Ελλείψεις και παράλληλες εξαγωγές φαρμάκων

Η ερώτηση:

Στην ελληνική αγορά παρατηρήθηκε το φαινόμενο της έλλειψης ορισμένων σκευασμάτων. Πού οφείλεται αυτό; Είναι συχνό φαινόμενο και πως μπορεί να αντιμετωπιστεί; Θέτει άραγε σε κίνδυνο την υγεία των πολιτών;
Τι είναι οι παράλληλες εξαγωγές φαρμάκων, που για πολλούς ευθύνονται για την έλλειψη φαρμάκων; Τι συνέπειες έχουν για τη δημόσια υγεία, για τη βιομηχανία του φαρμάκου και εν γένει την οικονομία; Είναι μόνο ελληνικό φαινόμενο και πως μπορεί να αντιμετωπιστεί;

Οι απαντήσεις;

Υπουργείο Υγείας – Μιχαήλ Ιωάννη Τιμοσίδης υφυπουργός Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης

Πράγματι, παρουσιάστηκε έξαρση του προβλήματος των ελλείψεων το Σεπτέμβριο 2010. Για την προστασία της δημόσιας υγείας και τη διασφάλιση της επάρκειας των φαρμάκων, ενεργοποιήθηκαν άμεσα οι μηχανισμοί ελέγχου, πρόληψης και καταστολής που διαθέτει για τις περιπτώσεις αυτές ο ΕΟΦ, εκδόθηκαν αποφάσεις προσωρινής απαγόρευσης εξαγωγών και επιβλήθηκαν χρηματικά πρόστιμα σε εταιρείες που διαπιστώθηκε ότι παραβαίνουν τη σχετική νομοθεσία.
Μετά από αξιολόγηση των στοιχείων που διατηρούνται στις βάσεις δεδομένων του ΕΟΦ αλλά και εκτεταμένους ελέγχους σε φορείς της εφοδιαστικής αλυσίδας (φαρμακευτικές εταιρείες, φαρμακαποθήκες και φαρμακεία), καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι το πρόβλημα οφείλεται αφενός στην εισαγωγή μειωμένων ποσοτήτων από ορισμένες εταιρείες – κατόχους αδειών κυκλοφορίας, κατά παράβαση του εθνικού και κοινοτικού δικαίου και αφετέρου στις παράλληλες εξαγωγές που για ορισμένα προϊόντα είναι αυξημένες.

ΕΟΦ – Ιωάννης Τούντας Πρόεδρος του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων

Η έλλειψη φαρμάκων παρατηρείται διεθνώς όποτε υπάρχει μείωση των τιμών, γεγονός που οδηγεί αφενός στην εξαγωγή τους σε άλλες χώρες με υψηλότερη τιμή από τις φαρμακαποθήκες (παράλληλες εξαγωγές) και αφετέρου στη μείωση της ποσότητας που προμηθεύουν οι εταιρίες, είτε επειδή φοβούνται την εξαγωγή τους, είτε γιατί δεν θεωρούν εμπορικά συμφέρουσα τη χαμηλή τιμή των προϊόντων τους.
Οι δραστηριότητες αυτές είναι νόμιμες εφόσον όμως εξασφαλίζεται πρωτίστως η επάρκεια της ελληνικής αγοράς. Στην αντίθετη περίπτωση, όπως συνέβηκε τους τελευταίους μήνες, η Πολιτεία δια του Ε.Ο.Φ., οφείλει να λάβει όλα τα αναγκαία μέτρα για την αντιμετώπιση των ελλείψεων, όπως ήδη το έπραξε με την απαγόρευση εξαγωγής συγκεκριμένων φαρμάκων που ήταν σε έλλειψη και που κρίθηκαν κρίσιμα για τη Δημόσια Υγεία και με την επιβολή χρηματικών προστίμων σε φαρμακευτικές εταιρίες που μείωσαν αδικαιολόγητα τις πωλήσεις τους.
Επιπλέον, ο Ε.Ο.Φ έχει θέσει σε λειτουργία ειδική τηλεφωνική γραμμή (1142) για την αναφορά των ελλείψεων από τους πολίτες και τα φαρμακεία, έχει ζητήσει την άμεση διάθεση στην αγορά όλων των αποθεμάτων στα φάρμακα που υπάρχουν ελλείψεις, εντείνει τους ελέγχους προς όλες τις κατευθύνσεις και πρόκειται να εφαρμόσει άμεσα ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα ηλεκτρονικής καταγραφής της διακίνησης και της κατανάλωσης κάθε φαρμακευτικού σκευάσματος, ώστε να υπάρχει ακριβής και συστηματική εποπτεία της αγοράς του φαρμάκου.

Πανελλήνια Ένωση Φαρμακοβιομηχανίας – Διοικητικό Συμβούλιο

Οι ελλείψεις οφείλονται κυρίως στην διενέργεια παράλληλων εξαγωγών πρακτική που είναι καθόλα νόμιμη στο βαθμό που εξασφαλίζεται η επάρκεια της εγχώριας αγοράς. Οι παράλληλες εξαγωγές ευνοούνται από την σημαντική διαφορά των τιμών των φαρμάκων στη χώρα μας σε σχέση με άλλες χώρες της Ε.Ε. Ο ενδεχόμενος κίνδυνος από τις ελλείψεις για την υγεία του ελληνικού πληθυσμού είναι δεδομένος.
Ο ΕΟΦ έχει ήδη κινηθεί με στόχο την προστασία της δημόσιας υγείας επιβάλλοντας απαγορεύσεις εξαγωγών συγκεκριμένων φαρμάκων που εμφανίζουν έλλειψη. Σίγουρα όμως το μέτρο αυτό δεν αποτελεί μόνιμη λύση.
Το παράλληλο εμπόριο φαρμάκων εστιάζεται κυρίως σε προϊόντα των πολυεθνικών βιομηχανιών που συνήθως κυκλοφορούν με όμοια χαρακτηριστικά στις διαφορές χώρες άλλα με διαφορετικές τιμές. Είναι λοιπόν αναμενόμενο να επιχειρείται από τους μεσάζοντες η απόκτηση μεγαλύτερων κερδών, αναζητώντας την αγορά τους σε χώρες με χαμηλές τιμές και η πώληση τους σε άλλες οπού οι τιμές τους είναι υψηλότερες. Σε κάθε τέτοια περίπτωση αυτοί που χάνουν είναι οι παραγωγοί δηλαδή η φαρμακοβιομηχανία.

Πανελλήνιος Σύλλογος Φαρμακαποθηκάριων – Διοικητικό Συμβούλιο

Μετά τις μειώσεις των τιμών του 2010 οι πολυεθνικές άρχισαν να μειώνουν τις ποσότητες που διοχετεύουν στην ελληνική αγορά για δύο λόγους: α) για να μειώσουν την ‘έκθεσή’ τους στην ελληνική οικονομία και β) για να πιέσουν για υψηλότερες τιμές.
Θεωρούμε, ότι η αντιμετώπιση είναι απλή, φθάνει να εφαρμοστούν οι νόμοι της χώρας και οι αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, ώστε να υποχρεωθούν οι βιομηχανίες να πωλούν στην Ελληνική αγορά τις ποσότητες που πουλούσαν τα προηγούμενα χρόνια προσαυξημένες κατά το ποσοστό που οι εγκύκλιοι του Ε.Ο.Φ. ορίζουν και όχι μειωμένες κατά 25 έως και 60%!
Το γιατί δεν κινείται η πολιτεία σε αυτή την κατεύθυνση, είναι ένα ερώτημα που χρήζει απαντήσεως.
Α) Ο νόμος λέει πως η φαρμακευτική εταιρία κάτοχος άδειας κυκλοφορίας ενός φαρμάκου στη χώρα μας πρέπει να εφαρμόζει τα παρακάτω:
Να εφοδιάζει την αγορά με φάρμακα σύμφωνα με την υπάρχουσα συνταγογραφία συν ένα επιπλέον ποσοστό 25% για έκτακτες περιστάσεις (τουρισμός, λαθρομετανάστες κ.τ.λ.).
Να έχει απόθεμα στις αποθήκες της τουλάχιστον για τρεις μήνες.
Να εφοδιάζει απευθείας όλα τα νοσοκομεία της χώρας και όλες τις μεγάλες κλινικές.
Να εφοδιάζει τα φαρμακεία της χώρας είτε απευθείας είτε μέσω των ιδιωτικών ή συνεταιριστικών φαρμακαποθηκών.
Από τα παραπάνω γίνεται κατανοητό ότι εάν ένας πολίτης χρειαστεί ένα οποιοδήποτε φάρμακο και η φαρμακευτική εταιρία τηρεί τις υποχρεώσεις της, ο πολίτης θα βρει το φάρμακό του, στο φαρμακείο της γειτονιάς του, είτε σε ένα νοσοκομείο ή κλινική.
Επίσης, για τη συντριπτική πλειοψηφία των ασθενειών σήμερα, οι θεραπευτικές επιλογές είναι πολλαπλές και εξίσου αποτελεσματικές και επομένως πραγματικός κίνδυνος για τη δημόσια υγεία δεν υπάρχει.
Το ότι πιθανόν κάποιος να επισκέφτηκε 2-3 φαρμακεία για να βρει το φάρμακό του αυτό δεν αποτελεί απόδειξη ότι το συγκεκριμένο φάρμακο έχει έλλειψη και θα πρέπει να προκαλέσει την παρέμβαση της πολιτείας.
Για να γίνουν κατανοητά τα παραπάνω, δηλαδή ότι οι εταιρείες δημιουργούν τεχνητές ελλείψεις, δίδομε ένα μικρό παράδειγμα όπως π.χ. για την ασπιρίνη.
Οι ποσότητες που χορηγούν στο φαρμακεμπόριο σε σχέση με εκείνες του 2009 είναι περίπου 80% κάτω με αποτέλεσμα να αδυνατούν οι φαρμακέμποροι να ικανοποιήσουν τα αιτήματα της αγοράς και να καλύψουν πλήρως τα φαρμακεία.
Η παραγωγός εταιρία Bayer στέλνει αντιπροσώπους απευθείας στα φαρμακεία και πουλά στο φαρμακοποιό π.χ. 50 ασπιρίνες εφόσον αυτός αγοράσει παράλληλα μία σειρά από δικά της προϊόντα παραφαρμάκου. Έτσι η εταιρεία έχει διπλό όφελος. Αφενός ιδιοποιείται το φαρμακεμπορικό κέρδος το οποίο εμπεριέχεται στη τιμή του φαρμάκου και αφετέρου πουλά μαζικά και άλλα προϊόντα της.
Η έλλειψη εισαγωγής ικανοποιητικής ποσότητας ασπιρίνης , διαπιστώθηκε από τον Ε.Ο.Φ. η εταιρεία πλήρωσε πρόστιμο, όμως η εντύπωση που συστηματικά καλλιεργείται είναι ότι οι φαρμακέμποροι εξάγουν τις ασπιρίνες και δεν αφήνουν ικανοποιητική ποσότητα προκειμένου να εξυπηρετηθεί η ελληνική αγορά.
Το ίδιο συμβαίνει και με άλλα φάρμακα και άλλες εταιρείες.

Οι παράλληλες εξαγωγές φαρμάκων είναι οι εξαγωγές φαρμάκων που γίνονται εντός των ορίων της ΕΕ. Για να μπορεί ένα φάρμακο να διακινηθεί με παράλληλη εξαγωγή από ένα κράτος μέλος σε ένα άλλο, θα πρέπει το φάρμακο αυτό εκτός του να έχει την ίδια δραστική ουσία να παρασκευάζεται και στις δύο χώρες από την ίδια φαρμακευτική εταιρία.
Για παράδειγμα για να εξαχθεί το Zantac 150mg της φαρμακευτικής εταιρίας GSK από την Ελλάδα στην Αγγλία, θα πρέπει το συγκεκριμένο φάρμακο να έχει άδεια κυκλοφορίας και στις δυο χώρες και να παρασκευάζεται και στις δυο χώρες από την GSK, δηλαδή μιλάμε ουσιαστικά για το ίδιο φάρμακο της ίδιας εταιρίας.
Οι παράλληλες εξαγωγές βασίζονται στην διαφορά τιμής που υπάρχει από μια χώρα σε μια άλλη, η οποία οφείλεται σε διαφόρους λόγους με κυριότερους τους ελέγχους που ασκούνται από τα διάφορα κράτη αλλά και την επιθυμία των ίδιων των εταιριών να μην εφαρμόζουν ενιαίους τιμοκαταλόγους, αφού κάτι τέτοιο θα επέφερε μείωση των πωλήσεών τους.
Οι παράλληλες εξαγωγές είναι μια καθόλα νόμιμη διαδικασία με πολλά οφέλη για όλες τις εμπλεκόμενες χώρες και για αυτό ενθαρρύνονται από την ΕΕ. Πολλές φορές μάλιστα τόσο η ευρωπαϊκή επιτροπή όσο και το ευρωπαϊκό δικαστήριο έχουν πάρει θετικές αποφάσεις υπέρ των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στις παράλληλες εξαγωγές.
Η ΕΕ ενθαρρύνει το παράλληλο εμπόριο τόσο για λόγους που άπτονται της ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς, όσο και για λόγους ειδικότερους που αφορούν το φάρμακο σαν προϊόν, αφού είναι ο μόνος τρόπος να βάλουν ένα φρένο στις τιμές των φαρμάκων μέσα στην Ευρώπη. Θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι όταν μια φαρμακευτική εταιρία ανακαλύψει ένα καινούργιο φάρμακο και πάρει άδεια για την κυκλοφορία του, προστατεύεται διεθνώς για 10 χρόνια από πατέντα, χωρίς να μπορεί κανείς ανά την υφήλιο να αντιγράψει το συγκεκριμένο σκεύασμα. Αυτό γίνεται προκειμένου να δοθεί ο απαιτούμενος χρόνος στην εταιρία να κάνει απόσβεση των εξόδων της και να βγάλει και κέρδη, ένα μέρος των οποίων θα μοιράσει στους μετόχους της και ένα μέρος θα χρησιμοποιήσει για την έρευνα άλλων σκευασμάτων.
Κατά τον χρόνο αυτό που η φαρμακευτική εταιρία έχει το παγκόσμιο μονοπώλιο του συγκεκριμένου φαρμάκου προσπαθεί να επιτύχει όσο το δυνατόν περισσότερες πωλήσεις σε όσο το δυνατόν υψηλότερες τιμές. Γίνεται κατανοητό ότι ένα φάρμακο με τιμή 100 ευρώ ανά συσκευασία θα μπορούσε εύκολα να πωληθεί στις ΗΠΑ ή την Γερμανία, δεν θα είχε όμως καμία τύχη στην Ινδία, η οποία από την άλλη πλευρά έχει πολύ μεγάλο πληθυσμό. Οι εταιρίες λοιπόν για να ξεπερνούν τέτοια προβλήματα και να αυξάνουν τα κέρδη τους διαμορφώνουν τις τιμές των φαρμάκων τους διαφορετικά από χώρα σε χώρα με διάφορα κριτήρια, τα κυριότερα από τα οποία είναι το βιοτικό επίπεδο της κάθε χώρας, ποιος πληρώνει τα φάρμακα, δηλαδή ο πολίτης από την τσέπη του ή τα ασφαλιστικά ταμεία και με ποιο τρόπο συνταγογραφούνται.
Γίνεται κατανοητό από τα παραπάνω ότι η χώρα μας δεν μπορεί να έχει τις ίδιες τιμές με την Γερμανία ή την Δανία αφού δεν θα μπορούσε να τις πληρώσει. Σε γενικές γραμμές θα μπορούσαμε να πούμε ότι οι χώρες του νότου Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία και πολλές από τις χώρες του πρώην σοσιαλιστικού στρατοπέδου όπως Ρουμανία, Πολωνία, Ουγγαρία κυρίως εξάγουν ενώ οι χώρες του βορρά όπως Γερμανία, Δανία, Ολλανδία, Σουηδία κυρίως εισάγουν.
Σίγουρα η πιο ευνοημένη χώρα σήμερα στην ΕΕ είναι η Μεγάλη Βρετανία που λόγω της ισοτιμίας του νομίσματός της έχει γίνει ο μεγαλύτερος παράλληλος εξαγωγέας φαρμάκων. Μια χώρα μπορεί ταυτόχρονα να εισάγει και να εξάγει και στην περίπτωση αυτή η χώρα ωφελείται διπλά αφού κερδίζει και από την εξαγωγή και από την εισαγωγή. Η απουσία της χώρα μας από τις εισαγωγές φαρμάκων αποτελεί παραφωνία αφού η κεντρική εξουσία αρνείται πεισματικά να διευκολύνει τις παράλληλες εισαγωγές φαρμάκων την ώρα που υπάρχουν πολλά φάρμακα που είναι πολύ ακριβότερα στη χώρα μας από ότι σε άλλες χώρες της Ε.Ε..
Οι παράλληλες εξαγωγές, σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να δημιουργήσουν ελλείψεις στα φάρμακα εάν και αποτελούν εύκολο στόχο για τις διάφορες πολυεθνικές εταιρίες φαρμάκων, προκειμένου να καλύπτουν τις δικές τους ελλείψεις και ασυνέπειες στη κάλυψη των αναγκών της χώρας σε φάρμακα. Ποντάροντας στην ευαισθησία του ελληνικού λαού σε θέματα υγείας εκμεταλλεύονται την μεγάλη τους οικονομική δύναμη και με διάφορα δημοσιεύματα στα ΜΜΕ διαστρεβλώνουν την αλήθεια και κατασυκοφαντούν το παράλληλο εμπόριο.
Το κακό σε αυτή την υπόθεση είναι ότι για λόγους επικοινωνιακούς συμπαρασύρεται σε αυτή την ιστορία και η πολιτεία η οποία αντί να εφαρμόζει τους νόμους, παρεμβαίνει υπέρ των φαρμακευτικών εταιριών και έτσι δημιουργούνται όλα τα προβλήματα. Δεν είναι η πρώτη φορά που η χώρα μας σχολιάζεται με τον πλέον αρνητικό τρόπο στο εξωτερικό παίρνοντας νομικά μέτρα εναντίον νόμιμων δραστηριοτήτων, με αποκορύφωμα πριν μερικά χρόνια να ψηφιστεί νόμος από την Ελληνική Βουλή που απαγορεύει τις εξαγωγές φαρμάκων από τις ελληνικές φαρμακαποθήκες σε τρίτες χώρες. Εδώ και χρόνια δηλαδή απαγορεύεται σε μια ελληνική φαρμακαποθήκη να κάνει εξαγωγές σε τρίτες χώρες, όπως είναι η Αλβανία, τα Σκόπια, η Ρωσία, το Πακιστάν κ.τ.λ. Το περίεργο είναι ότι σε όλες αυτές τις παράνομες και επιζήμιες για την Ελλάδα ενέργειες της, η εκάστοτε πολιτική εξουσία επικαλείται λόγους δημοσίου συμφέροντος. Το φαινόμενο αυτό επαναλήφθηκε προσφάτως παρά το ότι παρατηρείται μια πολύ μεγάλη μείωση των παράλληλων εξαγωγών, έρχεται ο ΕΟΦ επικαλούμενος ελλείψεις και λόγους δημοσίου συμφέροντος και προβαίνει σε απαγόρευση των παράλληλων εξαγωγών συγκεκριμένων φαρμάκων, χωρίς να πραγματοποιεί ουσιαστικό έλεγχο στις φαρμακευτικές εταιρείες ώστε να επαληθεύσει αν όντως εφοδιάζουν σωστά τις φαρμακαποθήκες. Όπως καθημερινά καταγγέλλουν οι φαρμακέμποροι, οι ελλείψεις δεν οφείλονται στο παράλληλο εμπόριο αλλά στη τεράστια μείωση των ποσοτήτων, με τις οποίες οι μεγάλες φαρμακευτικές εταιρείες εφοδιάζουν σήμερα τις φαρμακαποθήκες σε σχέση με τις ποσότητες που τους διένειμαν τα προηγούμενα χρόνια. Το γεγονός αυτό αποδεικνύει τον ισχυρισμό μας ότι τα μέτρα ελήφθησαν για να καταφερθεί πλήγμα κατά του παράλληλου εμπορίου και όχι γιατί πράγματι υπάρχουν ελλείψεις. Απαγορεύοντας όμως τις εξαγωγές των συγκεκριμένων φαρμάκων ο ΕΟΦ από τις φαρμακαποθήκες, τα φάρμακα αυτά θα εξάγονται μέσω των φαρμακείων. Η εξέλιξη αυτή θα είναι ιδιαίτερα αρνητική αφού τα φάρμακα θα μαζεύονται από την λιανική πώληση και είναι αδύνατον να ελεγχθούν τα 12.000 φαρμακεία της χώρας. Σήμερα με το υπάρχον καθεστώς ο ΕΟΦ έχει όλη την πληροφόρηση που χρειάζεται σχετικά με τις παράλληλες εξαγωγές αφού οι φαρμακαποθήκες του στέλνουν και μάλιστα ηλεκτρονικά στοιχεία για τις εξαγωγές που πραγματοποιούν.
Η επιμονή στην λήψη τόσο φανερά λανθασμένων μέτρων έχει δημιουργήσει μεγάλη αναστάτωση στις φαρμακαποθήκες και πολύ εξ’ υμών πιστεύουν ότι πιθανόν πίσω από τα μέτρα αυτά να υποκρύπτεται η βούληση για εξαφάνιση του φαρμακεμπορίου.
Το ότι οι παράλληλες εξαγωγές δεν ευθύνονται για τις ελλείψεις αποδεικνύεται και από τα παρακάτω:
Οι παράλληλες εξαγωγές στη χώρα μας γίνονται για περισσότερο από 25 χρόνια χωρίς κανένα πρόβλημα, προκαλώντας ερωτηματικά γιατί να ευθύνονται σήμερα που έχουν μειωθεί δραματικά. Το γεγονός αυτό αποδεικνύεται από τα στοιχεία που εμφανίζει ο ΕΟΦ στην ιστοσελίδα του εάν επισκεφτούμε την ιστοσελίδα του ΕΟΦ θα δούμε ότι οι παράλληλες εξαγωγές φαρμάκων το πρώτο τετράμηνο των ετών από το 2005 έως και το 2010, φαίνεται ότι έχουν μειωθεί σημαντικά. Το 2008 είχαμε μείωση των παράλληλων εξαγωγών σε σχέση με το 2007 από 261.928.103,85 σε 211.069.844,81 ή ποσοστό μείωσης 19,43%. Το 2009 έχουμε μια μικρή μείωση σε σχέση με το 2008 δηλαδή 209.991.739,61 αντί 211.069.844,81 ή ποσοστό 0,51% και το 2010 έχουμε περαιτέρω μείωση κατά 20,57% ή 166.806.421,91 αντί 209.991.739,61 το 2009. Από τα στοιχεία αυτά προκύπτει ότι η συνολική φαρμακευτική δαπάνη στη χώρα μας το 2005 ήταν 5.548.238.237,89 και το 2009 ανήλθε στο ποσό των 8.461.413.225,75 δηλαδή αυξήθηκε κατά 52%. Από τα στοιχεία του ΕΟΦ φαίνεται ότι ενώ το Α’ τετράμηνο το 2005 έγιναν 216.193.894,46 παράλληλες εξαγωγές το Α’ τετράμηνο του 2010 έγιναν μόνο 166.806.421,91 δηλαδή είχαμε μείωση κατά 22%.
Οι παράλληλες εξαγωγές δεν έχουν καμία ουσιαστική επίπτωση στη βιομηχανία του φαρμάκου διότι τα φάρμακα που διακινούνται είναι φάρμακα πολυεθνικών εταιριών και δεν αφορούν τις ελληνικές φαρμακευτικές εταιρίες. Με δεδομένο ότι για τις περισσότερες από τις εταιρίες αυτές η Ελλάδα αντιπροσωπεύει στην καλύτερη περίπτωση το 0,5% του τζίρου των και οι παράλληλες εξαγωγές αντιπροσωπεύουν 5-6% του ελληνικού τζίρου φαρμάκων, καταλαβαίνουμε ότι δεν υπάρχει καμία ουσιαστική επίπτωση στην κερδοφορία τους ή στα ερευνητικά τους προγράμματα.
Όπως είπαμε ο παράλληλες εξαγωγές αφορούν όλα τα κράτη της ΕΕ και η χώρα μας θα πρέπει να το αντιμετωπίσει σαν ένα υγιές φαινόμενο που έχει τεράστια σημασία όχι μόνο για την επιβίωση των ελληνικών φαρμακαποθηκών, αλλά για όλο το κύκλωμα του φαρμάκου και την εθνική οικονομία. Πιο συγκεκριμένα έρχονται στη χώρα μας κάθε χρόνο περισσότερα από 500.000.000 ευρώ που βοηθούν στην μείωση του εμπορικού μας ελλείμματος. Δίνουν στο ελληνικό δημόσιο φόρους πολλών εκατομμυρίων ευρώ, και του παρέχουν δωρεάν πίστωση πολλών εκατομμυρίων ευρώ από τη καθυστέρηση επιστροφής του ΦΠΑ. Συντηρούνται περισσότερες από 1.500 καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας και η κερδοφορία του συνόλου των φαρμακαποθηκών της χώρας. Τεράστια προβλήματα θα υπάρξουν με τα φαρμακεία τα οποία σήμερα απολαμβάνουν τους καλύτερους οικονομικούς όρους και την άριστη εξυπηρέτηση, ενώ από την επομένη θα πρέπει να πληρώνουν άμεσα με πολύ χειρότερη εξυπηρέτηση με αποτέλεσμα με τη σειρά τους, να μη μπορούν να χορηγούν φάρμακα επί πιστώσει στο δημόσιο.
Τα οφέλη είναι τόσο ουσιαστικά και τόσο προφανή που μόνο κάποιος που έχει συμφέροντα δεν θα ήθελε να το καταλάβει.

Πανελλήνιος Φαρμακευτικός Σύλλογος – Δημήτρης Καραγεωργίου Γενικός Γραμματέας

Κύριος άλλος λόγος είναι οι παράλληλες εξαγωγές. Το φαινόμενο των ελλείψεων σήμερα έφθασε σε σημεία επικινδυνότητας για τη δημόσια υγεία. Λείπουν ακόμη και απολύτως απαραίτητα φάρμακα. Το φαινόμενο αυτό εντάθηκε μεν λόγω της μεγάλης μείωσης των τιμών των φαρμάκων αλλά δεν οφείλεται αποκλειστικά και μόνο στο παράλληλο εμπόριο. Θα μπορούσε να δει κανείς και πιέσεις από ορισμένους παραγωγούς για να προστατεύσουν την τιμή των φαρμάκων τους. Θα μπορούσε να δει την επόμενη μέρα της μεγάλης προώθησης που έγινε μέχρι τις αρχές του 2010, όπως προαναφέρθηκε. Εκείνο όμως που δεν μπορεί να αρνηθεί κανείς, είναι η διστακτικότητα των ελεγκτικών μηχανισμών ιδίως του ΕΟΦ να εξισορροπήσουν το φαινόμενο αυτό. Και να προστεθεί ο ερασιτεχνισμός, στον απλοϊκό και άσχετο με τα φαρμακοοικονομικά δεδομένα, τρόπο τιμολόγησης των φαρμάκων. Άνθρωποι άσχετοι με τα φάρμακα και με μηδενική εμπειρία σ’ αυτά, τρέχουν να καλύψουν όπως-όπως τις ανάγκες του μνημονίου, αδιαφορώντας για τις συνέπειες. Ακόμα και στα πλαίσια του μνημονίου, τους διαφεύγει η αντίληψη του ισοδύναμου αποτελέσματος. Δυστυχώς και οι συντάκτες του μνημονίου δεν είχαν προφανώς στο νου τους το πόσο επικίνδυνοι γίνονται για την δημόσια υγεία. Τα φαινόμενα θα είναι άσχημα και όλο και πιο συχνά.

Το παράλληλο εμπόριο δεν είναι μόνο ελληνικό φαινόμενο αλλά όταν η Ελλάδα έχει σήμερα τις χαμηλότερες τιμές στην Ε.Ε. ( πιο κάτω είναι μόνο η FYROM) είναι προφανές ότι θα πρωταγωνιστεί.
Με τη νέα οδηγία για την ιχνηλασιμότητα της αυθεντικότητας των φαρμάκων γίνεται από τις Αρχές της Ε.Ε., προσπάθεια να ελεγχθεί το παράλληλο εμπόριο.

Ίδρυμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων – Ροβέρτος Σπυρόπουλος, Διοικητής του ΙΚΑ (και της Φαρμακευτικής Διεύθυνσης του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ).

Το ανωτέρω θέμα δεν εμπίπτει στην αρμοδιότητα των ασφαλιστικών ταμείων. Παρόλα αυτά κατά την άποψη μας αυτό οφείλεται σε παράλληλες εξαγωγές ή σε μη ύπαρξη κινήτρου στους κατόχους αδειών κυκλοφορίας για κυκλοφορία κάποιου σκευάσματος. Η δημόσια υγεία τίθεται σε κίνδυνο όταν πρόκειται για σκευάσματα μοναδικά και αναντικατάστατα για την ελληνική αγορά.

Kατά την άποψη μας οι παράλληλες εξαγωγές (οι οποίες είναι καθ’ όλα νόμιμες αφού στηρίζονται στη βασική αρχή της Ε.Ε. για την ελεύθερη διακίνηση των αγαθών) οφείλονται στις χαμηλότερες τιμές των φαρμάκων στην Ελληνική αγορά. ‘Ένας πιθανός τρόπος αντιμετώπισης τους είναι η ύπαρξη ενός μηχανισμού ελέγχου που θα διασφαλίζει την επάρκεια των φαρμάκων στην ελληνική αγορά πριν τις παράλληλες εξαγωγές.

health.in.gr