Ένας τρόπος να θέσετε υπό πλήρη έλεγχο το άσθμα σας και τη θεραπεία του είναι να εφοδιαστείτε με ένα σχέδιο αντιμετώπισης. Πρόκειται για μία σειρά οδηγιών σχετικά με το τι πρέπει να κάνετε, όταν το άσθμα σας αρχίζει να μετριάζεται ή σε καταστάσεις κατά τις οποίες το άσθμα σας μπορεί να φαίνεται ότι πρόκειται να επιδεινωθεί. Υπάρχουν δύο τύποι σχεδίων αντιμετώπισης.
Σχέδια Αντιμετώπισης με Βάση την Κορυφαία ΡοήO μετρητής κορυφαίας εκπνευστικής ροής είναι ιδιαίτερα απλός στη χρήση του. Με μία σύντομη, δυνατή εκπνοή, ο μετρητής θα καταγράψει την κορυφαία ταχύτητα με την οποία μπορείτε να εκπνεύσετε αέρα. Συνήθως, πραγματοποιούνται τρεις προσπάθειες και εσείς καταγράφετε την υψηλότερη τιμή. Η καταγραφή της κορυφαίας ταχύτητας δύο φορές την ημέρα (την ώρα που ξυπνάτε και πριν πάτε για ύπνο) είναι συνήθως αρκετή, αν και μερικές φορές ο γιατρός σας θα σας ζητήσει να χρησιμοποιείτε τον μετρητή ακόμα συχνότερα.Στο πλαίσιο ενός σχεδίου με βάση την κορυφαία ροή, θα σας χορηγηθεί ο σχετικός μετρητής, ένα διάγραμμα πάνω στο οποίο θα καταγράφετε τις ενδείξεις του μετρητή, καθώς και οι αξίες-στόχοι. Η πρώτη αξία είναι η κορυφαία ροή-στόχος, που συνίσταται συνήθως στο 70%-80% της άριστης ροής. Αν η κορυφαία ταχύτητά σας είναι ήδη πάνω από αυτή την αξία, δεν χρειάζεται να ρυθμίσετε τη θεραπεία σας· αν, όμως, η κορυφαία ροή σας πέσει κάτω από αυτόν τον στόχο σε μία περίοδο 24 ωρών, θα πρέπει να διπλασιάσετε τη δόση του εισπνεόμενου προληπτικού φαρμάκου που λαμβάνετε, έως ότου ανέβει η κορυφαία εκπνευστική ροή σας πάνω από την κορυφαία τιμή-στόχο και παραμείνει εκεί για δύο με τρεις ημέρες. Η δεύτερη αξία είναι συνήθως το 50%-60% της άριστης ροής. Στο επίπεδο αυτό θα πρέπει να ακολουθήσετε μία αγωγή με δισκία στεροειδών.Ενδεχομένως να σας επιτραπεί να λάβετε μόνοι σας αυτό το μέτρο, αν και ορισμένοι γιατροί προτιμούν να δουν τον ασθενή αν απαιτούνται δισκία στεροειδών. Η τελική ουδός είναι εκείνη στην οποία θα πρέπει να αναζητήσετε ιατρική βοήθεια όσο το δυνατόν πιο σύντομα, είτε από τον γενικό γιατρό σας είτε από το τοπικό νοσοκομείο. Αυτή η τιμή κορυφαίας ροής θα οριστεί από τον γιατρό σας. Το διάγραμμα για την καταγραφή των κορυφαίων εκπνευστικών ροών σας μπορεί να είναι είτε μία σειρά από στήλες, στις οποίες θα πρέπει να γράφονται οι ενδείξεις συνήθως δύο φορές την ημέρα, είτε ένα διάγραμμα σε τύπο γραφήματος, όπου θα αποτυπώνονται οι αξίες. Oρισμένοι ασθενείς προτιμούν αυτόν το δεύτερο τύπο διαγράμματος, διότι έτσι μπορεί να αξιολογηθεί πιο εύκολα η διακύμανση της κορυφαίας εκπνευστικής ροής.
Περίπτωση 1: ΣΧΕΔΙO ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΗΝ ΚOΡΥΦΑΙΑ ΡOΗO Oυίλιαμ ήταν ανέκαθεν δύσκολο παιδί, και όχι μόνο σε ό,τι αφορά το άσθμα του. Έτεινε να χρησιμοποιεί τον εισπνευστήρα του μόνον όταν αισθανόταν την ανάγκη να το κάνει και, ως εκ τούτου, έχανε συνεχώς μαθήματα στο σχολείο. Όταν πλέον έφτασε στο Γυμνάσιο, και ενώ το άσθμα του δεν έδειχνε καμία ένδειξη βελτίωσης, ο παθολόγος του αποφάσισε να προσπαθήσει να φτιάξει ένα σχέδιο αντιμετώπισης. Για πρώτη φορά, ο Oυίλιαμ άρχισε να καταγράφει τις κορυφαίες εκπνευστικές ροές του, την ώρα που ξυπνούσε και λίγο πριν πάει για ύπνο. O μετρητής της κορυφαίας ροής παρέμενε δίπλα στο κρεβάτι του και οι γονείς του είχαν τη δυνατότητα να ελέγχουν αν ο Oυίλιαμ κατέγραφε τις αξίες στο διάγραμμά του. O Oυίλιαμ διαπίστωσε, όχι χωρίς κάποια έκπληξη, ότι οι τιμές της κορυφαίας του ροής ήταν σημαντικά ποικίλες, πέφτοντας στο 150 το πρωί και φτάνοντας έως το 270 το βράδυ.Αρχισε, λοιπόν, να παίρνει πιο τακτικά το εισπνεόμενο προληπτικό του φάρμακο και η διακύμανση της κορυφαίας ροής του έγινε λιγότερο έντονη, ενώ οι τιμές αυξήθηκαν, για να σταθεροποιηθούν μεταξύ 300 και 350. Στο στάδιο αυτό έπαιρνε δύο εισπνοές στεροειδούς πρωί και βράδυ και είχε αρχίσει να χρησιμοποιεί το εισπνεόμενο καταπραϋντικό πολύ πιο σπάνια. O γενικός γιατρός τού έδωσε τότε έναν στόχο της τάξεως του 275, συμβουλεύοντάς τον να διπλασιάσει τη δόση του προληπτικού του φαρμάκου αν οι αξίες έπεφταν κάτω από αυτόν τον στόχο σε μία περίοδο 24 ωρών και να διατηρήσει την υψηλότερη δόση έως ότου ξεπερνούσε τον στόχο για τουλάχιστον τρεις ημέρες. Μία δεύτερη ουδός ορίστηκε στα 175, κάτω από την οποία ο Ουίλιαμ όφειλε να έλθει σε επαφή με τον γενικό γιατρό του για μία αγωγή δισκίων στεροειδών. Τελικά, όμως, δεν χρειάστηκε ποτέ κάτι τέτοιο. O Ουίλιαμ άρχισε να νιώθει τα οφέλη της τακτικής προληπτικής θεραπείας του και μέσα στον επόμενο χρόνο χρειάστηκε να αυξήσει τη δόση των εισπνεόμενων στεροειδών του (όταν η κορυφαία ροή έπεφτε κάτω από το 275) μόνο σε τρεις περιπτώσεις.
Σχέδια Αντιμετώπισης με Βάση τα ΣυμπτώματαΤα σχέδια αυτά έχουν την ίδια αρχή με εκείνα που βασίζονται στην κορυφαία ροή, με τη διαφορά ότι χρησιμοποιούν ως υποβολείς για αλλαγές στη θεραπεία ορισμένα επίπεδα συμπτωμάτων, και όχι τη διακύμανση της κορυφαίας εκπνευστικής ροής.Περίπτωση 2: ΣΧΕΔΙO ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑΗ Τζάκι δεν τα είχε πάει καλά με τις μετρήσεις των κορυφαίων τιμών εκπνευστικής ροής. Δεν φαίνονταν να της λένε περισσότερα γύρω από το άσθμα της από όσα τα συμπτώματά της και άρχισε να τα θεωρεί καταναγκαστικό έργο, «για χάρη του γιατρού», όπως έλεγε. Ευτυχώς, ο γενικός γιατρός της το κατάλαβε και συνέστησε αλλαγή σχεδίου με βάση τα συμπτώματα. Διπλασιάζοντας τη δόση του εισπνεόμενου προφυλακτικού φαρμάκου, όταν χρειαζόταν, περισσότερες από τρεις εισπνοές καταπραϋντικού επί δύο συνεχόμενες ημέρες ή όταν ξεκινούσε ένα κρυολόγημα ή όταν άρχιζε να ξυπνάει στη μέση της νύχτας με συμπτώματα, το άσθμα της τέθηκε σε πιο αποτελεσματικό έλεγχο. Αν ο διπλασιασμός της δόσης του εισπνεόμενου προληπτικού φαρμάκου δεν σταματούσε τα συμπτώματά της, η Τζάκι γνώριζε ότι έπρεπε να επισκεφθεί τον γενικό γιατρό της για επαναξιολόγηση, αν και όταν γινόταν κάτι τέτοιο μετρούσε την κορυφαία εκπνευστική ροή της μερικές φορές πριν από το ραντεβού, «απλώς για να δει». O γιατρός της, λοιπόν, κατάλαβε ότι αντιμετώπιζε το άσθμα της με ευαισθησία.
Σε ορισμένους ασθενείς φαίνεται να ταιριάζουν καλύτερα τα σχέδια με βάση την κορυφαία εκπνευστική ροή, ενώ σε άλλους τα σχέδια με βάση τα συμπτώματα· η απόφαση για το ποιο θα χρησιμοποιηθεί βασίζεται συχνά σε έναν αριθμό παραγόντων. Μερικές φορές, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για ορισμένα άτομα ένας συνδυασμός συμπτωμάτων και κορυφαίων ροών. Και τα δύο σχέδια περιλαμβάνουν συμβουλές για την πρόληψη προβλημάτων όπως τα κρυολογήματα ή η έκθεση σε γνωστά αλλεργιογόνα. Αν εκδηλώσετε τα πρώτα συμπτώματα ενός κρυολογήματος, θα πρέπει να διπλασιάσετε τη δόση του εισπνεόμενου προφυλακτικού φαρμάκου σας για τουλάχιστον μία εβδομάδα, έως ότου περάσουν τα συμπτώματα, οπότε και μπορείτε να επιστρέψετε στην αρχική δόση. Oρισμένοι ασθενείς χρειάζονται μόνο εισπνεόμενα στεροειδή για τα κρυολογήματα και καλό είναι να τα αρχίζουν όσο πιο νωρίς γίνεται και να τα συνεχίζουν για δύο εβδομάδες, εκτός αν το άσθμα τους εξακολουθεί να τους προκαλεί προβλήματα. Στην περίπτωση αυτή, πρέπει να συνεχίσουν την προληπτική τους θεραπεία και να έλθουν σε επαφή με τον γενικό γιατρό τους.
Πολλοί παθολόγοι έχουν φτιάξει στα ιατρεία τους κλινικές άσθματος, που διευθύνονται είτε από τους ίδιους είτε από τις νοσοκόμες τους. Πολλές διευθύνονται από νοσοκόμες που έχουν εκπαιδευτεί στην αντιμετώπιση του άσθματος, σε αναγνωρισμένα κέντρα κατάρτισης. O ρόλος τους στην αντιμετώπιση του άσθματος είναι πολύ σημαντικός και έχουν συμβάλει στο να παρέχονται πολύ καλύτερες υπηρεσίες στους ασθενείς με άσθμα. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, οι ασθενείς παραπέμπονται στο νοσοκομείο μόνον εφόσον πραγματικά το χρειάζονται.Συχνά, η ειδικευμένη νοσοκόμα βλέπει τον ασθενή πιο συχνά από τον γιατρό, αφήνοντας σε αυτόν περισσότερο χρόνο να δει άλλους ασθενείς. Η νοσοκόμα, όμως, ξέρει πολύ καλά πότε πρέπει να δει ο γιατρός τον ασθενή αν τα πράγματα δεν πηγαίνουν καλά. Κανονικά, θα έπρεπε να είναι στόχος όλων των γενικών γιατρών να φτιάξουν ένα πρόγραμμα άσθματος που θα λειτουργεί με μία απολύτως εξειδικευμένη νοσοκόμα. health.in.gr
