΑ, μια λύση που προστατεύει σημαντικά το περιβάλλον. Αλλά στον ΧΥΤΑ δεν αξιοποιούνται τα υλικά . Είναι εγκαταστάσεις που εξασφαλίζουν ότι τα υγρά που παράγονται κατά τη σήψη των απορριμμάτων δεν θα περάσουν στο υπέδαφος, τα αέρια θα συλλεχτούν με κάποιούς σωλήνες και θα οδηγηθούν προς καύση ή προς ενεργειακή αξιοποίηση.

Δηλαδή σήμερα έχουμε ένα είδος ενεργειακής αξιοποίησης

Καρ: Ναι , σε τρία σημεία στην Ελλάδα.

Κ: Τα μειονεκτήματα είναι ότι τα απορρίμματα θα έπρεπε να σκεπάζονται για να μην φεύγουν οι οσμές και φυσικά ότι υπάρχει απώλεια σε ένα υλικό που μπορεί να αξιοποιηθεί ως πρώτη ύλη, πολύ χρήσιμη είτε στη βιομηχανία είτε στις ενεργειακές ανάγκες της χώρας. Η ευρωπαϊκή νομοθεσία προβλέπει ότι το βιοαποδομήσιμο κλάσμα των απορριμμάτων δεν πρέπει να πηγαίνει στους ΧΥΤΑ αλλά σε σύγχρονες μονάδες διαχείρισης απορριμμάτων. Έχει όμως ένα πλεονέκτημα ο ΧΥΤΑ ότι είναι πιο φθηνός από τις άλλες λύσεις. Οι άλλες ευρωπαϊκές χώρες για να αντισταθμίσουν αυτό τον παράγοντα έχουν επιβάλλει ένα φόρο ΧΥΤΑ.

Είναι και δικό σας αίτημα;

Κ: Είναι σημαντικό και θα πρέπει να γίνει και στην χώρα μας. Επιπλέον για να γίνουν οι πιο σύγχρονες μονάδες απαιτούνται κεφάλαια για την κατασκευή τους –το κόστος επένδυσης είναι μεγάλο- αλλά και το κόστος διαχείρισης τους είναι αρκετά πιο ψηλό από τους ΧΥΤΑ.

Να το κάνουμε πιο κατανοητό σας παρακαλώ. Ας πάρουμε για παράδειγμα τον ΧΥΤΑ που βρίσκετε στα Λιόσια .

Κ: Ο ΧΥΤΑ που βρίσκεται στα Λιόσια παρουσιάζει ιδιαιτερότητες, καθώς είναι ένας μεγάλος χώρος που υποδέχεται και τα σκουπίδια άλλων δήμων. Το κόστος διαχείρισης ανέρχεται περίπου στα 30 ευρώ, ενώ στο εργοστάσιο μηχανικής διαλογής και κομποστοποίησης το κόστος ανεβαίνει στα77 ευρώ ανά τόνο. Εμείς προτείνουμε, εφόσον χρησιμοποιείται ο ΧΥΤΑ να υπάρξει ένας φόρος ΧΥΤΑ, που θα μπορούσε να ανέρχεται στα 60 ευρώ και να διαμορφωθεί στο τελικό κόστος των90 ευρώ τον τόνο. Αντίθετα στο εργοστάσιο ανακύκλωσης να υπάρχει μια πριμοδότηση για παράδειγμα με 20 ευρώ τον τόνο. Το κόστος στη μονάδα σύγχρονης διαχείρισης θα γινόταν 50 ευρώ και στους ΧΥΤΑ 80 ευρώ.

Σ: Υπάρχει ακόμα μία οικονομική διάσταση. Η συλλογή και αξιοποίηση των «άχρηστων» υλικών εντός της Επικράτειας συνεισφέρει σημαντικά στο ισοζύγιο πληρωμών της χώρας αφού αποτρέπεται η εισαγωγή νέων πρώτων υλών. Παράλληλα, κάθε υλικό που μπαίνει σε ένα ΧΥΤΑ έχει ένα περιβαλλοντικό αποτύπωμα, δηλαδή έχει υποστεί ένα κόστος το περιβάλλον για την παραγωγή του όπως πχ. τα μέταλλα τα οποία έχουν μεγάλο ενεργειακό αποτύπωμα. Κάθε κιλό αλουμινίου που πετάμε, κάθε κιλό χάλυβα, δημιουργούν την ανάγκη αντικατάστασής τους προκαλώντας ένα τεράστιο αποτύπωμα στο περιβάλλον.

Κ: Σε άλλες περιπτώσεις είναι ένα ενεργειακό υλικό που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τις ενεργειακές ανάγκες της βιομηχανίας.

Οικονομία-Αναπτυξη

Σ: Η ανάπτυξη της ανακύκλωσης στην εγχώρια αγορά θα συμβάλει στην ανταγωνιστικότητα των εγχώριων βιομηχανιών αφού οι πρώτες ύλες όπως και η παραγωγή των προϊόντων θα γίνεται στην Ελλάδα. Είναι εξαιρετικά σημαντικό για την οικονομία το μεγαλύτερο μέρος της προστιθέμενης αξίας ενός προϊόντος να δημιουργείται εντός της χώρας. Έτσι, στην περίπτωση της παραγωγής χάλυβα, συλλέγεται ο παλαιοσίδηρος και μετατρέπεται σε χάλυβα οπλισμού δημιουργώντας στην πορεία υπεραξία για όλα τα στάδια παραγωγής και παράλληλα πολλές θέσεις εργασίας.

Κ: Ένα άλλο παράδειγμα είναι η χαρτοβιομηχανία που είναι κερδοφόρα και βιώσιμη γιατί χρησιμοποιεί εξ ολοκλήρου χαρτί ανακύκλωσης. Στον αντίποδα πολλές χαρτοβιομηχανίες αντιμετωπίζουν οικονομικά προβλήματα, επειδή δεν έχουν αναπτύξει την διαχείριση ανακυκλώσιμου χαρτιού. Για πολλούς κλάδους της βιομηχανίας είναι θέμα βιωσιμότητας η ανάπτυξη αυτών των πρώτων υλών από τα σκουπίδια. Γίνεται λοιπόν αντιληπτό πόσο σημαντικό είναι για την ελληνική οικονομία.

Σ: Επιπλέον θα πρέπει να λάβουμε υπόψιν το κόστος των μεταφορικών. Ο χάλυβας για παράδειγμα για να μεταφερθεί από τη Μέση Ανατολή εδώ –εκτός από το περιβαλλοντικό αποτύπωμα της μεταφοράς, που θα γίνεται ολόενα και πιο σημαντικό- είναι ένα κόστος που επιβαρύνει την δική μας παραγωγή και ανταγωνιστικότητα.
Επιπλέον οι τιμές αυτών των μετάλλων έχουν αυξηθεί επίσης σημαντικά λόγω της ανόδου της ζήτησης από χώρες όπως είναι η Κίνα.

Κ: Ισχύει και το ίδιο συμβαίνει και με τα πλαστικά. Υπάρχει όντως τεράστια ζήτηση.

Τα Πανεπιστημιακά Ιδρύματα και οι Οικολογικές Οργανώσεις

Θα ήθελα να μου εξηγήσετε τη συνεργασία που έχετε ως Σύνδεσμος με τα Ελληνικά Πανεπιστημιακά Ιδρύματα.

Καρ: Έχουμε μια συνεργασία με το Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο, που λειτουργεί ως σύμβουλος μας. Στόχος μας μέσα από αυτή την συνεργασία Πανεπιστημίου και επιστημονικής μονάδας του ΣΕΒΙΑΝ να διασυνδεθεί οριζόντια η γνώση, να αποκτήσουμε εξωστρέφεια, συμμετοχή σε ευρωπαϊκά φόρα.

Έχουν αναπτύξει κάποιες τεχνολογίες που μπορείτε εσείς να εφαρμόσετε ;

Καρ: Είναι μια σχέση αμφίδρομη. Τους τροφοδοτούμε με τα προβλήματα της βιομηχανίας –καθώς η τεχνολογία είναι καθοριστική για την διαχείριση των αποβλήτων-για να κάνουν εφαρμοσμένη έρευνα και να επιλύσουν και τα δικά μας προβλήματα. Η συμβολή τους επίσης είναι σημαντική στην εκλαΐκευση των ζητημάτων και στην κατανόηση τους από το ευρύ κοινό. Έχουν μεγαλύτερη γνώση για τις διεθνείς εξελίξεις και μεταφέρουν ιδέες και προτάσεις. Όπως για παράδειγμα μια ιδέα του καθηγητή του κ.Κοκώση όπου το απόβλητο μιας βιομηχανίας μπορεί να γίνει η πρώτη ύλη για μια άλλη βιομηχανία, δημιουργώντας ένα δίκτυο. Ο ίδιος μάλιστα έχει μια ανάλογη εμπειρία από την Μεγ. Βρετανία, την οποία μπορούμε να την αξιοποιήσουμε.

Με τις οικολογικές οργανώσεις έχετε επαφή ;

Καρ: Τους καλέσαμε στην πρώτη μας ημερίδα και το βήμα είναι ανοιχτό για το οικολογικό κίνημα για να επιχειρηματολογήσει και να αντιπαρατεθεί με επιχειρήματα.

Κ: Σεβόμαστε όλες τις οικολογικές οργανώσεις οι οποίες έχουν αγνά κίνητρα και διάθεση για ειλικρινή διάλογο βασισμένο σε επιστημονικά δεδομένα. Ωστόσο δεν μπορούμε πάντοτε να συμφωνούμε μαζί τους, καθώς εκτιμώ ότι δεν έχουν αντιληφθεί πλήρως την εξέλιξη της τεχνολογίας και τα συστήματα που εφαρμόζονται σε άλλες χώρες. Θα πρέπει να γίνει κατανοητό ότι οι βιομηχανίες ανακύκλωσης και ενεργειακής αξιοποίησης προσπαθούν να λύσουν προβλήματα που έχουν συσσωρευτεί χρόνια και σε αυτή την προσπάθεια τους θέλουμε συμπαραστάτες.

in.gr