Που και γιατί να σπουδάσω Θεολογία;

Μια από τις ανθρωπιστικές επιστήμες είναι η θεολογία, η οποία έχει ως αντικείμενο την θέση της πίστης μέσα στην ζωή του ανθρώπου και της κοινωνίας. Λέγοντας πίστη εννοούμε την εμπιστοσύνη του ανθρώπου σε ό.τι του δίνει ελπίδα για να ζήσει μια ζωή γεμάτη ομορφιά και δυσκολία όμως. Παρόλο που όλα στη ζωή μας φαίνονται να είναι καλά, ωστόσο πάντα παραμονεύει η απειλή για το κακό, όπως είναι ο θάνατος, η αρρώστια, η αναπηρία, τα γηρατειά ή ακόμα χειρότερα η κοινωνική αδικία, η οικονομική ανισότητα, η πολιτική ανελευθερία κ.λπ. Για να ζήσεις την ζωή πρέπει να αντιμετωπίσεις το κακό ελπίζοντας στο καλό και δίνοντας τον αγώνα γι’ αυτόν τον σκοπό. Η ελπίδα όμως απαιτεί εμπιστοσύνη σε κατιτί ανώτερο, υπέρτατο καλό, πάνσοφο και παντοδύναμο Άλλο. Ονομάζουμε Θεό αυτό το προσωπικό Άλλο και αποκαλούμε πίστη αυτό ακριβώς το βίωμα της εμπιστοσύνης μας στον Θεό.

Ο θεσμός ο οποίος συντηρεί την πίστη είναι η θρησκεία που αποτελεί την σχέση του ανθρώπου με το θείο/θεϊκό στοιχείο της ζωής. Κάθε θρησκεία καταγράφεται σε γραπτά κείμενα (Βίβλος, Πατέρες της Εκκλησίας κ.λπ.) και μαρτυρείται σε έργα τέχνης (ναοί, μονές, προσκυνήματα κ.λπ.). Η ερμηνεία των ιερών κειμένων και η σπουδή των έργων τέχνης της θρησκείας είναι η αποστολή της επιστήμης που ονομάζεται θεολογία σημαίνοντας τον λόγο περί του Θεού (θεο-λογία).

Όπως η φιλολογία ερευνά τα λογοτεχνικά κείμενα, η αρχαιολογία σπουδάζει τα καλλιτεχνικά μνημεία, η ιστορία διερευνά τα γεγονότα και η φιλοσοφία στοχάζεται το νόημα των πραγμάτων, έτσι και η θεολογία επιδίδεται σε παρόμοιο ερμηνευτικό έργο μελετώντας τα ιερά κείμενα με επιστημολογική αμεροληψία, σπουδάζοντας τα θρησκευτικά μνημεία με μεθοδολογική ακρίβεια και αναλύοντας τις υπαρξιακές, κοινωνικές και πολιτιστικές σημασίες του βιώματος της πίστης τόσο για τον άνθρωπο ατομικά όσο και για την κοινωνία συλλογικά.

Σήμερα μάλιστα μέσα στην μεταμοντέρνα εποχή και την πολυπολιτισμική κοινωνία με έντονα τα ίχνη της παγκοσμιοποίησης φαίνεται ότι η θρησκεία διαδραματίζει πρωταγωνιστικό ρόλο στην ροή της ιστορίας από τα Βαλκάνια μέχρι την Μέση Ανατολή, άλλοτε θετικά, όπως στην περίπτωση των οικονομικών μεταναστών που συνήθως ανήκουν σε μη χριστιανικά θρησκεύματα, κι άλλοτε πάλι αρνητικά με φαινόμενα όπως ο φονταμενταλισμός, ο «ιερός πόλεμος» της τρομοκρατίας και ο φανατισμός υπερσυντηρητικών πιστών σε προηγμένες μάλιστα χώρες (Η.Π.Α., Ιαπωνία, Νορβηγία κ.λπ.).

Η θεολογία είναι η επιστημονική διερεύνηση αυτών των φαινομένων της θρησκείας, θετικών και αρνητικών εξίσου, έτσι ώστε κάθε σύγχρονος συνάνθρωπός μας να διαθέτει έγκυρη πληροφόρηση και έγκαιρη ενημέρωση για το τι στ’ αλήθεια συμβαίνει στον τόπο μας και στην υφήλιο σήμερα. Αυτός είναι ο λόγος που η θεολογία ως επιστήμη παίζει σημαντικό ρόλο στην κοινωνική πραγματικότητα της εποχής μας καθώς και στην υπαρξιακή οντότητα του ανθρώπου πάντοτε.

Η θεολογία σπουδάζεται σε δύο ΑΕΙ της χώρας, στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ) και στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), στο πλαίσιο της Θεολογικής Σχολής. Σε καθεμιά Θεολογική Σχολή λειτουργούν δυο κατευθύνσεις σπουδών (Τμήματα), με την επωνυμία «Θεολογία» και «Κοινωνική Θεολογία». Στην πρώτη περίπτωση παρέχονται σπουδές κλασικής θεολογίας και στην άλλη πάλι περίπτωση προσφέρονται σπουδές εφαρμοσμένης θεολογίας στην εκκλησία και στην κοινωνία. Οι πτυχιούχοι των Θεολογικών Σχολών απασχολούνται ως εκπαιδευτικοί λειτουργοί (καθηγητές) δευτεροβάθμιας παιδείας, προσοντούχοι κληρικοί της εκκλησίας, στελέχη κοινωνικής πρόνοιας εκκλησιαστικών ιδρυμάτων (κοινωνικοί λειτουργοί, ψυχολόγοι κ.λπ.) καθώς και υπεύθυνοι πολιτιστικής διαχείρισης μουσείων, μνημείων βυζαντινής τέχνης κ.λπ.

Μάριος Μπέγζος, Κοσμήτορας Θεολογικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών