Εξωχώριες (offshore) εταιρείες

Βασικά χαρακτηριστικά

Στην ελληνική νομοθεσία οι «υπεράκτιες εταιρίες» μετονομάστηκαν σε «εξωχώριες εταιρίες» μετά από τη θέση σε ισχύ του φορολογικού νόμου N.3091/2002. Σύμφωνα με τη διατύπωση του νόμου, ως εξωχώρια «νοείται η εταιρεία που έχει την έδρα της σε αλλοδαπή χώρα και με βάση τη νομοθεσία της οποίας δραστηριοποιείται αποκλειστικά σε άλλες χώρες και απολαμβάνει ιδιαίτερα ευνοϊκής φορολογικής μεταχείρισης».

Με το DAFEE/CFA/FHP(2000)/REV1/CONF έγγραφο του ΟΟΣΑ κοινοποιήθηκε λίστα Κρατών που έχουν χαρακτηρισθεί ως φορολογικοί παράδεισοι. Οι επιχειρήσεις θα πρέπει να ερευνούν αν η αλλοδαπή επιχείρηση από την οποία πρόκειται να προμηθευτούν αγαθά ή να λάβουν υπηρεσίες έχει έδρα σε κάποιο από πιο κάτω Κράτη ή εδάφη ώστε να εξετάζεται στη συνέχεια αν πρόκειται περί εξωχώριας εταιρείας. Η λίστα αυτή περιέχει τα παρακάτω Κράτη: Ανδόρα. Ανγκουίλα-εξαρτώμενο έδαφος του Ην.Βασιλείου, Αντίγκουα και Μπαρμπούντα, Κοινοπολιτεία των Μπαχάμες, Μπαχρέιν, Μπελίζ, Βρετανικοί παρθένοι νήσοι-εδάφη του Ην.Βασιλείου, Δομινικανή Κοινοπολιτεία, Γιβραλτάρ, Γρενάδα, Γκέρνσει, Σαρκ, Αλδερνέι, Νήσος του Μαν, Τσέρσει, Λιβερία, Πριγκιπάτο του Λιχτενστάιν, Δημοκρατία των Μαλβίδων, Δημοκρατία των νήσων Μάρσαλ, Πριγκιπάτο του Μονακό, Μοντσεράτ, Δημοκρατία του Ναούρου, Ολλανδικές Αντίλλες, Νίουι, Παναμάς, Σαμόα, Δημοκρατία των Σεϊχέλες, Αγ.Λουκία. Ομοσπονδία του Αγ.Χριστόφορου και Νέβις, Παρθένα νησιά των Η.Π.Α. κ.α.

1. Κίνητρα και μειονεκτήματα των εξωχώριων εταιρειών

Οι εξωχώριες εταιρείες δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα, κυρίως για αγορά ή ανέγερση ακινήτων, υψηλές αμοιβές στελεχών, απόκτηση σκαφών αναψυχής και αεροπλάνων κ.λπ.

Οι βασικοί λόγοι για τους οποίους προτιμάται η ίδρυση μιας εξωχώρια εταιρείας έναντι μιας αντίστοιχης ελληνικής (Ο.Ε., Ε.Ε., Ε.Π.Ε. ή Α.Ε.) ιδιαίτερα για την απόκτηση ακινήτου (που είναι και ο συνηθέστερος λόγος) είναι συνοπτικά οι ακόλουθοι:

– Δεν υπάρχει τεκμήριο απόκτησης (πόθεν έσχες) του ακινήτου.

– Η αποφυγή φορολογικών επιβαρύνσεων

– Η αποφυγή διεκδικήσεων συζύγων σε περίπτωση διαζυγίου

– Σε περίπτωση κληρονομικής διαδοχής, δωρεάς, γονικής παροχής ή μεταβίβασης του ακινήτου ο νέος ιδιοκτήτης του ακινήτου θα λάβει το σύνολο των μετοχών και δεν θα καταβάλλει φόρο μεταβίβασης, κληρονομιάς, γονικής παροχής ή δωρεάς.

Ως μειονέκτημα μπορούμε να αναφέρουμε ότι στις περιπτώσεις αγοράς ακινήτου από offshore εταιρεία ο αγοραστής είναι σχεδόν αδύνατο να γνωρίζει τυχόν άλλες υποχρεώσεις της offshore εταιρείας, καθώς και ότι ο κάτοχος των μετοχών offshore εταιρειών θεωρείται εκ των προτέρων ως υποψήφιος για φοροδιαφυγή.

2. Φορολογική αντιμετώπιση OFFSHORE εταιρειών στην Ελλάδα

Για πρώτη φορά η Ελληνική Πολιτεία ασχολείται με την αντιμετώπιση των offshore δραστηριοτήτων με την ψήφιση και δημοσίευση των νόμων 3091/2002 και 3052/2002. Με τους νόμους αυτούς αντιμετωπίζονται κυρίως τα ζητήματα που αφορούν τη βούληση της πολιτείας για περιορισμό του φαινομένου όσο αυτό είναι δυνατό στα πλαίσια της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας και του δεσμευτικού νομοθετικού πλαισίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Οι διατάξεις των νόμων 3091/2002 και 3052/2002 για την φορολογική αντιμετώπιση των offshore εταιρειών περιλαμβάνουν τα εξής:

– Φορολογία ακινήτων που ανήκουν σε offshore εταιρείες

– Τήρηση Βιβλίων και Στοιχείων από offshore εταιρείες που κατέχουν ακίνητα

– Μη αναγνώριση δαπανών από και προς offshore εταιρείες

– Μη αναγνώριση αποσβέσεων παγίων όταν αγοράζονται από offshore εταιρείες

– Μη χορήγηση ενισχύσεων ν. 2601/1998 στις αγορές από offshore εταιρείες

Περαιτέρω, με τον Ν. 2238/94, άρθρο 31, παρ. 14 όπως προστέθηκε με την παρ. 9 του άρθρου 5 του Ν. 3091/2002 ορίστηκαν ιδιαίτερα αυστηρές προϋποθέσεις για τις συναλλαγές με εταιρείες offshore ανεξάρτητα με το αν αυτές οι συναλλαγές αποδεικνύονται με αδιαμφισβήτητο τρόπο ή όχι.

Συγκεκριμένα, «οι δαπάνες που πραγματοποιεί η επιχείρηση για αγορά αγαθών ή λήψη υπηρεσιών από εξωχώρια εταιρία, καθώς και τα δικαιώματα ή οι αποζημιώσεις που καταβάλλει αυτή σε εξωχώρια εταιρία για τη χρησιμοποίηση στην Ελλάδα τεχνικής βοήθειας, ευρεσιτεχνιών, σημάτων, σχεδίων, μυστικών βιομηχανικών μεθόδων και τύπων, πνευματικής ιδιοκτησίας και άλλων συναφών δικαιωμάτων, δεν εκπίπτουν από τα ακαθάριστα έσοδά της. Από την εφαρμογή της διάταξης αυτής εξαιρούνται δαπάνες που αφορούν αγορά ή μεταφορά στην Ελλάδα αργού πετρελαίου, πετρελαιοειδών ή άλλων προϊόντων για τα οποία δημοσιεύονται δείκτες τιμών χονδρικής πώλησης και τα οποία αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης σε οργανωμένη χρηματιστηριακή αγορά προϊόντων» Επιπλέον, «ειδικά, οι αποσβέσεις των πάγιων περιουσιακών στοιχείων τα οποία αγοράζονται από εξωχώρια εταιρία δεν αναγνωρίζονται προς έκπτωση από τα ακαθάριστα έσοδα.»

Οι εξωχώριες εταιρίες που έχουν εμπράγματα δικαιώματα πλήρους ή ψιλής κυριότητας ή επικαρπίας σε ακίνητα που βρίσκονται στην Ελλάδα καταβάλλουν ειδικό ετήσιο φόρο 3% επί της αντικειμενικής αξίας των ακινήτων. Οι εταιρίες αυτές απαλλάσσονται από το φόρο, εφόσον υπάρχει σύμβαση διοικητικής συνδρομής για την καταπολέμηση της απάτης και της φοροδιαφυγής μεταξύ της Ελλάδας και της χώρας της έδρας τους.

Παπακωνσταντίνου Μαρία / Λογίστρια, Msc, συνεργάτης Επιστημονικής Ομάδας Epsilon7

(Απόστολος Λιόλιος, Εκπιπτόμενες Δαπάνες, έκδοση 2008, Παναγιώτης Δουβής, offshore δραστηριότητες, έκδοση 2003, Δημήτριος Σταματόπουλος, Δαπάνες επιχειρήσεων, έκδοση 2006)