«Κλικ» Αλληλεγγύης στην Ελλάδα

Οι άνθρωποι, αν το δει κανείς στην πορεία του χρόνου, έχουν επινοήσει διάφορους τρόπους για να ζήσουν χωρίς πολλά λεφτά. Όταν το πρόβλημα ήταν η αυτάρκεια, μπορεί να έτρεφαν ένα μοσχάρι, τέσσερις – πέντε κότες και μια κατσίκα και να καλλιεργούσαν ένα μικρό περβόλι.

Όταν είχαν ελιές ή αμπέλια, οι ίδιοι και οι συγγενείς τους ή οι χωριανοί έκαναν τις λεγόμενες δανεικαριές: η μια οικογένεια βοηθούσε την άλλη εναλλάξ.

Το ίδιο συνέβαινε και με τον «κούρο», το κούρεμα των προβάτων όπου όλοι βοηθούσαν και ο οικοδεσπότης έστηνε το φαγοπότι.

Προσωπική χειρονακτική εργασία προσέφεραν όσοι μπορούσαν και σε κοινοφελή έργα. Αποσπερίδια, νυχτέρια με δουλειές στα σπίτια είτε για την προίκα των κοριτσιών, είτε για να σπάσουν αμύγδαλα, σε μια ατμόσφαιρα ζηλευτή, αλληλέγγυα. Κι αν κάποιον τον χτυπούσε βαριά η μοίρα κι έχανε το βιος του, τότε όλοι του προσέφεραν κάτι για να αρχίσει πάλι από την αρχή. Κι αυτό, δεν ήταν δανεικαριά, ήταν υποχρέωση.

Εδώ, στις πόλεις, δεν έχουμε τέτοια. Ούτε καν το σκεφτόμαστε. Κι όμως, δεν θα μπορούσαμε να ανταλλάξουμε παιχνίδια και ρουχαλάκια στην παιδική χαρά που συναντιόμαστε κάθε απόγευμα; Δεν θα μπορούσαμε να πάρουμε λάδι από τον γείτονα που πάει κάθε Δεκέμβρη για να μαζέψει τις ελιές του στο χωριό; Ακόμα καλύτερα, δεν θα μπορούσαμε να πάμε μαζί του να μαζέψουμε ελιές και να εξοικονομήσουμε έτσι το λάδι μας; Ξέρω, σκέφτεστε ήδη τα «μα…»

Ψάχνοντας αρκετά στο Διαδίκτυο θα καταλάβετε κι εσείς, όπως κι εμείς, ότι υπάρχουν άνθρωποι που ξεκίνησαν «κάτι» όταν εμείς δεν κάνουμε τίποτα, και μάλιστα χωρίς να εκδώσουν Δελτίο Τύπου για αυτό. Το Ίντερνετ είναι το βήμα από το οποίο μιλούν μεταξύ τους. Εκεί τους βρήκαμε. Εκείνοι ξεκίνησαν, ας δούμε τι έκαναν:

• Σκόρος – Επαναχρησιμοποίηση και μεταποίηση – Αθήνα

«Αυτός ο χώρος είναι η δική μας απάντηση και πρόταση σε μια καθημερινότητα που παράγει, καταναλώνει, πετάει, μολύνει, πλήττει και γίνεται όλο και πιο μονότονη και ομοιόμορφη. Το εγχείρημά μας δεν είναι απάντηση στην οικονομική κρίση του συστήματος. Ο «Σκόρος» είναι μια πρόταση δημιουργικής αντίστασης, μια δομή αλληλέγγυας οικονομίας, που συναντώντας αντίστοιχες αντιστάσεις θέλει να δημιουργήσει τις βάσεις για μια άλλη κοινωνία. [..] Ελάτε να σκεφτούμε αν μπορούμε να δημιουργήσουμε δίκτυα ανταλλαγής δράσεων, να μοιραστούμε γνώσεις και εμπειρίες. Δεν θα ήταν π.χ. πολύ ωραίο αν κάποιος μας μάθαινε να ράβουμε ή μας έδειχνε πώς να μεταποιούμε ένα έπιπλο, ένα ρούχο ή ένα αντικείμενο;»

• Δίκτυο οικοκοινότητα

«Πανελλαδικά αυτοοργανωμένο δίκτυο στη βάση των σχέσεων αλληλεγγύης και συνεργασίας οικοπαραγωγών & ενεργών πολιτών με σκοπό την προώθηση της οικολογικής παραγωγής και των κοινοτιστικών εναλλακτικών δραστηριοτήτων».

• Ομοτράπεζοι – Θεσσαλονίκη

«Πατάμε χώμα – τρώμε συνειδητά: Ζούμε στη Θεσσαλονίκη και παραγγέλνουμε ως χαλαρή ομάδα κηπευτικά, αλεύρι, ψωμί (και σιγά σιγά κι άλλα πράματα) απευθείας από κοντινούς παραγωγούς που καλλιεργούν ήπια τη γη. Έτσι, εμπιστευόμαστε αυτά που τρώμε, τους βοηθάμε να μείνουν στον τόπο τους και να κάνουν αυτό που αγαπούν, αποκεντρώνουμε, συνδεόμαστε, αλληλο – φροντιζόμαστε. Και ελευθερωνόμαστε από το μεσάζοντα.»

• Εναλλακτικό Πολιτιστικό Εργαστήρι, Κέρκυρα

«Σκοπός είναι η ανιδιοτελής και μη κερδοσκοπική, ανταλλαγή γνώσεων και πληροφοριών, τόσο στο καλλιτεχνικό όσο και στο ευρύτερα εκπαιδευτικό πεδίο. Η δημιουργία δηλαδή, ενός πολιτιστικού εργαστηρίου δεύτερης ευκαιρίας, για όσους επιθυμούν να καλλιεργήσουν ή να διευρύνουν κάποια γνωσιακά πεδία. Βασική επιδίωξη του εγχειρήματος, είναι να απευθυνθεί πρωτίστως σε παιδιά κοινωνικών μειονοτήτων και δευτερευόντως σε άτομα κάθε ηλικίας κοινωνικά ή οικονομικά αποκλεισμένα από κάποια μορφή ή κάποιο είδος γνώσης.» Το ακαδημαϊκό έτος 2010 – 2011 στο πρόγραμμά τους είχαν την εκμάθηση της ελληνικής και ξένων γλωσσών αλλά και της νοηματικής γλώσσας, έκαναν μαθήματα αγιογραφίας, αστρονομίας, κλασικής κιθάρας, φιλοσοφίας, ελεύθερου σχεδίου και πληροφορικής.

• Δείτε επίσης στην Κέρκυρα το Δίκτυο Ανταλλαγής Εργασίας και Προϊόντων

• Εμείς και ο Κόσμος – Ηράκλειο, Κρήτη

«Το Εμείς και ο Κόσμος είναι μια ομάδα ατόμων που αναζητάει να βρει χαμένες και να ανακαλύψει νέες αξίες. Οι ιδέες και οι στόχοι που μας ενώνουν δεν είναι κάτι πολύπλοκο ή δύσκολο αλλά δυστυχώς όμως ούτε και δεδομένο. [..] Αφετηρία μας, αξίες όπως η διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος, η προάσπιση του δικαιώματός μας να καταναλώνουμε οικολογικά προϊόντα, η τοπική ανάπτυξη, η κοινωνική δικαιοσύνη και η αλληλεγγύη, το δικαίωμά μας να ονειρευόμαστε και να δημιουργούμε μέσω των τεχνών και της ανθρώπινης επικοινωνίας, να συμμετέχουμε και να συνδιαμορφώνουμε αυτό που μας περιβάλλει… και άλλες τέτοιες έννοιες και αξίες που θα έπρεπε να ήταν αυτονόητες για την ευημερία μιας κοινωνίας. Πώς; Μέσω της πληροφόρησης (που μπορεί να εκτείνεται από τον απλό τρόπο της ηλεκτρονικής διακίνησης πληροφοριών έως και μέσω της διοργάνωσης συζητήσεων και εκδηλώσεων) των καλλιτεχνικών δραστηριοτήτων που μας αρέσουν πολύ, των εκπαιδευτικών δράσεων, των εκδρομών στη φύση, των δράσεων που αφορούν στην κριτική κατανάλωση και κάθε άλλης θετικής πρωτοβουλίας που συνάδει με τους στόχους μας.»
Η ομάδα υπάρχει από το 2009. Το Μάρτιο του 2010 απέκτησε τη νομική μορφή μιας μη κυβερνητικής, μη κερδοσκοπικής οργάνωσης (συγκεκριμένα τη μορφή μιας αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρείας).

• Το «Εμείς και ο Κόσμος» συμμετέχει στο στήσιμο και στη λειτουργία του Συνεταιριστικού Πολυχώρου «Το Κουκούτσι» στο Ηράκλειο. Ο Πολυχώρος αυτός είναι μια ομαδική προσπάθεια δημιουργίας ενός χώρου συνάντησης των ανθρώπων και των έργων τους. Στηρίζεται οικονομικά και λειτουργικά από ανθρώπους και ομάδες που συμμετέχουν στο άτυπο δίκτυο βιοκαλλιεργητών και χειροτεχνών «Εν Οικώ», το οποίο έχει γίνει γνωστό στο Ηράκλειο από τη διοργάνωση των σχετικών οικοφεστιβάλ τα τελευταία χρόνια στο Πάρκο Γεωργιάδη. Το Κουκούτσι βρίσκεται στην Αχαρνών 17 (όπισθεν πλατείας Κορνάρου), στο Ηράκλειο Κρήτης.

• Καφενείον Το Παγκάκι, στο Κουκάκι
  

«Πάνε δύο χρόνια σχεδόν από τη στιγμή που η μικρή ομάδα ανθρώπων που σήμερα εργαζόμαστε στο «Παγκάκι» της Γ. Ολύμπιου στο Κουκάκι, αρχίσαμε να συζητάμε την ιδέα δημιουργίας ενός καφενείου, ενός χώρου συνεύρεσης. Η ιδέα ξεκίνησε από την κοινή ανάγκη να δώσουμε λύση στο πρόβλημα «εργασία». Οι περισσότερες από εμάς είμαστε νέες άνεργες, κάποιοι από μας εργαζόμενοι σε επισφαλή επαγγέλματα και σε συνθήκες εχθρικές προς κάθε έννοια αξιοπρέπειας και δημιουργικότητας. Θελήσαμε λοιπόν να δοκιμάσουμε έναν άλλο τρόπο εργασίας, συλλογικό, με σχέσεις σεβασμού, συντροφικότητας και αλληλεγγύης ανάμεσά μας. »

• Το Καλάθι – Δίκτυο παραγωγών – καταναλωτών

«Με αφετηρία το Σπόρο έχει ξεκινήσει εδώ και καιρό η λειτουργία μιας συνέλευσης ενεργών καταναλωτών που οργανώνει ομαδικές παραγγελίες οικολογικών αγροτικών προϊόντων από παραγωγούς με τους οποίους κρίνει ότι μπορεί να οικοδομήσει σχέσεις εμπιστοσύνης και συν – τροφικότητας. Μέχρι σήμερα, έχει διακινηθεί μια ποικιλία προϊόντων (αβοκάντο, ακτινίδια, ελιές, ζυμαρικά, λάδι, λεμόνια, μέλι, μπανάνες, ντομάτες, παστέλια, πατάτες, πορτοκάλια, ρακί, φασόλια μέχρι και κοτόπουλα) από παραγωγούς από την Κρήτη μέχρι τις Πρέσπες. Στο Καλάθι θέλουμε να συμβάλλουμε στη δημιουργία τέτοιων αποκεντρωμένων και αλληλοϋποστηριζόμενων δικτύων παραγωγών/ καταναλωτών. Θέλουμε να αναπτυχθεί μια διευρυμένη ανθρώπινη κοινότητα όπου η παραγωγή, η κατανάλωση και η διακίνηση αγαθών βασίζεται στην αλληλεγγύη, στη συμμετοχή και στο σεβασμό στο περιβάλλον.»

• «Λόγω – Τιμής»: Τουλάχιστον 500 εγγεγραμμένοι χρήστες δηλώνουν διατεθειμένοι να τηρήσουν τη συμφωνία μεταξύ τους για την ανταλλαγή αγαθών ή υπηρεσιών που μπορεί να μπορεί να προσφέρει ο ένας στον άλλον (το εγχείρημα υποστηρίζεται από νομική υπηρεσία).

• Χάρισέ το! «Θα το έχετε σκεφτεί πολλές φορές: έχετε αρκετά πράγματα που δεν τα χρειάζεστε και θα θέλατε να τα χαρίσετε, δεν ξέρετε όμως πώς. Το Χάρισέ το επιλύει αυτό ακριβώς το πρόβλημα: φέρνει κοντά όσους έχουν κάτι να χαρίσουν και όσους δέχονται τα δώρα τους.» Η ιδέα βρίσκει μεγάλη ανταπόκριση και η υπηρεσία συντηρείται από το 2004 με 10.000 μέλη.

• Δώσε Πάρε (http://dwsepare.ning.com/): την υλοποίηση της ιδέας «να δίνουμε και να παίρνουμε δωρεάν προϊόντα και υπηρεσίες χωρίς χρηματική συνδρομή» υπογράφουν η Μαρία Νικολιά και ο Γιάννης Μαχαλιώτης. Ανέπτυξαν το δικό τους site κοινωνικής δικτύωσης (με το Ning) και συγκεντρώνουν πάρα πολλούς φίλους που ασπάζονται την ιδέα τους.

• Φαγοπότια από το Lunch Street Party: «Οικειοποιούμαστε, διαμορφώνουμε, αξιοποιούμε δημόσιους χώρους και ζωγραφίζουμε, παίζουμε, μαγειρεύουμε. Πάρτε φαγητά, πάρτε ποτά, πάρτε παιχνίδια και ελάτε να μας κάνουμε το τραπέζι! Φανταστείτε να πάρουμε τα ποδήλατα (τα πατίνια, τα πόδια, το λεωφορείο) να βγούμε στις πλατείες, να στήσουμε τραπέζια, να φέρουμε τα ταψιά μας, τα ποτά μας, να επιστρατεύσουμε τους μουσικούς μας και επιτέλους… να αξιοποιήσουμε αλλιώς αυτά τα ελάχιστα τετραγωνικά που μας αναλογούν!»
  
• Συλλογικές κουζίνες: μαζί, μαγειρεύουμε, τρώμε, συζητάμε, ενισχύουμε. Αναζητήστε τις στη γειτονιά σας (ξεκινήστε την αναζήτηση από το διαδύκτιο και θα βρεθείτε στο αντίστοιχο κοντινό στέκι).
  

• Κολεκτίβα Νέα Γουινέα για την αυτοδιαχείριση της καθημερινής μας ζωής: φτιάξτε ανεμογεννήτριες, καλλιεργείστε βιολογικά στην πόλη, μάθετε τις βασικές τεχνικές θεραπευτικής μάλαξης, φτιάξτε σπιτική μπίρα είναι μερικά από τα σεμινάρια τα οποία διεξάγονται από την κολεκτίβα με χαμηλή «προτεινόμενη συνεισφορά». Η προσπάθεια ξεκινά από τα βασικά και τα απαραίτητα της αλληλέγγυας οικονομίας: την τεχνογνωσία με τη διοργάνωση εργαστηρίων αυτομόρφωσης. Διαβάστε καλύτερα όμως, πώς συστήνεται η Νέα Γουινέα που εδρεύει στο Παγκράτι.

• Freecycle (Greece), changing the world one gift at a time: περί τα 4.500 μέλη από την Ελλάδα σε σύνολο περισσότερων από 8,5 εκατομμυρίων μελών ανά την υφήλιο για την επαναχρησιμοποίηση μέσω της ανταλλαγής. Και να σκεφτεί κανείς ότι όλα ξεκίνησαν όταν ο Deron Beal ήθελε να ανακυκλώσει ένα στρώμα. Καμία υπηρεσία δεν δεχόταν στρώματα προς ανακύκλωση και έτσι το στρώμα έγινε η αφορμή για να δημιουργηθεί online το 2003 το Freecycle. Από 30 μόλις μέλη τότε, σήμερα έχει εκατομμύρια ανά τον κόσμο τα οποία ανταλλάσσουν τόσα δώρα κάθε χρόνο που, «αν τα στοιβάζαμε, θα ισοδυναμούσαν με 12 φορές το ύψος του όρους Έβερεστ!»

• Τράπεζα χρόνου της Συνέλευσης στην πλατεία Συντάγματος – ξεκινά, οργανώνεται αυτή την περίοδο

Σύντομα, «θα έχουμε έτοιμη τη διαδικτυακή εφαρμογή όπου θα μπορείτε να εγγράφεστε και να χρησιμοποιείτε τις υπηρεσίες της χρονοτράπεζας».
Στο πλαίσιο δημιουργίας νέων μορφών αλληλεγγύης και με κύριο στόχο την καταπολέμηση της αποξένωσης, του ατομικισμού και της κρίσης που βιώνει η κοινωνία μας, δημιουργήσαμε την Τράπεζα Χρόνου, δηλώνει η θεματική ομάδα και εξηγείται:

Η Τράπεζα Χρόνου είναι ένα δίκτυο ανταλλαγής υπηρεσιών και γνώσεων που υποστηρίζεται από τη δική της μονάδα συναλλαγής –τον χρόνο. Κατά αυτόν τον τρόπο το περιεχόμενο των υπηρεσιών εξισώνεται κι έτσι για παράδειγμα: μία ώρα μαθήματος ισπανικών εξισώνεται με μία ώρα babysitting, μία ώρα επίσκεψης σε κάποιο γιατρό γίνεται ίση με μία ώρα μαθήματος αυτοάμυνας, μία ώρα μαθήματος κιθάρας μπορεί να ανταλλαχθεί με μία ώρα καθαρίσματος ενός σπιτιού.

Τα παραπάνω είναι λίγα από τα παραδείγματα για το πόσο ωφέλιμη μπορεί να είναι η Τράπεζα Χρόνου. Ας σκεφτούμε ότι όλοι μας έχουμε κάτι να προσφέρουμε και κάτι που χρειαζόμαστε για να βελτιώσουμε τη ζωή μας. Η Τράπεζα Χρόνου μας δίνει λοιπόν την ευκαιρία: Να γίνουμε ξανά γειτονιά, να προσφέρουμε και να παίρνουμε δίχως να σκεφτόμαστε τα χρήματα. Για να βελτιώσουμε τις ζωές μας, πρέπει πρώτα να αλλάξουμε μέσα μας, να αλλάξουμε νοοτροπία και να πράττουμε συλλογικά, να εργαζόμαστε προς όφελός μας και όχι προς όφελος των αγορών και του κέρδους! Όλοι είμαστε ίσοι, σημαντικοί και έχουμε την ίδια αξία! Σας καλούμε λοιπόν να συμμετέχετε ενεργά σε αυτήν την προσπάθεια!

• Atenistas – Αθηναίοι στην πράξη

«Μια ανοιχτή κοινότητα πολιτών της Αθήνας που αγαπάνε την πόλη τους και πιστεύουν ότι ο συμβιβασμός με τις πιο προβληματικές της πλευρές διαιωνίζει ένα φαύλο κύκλο ανορθολογισμού, στασιμότητας, δυσφήμησης, υπανάπτυξης και τελικά αυτοϋπονόμευσης των προοπτικών της. Για μας η Αθήνα όχι μόνο δεν είναι μια «τελειωμένη ιστορία» αλλά ένα αχανές πεδίο ευρηματικών και αποτελεσματικών δράσεων που θα μας κάνει να συνειδητοποιήσουμε τις τεράστιες δυνατότητές της ως μητροπολιτικό κέντρο της Ανατολικής Μεσογείου. Αντλούμε δύναμη και ενέργεια από την κοινωνία των πολιτών, τους χιλιάδες ανυπεράσπιστους Αθηναίους που θέλουν να κάνουν κάτι για την πόλη τους και μέχρι σήμερα δεν έβρισκαν ένα κανάλι δημιουργικής συμμετοχής στις ανοιχτές υποθέσεις της Αθήνας. Δεν είμαστε κομματικός οργανισμός, ούτε δημοτική παράταξη, αλλά μια ζωντανή κοινότητα που θέλει να μοιραστεί την πίστη της για μια πολύ καλύτερη Αθήνα πιστεύοντας στην αναζωογονητική δύναμη της δράσης. Κουραστήκαμε να γκρινιάζουμε, να μας φταίνε πάντα οι άλλοι ή το «κράτος». Είμαστε εδώ μόνο για να κάνουμε. Επτά ημέρες την εβδομάδα, 365 ημέρες το χρόνο.»

Συστήματα εναλλακτικών νομισμάτων:

• Οβολός, με 500 μέλη
• Φασούλι στην Αθήνα

Άλλες ενδιαφέρουσες συνδέσεις

• Η Πόλη της Άλλης Οικονομίας στην Ρώμη (δείτε τη μετάφραση του Google από τα ιταλικά στα ελληνικά κάνοντας κλικ εδώ)

  Η Πόλη της Άλλης Οικονομίας βρίσκεται στο κέντρο της Ρώμης, στα παλιά σφαγεία της πόλης, καταλαμβάνοντας έκταση 3.500 στρεμμάτων με ένοικους μέλη 40 μη κερδοσκοπικών οργανώσεων που έχουν βρει εναλλακτικούς τρόπους παραγωγής, κατανάλωσης, εργασίας και αποταμίευσης. Μάλιστα, έχουν τη δική τους «Ηθική Τράπεζα», όπου οι καταθέτες επιλέγουν που θα επενδυθούν τα χρήματά τους.

in.gr