Εισόδημα ελευθέρων επαγγελματιών και φορολόγηση του

Εισόδημα ελευθέρων επαγγελματιών και φορολόγηση του

Το εισόδημα των ελευθέρων επαγγελματιών σύμφωνα με την παράγραφο 6, του άρθρου 48 του Ν.2238/1994, φορολογείται κατά τον χρόνο κτήσης του, δηλαδή κατά τον χρόνο που ο δικαιούχος το εισέπραξε. Ως ακαθάριστο εισόδημα από ελευθέρια επαγγέλματα λαμβάνεται το σύνολο των αμοιβών που εισπράττονται ή πιστώνονται από την άσκηση του ελευθέριου επαγγέλματος, όπως αυτό προκύπτει από τα επαρκή και ακριβή βιβλία και στοιχεία που τηρεί ο φορολογούμενος (άρθρο 49 του Ν.2238/1994).

1. Έννοια εισοδήματος ελευθέρων επαγγελματιών

Ως εισόδημα από υπηρεσίες ελευθερίων επαγγελμάτων χαρακτηρίζονται οι αμοιβές από την άσκηση του ελευθέριου επαγγέλματος του:

– ιατρού, οδοντιάτρου, κτηνιάτρου, φυσιοθεραπευτή, βιολόγου, ψυχολόγου, μαίας,

– δικηγόρου, δικολάβου, συμβολαιογράφου, άμισθου υποθηκοφύλακα, δικαστικού επιμελητή,

– αρχιτέκτονα, μηχανικού, τοπογράφου, χημικού, γεωπόνου, γεωλόγου, δασολόγου, ωκεανογράφου, σχεδιαστή,

– δημοσιογράφου, συγγραφέα, διερμηνέα, ξεναγού, μεταφραστή, καθηγητή ή δασκάλου,

– καλλιτέχνη γλύπτη ή ζωγράφου, ή σκιτσογράφου ή χαράκτη,

– ηθοποιού, εκτελεστή μουσικών έργων ή μουσουργού, καλλιτεχνών των κέντρων διασκέδασης, χορευτή, χορογράφου, σκηνοθέτη, σκηνογράφου, ενδυματολόγου, διακοσμητή,

– οικονομολόγου, κοινωνιολόγου, κοινωνικού λειτουργού και εμπειρογνώμονα.

Περαιτέρω στο εισόδημα από ελευθέρια επαγγέλματα περιλαμβάνονται και οι αμοιβές σε:

α) Διαιτητές, πραγματογνώμονες, εκκαθαριστές γενικά, ελεγκτές ανωνύμων εταιρειών, εκτελεστές διαθηκών, εκκαθαριστές κληρονομιών και κηδεμόνες σχολάζουσας κληρονομιάς.

β) Σε συγγραφείς και μουσουργούς από συγγραφικά δικαιώματα γενικά.

γ) Σε αντιπροσώπους επαγγελματικών οργανώσεων και ιδιώτες για τη συμμετοχή τους σε κάθε είδους επιτροπές συνεταιρισμούς και οργανισμούς γενικά.

δ) Στη σύζυγο ή στο σύζυγο λόγω διατροφής η οποία επιδικάστηκε σε αυτούς ή συμφωνήθηκε με συμβολαιογραφική πράξη. Το ποσό της διατροφής που καταβάλλεται σε τέκνα, από οποιαδήποτε αιτία, δεν θεωρείται εισόδημα τους.

ε) Ως εισόδημα από υπηρεσίες ελευθέριων επαγγελμάτων λογίζεται και κάθε εισόδημα που δεν μπορεί να υπαχθεί σε κάποια από τις κατηγορίες Α΄ έως Ζ΄ της παρ.2 του άρθρου 4.

στ) Οι πάσης φύσεως τόκοι που καταβάλλονται σε αρχιτέκτονες, μηχανικούς και τοπογράφους λόγω καθυστέρησης είσπραξης των αμοιβών τους για προσφερθείσες από αυτούς υπηρεσίες.

ζ) Τα εφάπαξ χρηματικά ποσά που καταβάλλονται από τον Οργανισμό Τηλεπικοινωνιών Ελλάδος Α.Ε. βάσει κανονισμού του προσωπικού του από το Λογαριασμό Νεότητας στα ενήλικα τέκνα των υπαλλήλων αυτού από ίδια κεφάλαια. Στο εισόδημα αυτό διενεργείται παρακράτηση φόρου κατά την καταβολή του, από τον Οργανισμό Τηλεπικοινωνιών Ελλάδος Α.Ε. και ο φόρος υπολογίζεται με βάση την κλίμακα της παραγράφου 1 του άρθρου 9. Για την απόδοση του φόρου που παρακρατείται εφαρμόζονται οι διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 59.

η) Το εισόδημα των ιατρών του ΕΣΥ και των πανεπιστημιακών ιατρών από την απογευματινή εργασία, καθώς και η ειδική αμοιβή των πανεπιστημιακών ιατρών από την παροχή κλινικού και εργαστηριακού έργου σε πανεπιστημιακές κλινικές, εργαστήρια ή μονάδες νοσοκομείων του ΕΣΥ ή ΑΕΙ.

θ) Η ειδική αμοιβή που καταβάλλεται σε φυσικούς – ακτινοφυσικούς, ψυχολόγους, φαρμακοποιούς, νοσηλευτές, μέλη ΔΕΠ Πανεπιστημίων, που υπηρετούν σε πανεπιστημιακές κλινικές, εργαστήρια ή μονάδες, για το κλινικό και εργαστηριακό έργο που προσφέρουν.

ι) Η αμοιβή που καταβάλλεται σε αποκλειστικές νοσοκόμες, εφόσον δεν συνδέονται με σύμβαση εξαρτημένης εργασίας.

ια) Αμοιβή ασκούμενων δικηγόρων.

ιβ) Αμοιβές δασκάλου καθηγητή που παραδίδει ιδιαίτερα μαθήματα.

2. Καθαρό εισόδημα και φορολόγηση ελευθέρων επαγγελμάτων

2.1. Λογιστικός προσδιορισμός καθαρού εισοδήματος

Σε αυτή την περίπτωση το καθαρό εισόδημα του ελεύθερου επαγγελματία προκύπτει μετά την έκπτωση των προβλεπόμενων δαπανών από το ακαθάριστο εισόδημα. Οι δαπάνες που εκπίπτουν είναι αυτές που αναφέρονται στην παράγραφο 1 του άρθρου 31 του Ν.2238/1994. Ειδικά οι δαπάνες συντήρησης, λειτουργίας, επισκευής, κυκλοφορίας, αποσβέσεων και μισθωμάτων που καταβάλλονται σε εταιρίες χρηματοδοτικής μίσθωσης για επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης, που χρησιμοποιούνται για τις ανάγκες ελευθέριου επαγγέλματος, εφόσον αποδεικνύεται η καταβολή τους με νόμιμα φορολογικά στοιχεία και έχουν αναγραφεί στα βιβλία του υπόχρεου, εκπίπτουν κατά ποσοστό είκοσι πέντε τοις εκατό (25%) του συνολικού ύψους αυτών, μη δυνάμενο να υπερβεί ποσοστό τρία τοις εκατό (3%) του δηλωθέντος ακαθάριστου εισοδήματος από υπηρεσίες ελευθερίων επαγγελμάτων.

2.2. Τεκμαρτός (εξωλογιστικός) προσδιορισμός καθαρού εισοδήματος

Για τον προσδιορισμό του καθαρού εισοδήματος των αρχιτεκτόνων, μηχανικών για την σύνταξη μελετών, σχεδίων οικοδομοτεχνικών και λοιπών τεχνικών έργων, την επίβλεψη της εκτέλεσης τους, την διεύθυνση εκτέλεσης τους, της ενέργειας πραγματογνωμοσυνών και διαιτησιών με τα έργα αυτά, εφαρμόζονται επί των ακαθάριστων εσόδων οι ανάλογοι συντελεστές καθαρού εισοδήματος (άρθρο 49 παρ.5 του Ν.2238/1994).

Συγκεκριμένα οι συντελεστές καθαρού εισοδήματος ορίζονται ως εξής:

Σημειώσεις:

1) Εξωλογιστικά, με την χρήση του συντελεστή 26%, πραγματοποιείται και ο προσδιορισμός του εισοδήματος των γεωλόγων μελετητών από γεωλογικές, υδρογεωλογικές, γεωφυσικές, γεωτεχνικές μελέτες και έρευνες.

2) Οι παραπάνω συντελεστές προσαυξάνονται κατά 20%, σε περίπτωση που οι δαπάνες της χρήσης βρίσκονται σε προφανή δυσαναλογία με τις τεκμαρτές δαπάνες που προκύπτουν από την εφαρμογή των συντελεστών. Όταν η διαφορά μεταξύ των πραγματικών δαπανών και των τεκμαρτών δαπανών είναι το 20% των τεκμαρτών δαπανών δε θεωρείται ότι υπάρχει δυσαναλογία.

2.3. Φορολόγηση του καθαρού εισοδήματος

Μετά τον προσδιορισμό του καθαρού εισοδήματος υπολογίζεται το ποσό του φόρου χρησιμοποιώντας την κλίμακα β΄ μη μισθωτών – επαγγελματιών του άρθρου 9 του Ν.2238/1994, η οποία για το έτος 2009 είναι η εξής:

Σωτήριος Δημ. Φραντζανάς, οικονομολόγος, MSc in Acc. & Fin., συνεργάτης της Επιστημονικής Ομάδας της Epsilon Net