Πέμπτη 28 Μαρτίου 2024
weather-icon 21o
Λειτουργία και αρμοδιότητες

Λειτουργία και αρμοδιότητες

Το θεσμικό οργανόγραμμα της ΕΕ βασίζεται στην ακόλουθη αρχή: Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο δίνει τις κατευθύνσεις, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διαμορφώνει τις προτάσεις, οι Επιτροπές εκφράζουν γνώμες επί των προτάσεων, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο των Υπουργών λαμβάνουν τις αποφάσεις. Τη νομιμότητα των αποφάσεων ελέγχουν το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο και το Ελεγκτικό Συνέδριο. Σε αυτό το πλαίσιο, […]

Το θεσμικό οργανόγραμμα της ΕΕ βασίζεται στην ακόλουθη αρχή: Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο δίνει τις κατευθύνσεις, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διαμορφώνει τις προτάσεις, οι Επιτροπές εκφράζουν γνώμες επί των προτάσεων, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο των Υπουργών λαμβάνουν τις αποφάσεις. Τη νομιμότητα των αποφάσεων ελέγχουν το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο και το Ελεγκτικό Συνέδριο.

Σε αυτό το πλαίσιο, και υπό τις παρούσες ρυθμίσεις που διέπουν τα θεσμικά όργανα της Ένωσης, το Κοινοβούλιο έχειτρεις κύριες αποστολές:

Νομοθετική εξουσία

Η διαδικασία συναπόφασης καθιερώθηκε με η Συνθήκη του Μάαστριχτ για την Ευρωπαϊκή Ένωση (1992), ενώ με τη Συνθήκη του Άμστερνταμ (1999) διευρύνθηκε και έγινε πιο αποτελεσματική. Με τη Συνθήκη της Λισαβόνας, που τέθηκε σε ισχύ την 1η Δεκεμβρίου 2009, μετονομάστηκε σε συνήθη νομοθετική διαδικασία και έγινε η βασική νομοθετική διαδικασία στο σύστημα λήψης αποφάσεων της ΕΕ.

Η συνήθης νομοθετική διαδικασία θέτει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στο ίδιο επίπεδο με το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε ευρύ φάσμα τομέων (για παράδειγμα οικονομική διακυβέρνηση, μετανάστευση, ενέργεια, μεταφορές, περιβάλλον, προστασία των καταναλωτών, κ.λπ.).

Στο πεδίο της δραστηριότητάς του εντάσσονται, μεταξύ άλλων, η περιβαλλοντική πολιτική, οι μεταφορές, η προστασία των καταναλωτών, η παράνομη μετανάστευση και γενικότερα όλα τα ζητήματα που αφορούν την εσωτερική αγορά.

Μπορεί επίσης να ζητά από την Επιτροπή να υποβάλλει νομοθετικές προτάσεις στο Συμβούλιο. Επίσης, συμμετέχει στην υλοποίηση των νέων νομοθετικών κειμένων, εξετάζοντας το ετήσιο πρόγραμμα εργασιών της Επιτροπής και υποδεικνύει ποιες νομοθετικές πράξεις θα ήταν σκόπιμες.

Βάσει του άρθρου 289 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η διαβούλευση είναι ειδική νομοθετική διαδικασία, στο πλαίσιο της οποίας ζητείται η γνώμη του Κοινοβουλίου επί προτεινόμενης νομοθετικής πράξης πριν το Συμβούλιο προχωρήσει στην έγκρισή της.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μπορεί να εγκρίνει ή να απορρίψει νομοθετική πρόταση, ή να ζητήσει τροποποιήσεις. Το Συμβούλιο δεν δεσμεύεται νομικά να λάβει υπ’ όψη τη γνώμη του Κοινοβουλίου αλλά, σύμφωνα με τη νομολογία του Δικαστηρίου, δεν μπορεί να αποφασίσει χωρίς να έχει λάβει τη γνώμη αυτή.

Σε ορισμένα νομοθετικά πεδία, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο καλείται να παράσχει την έγκρισή του, ως ειδική νομοθετική διαδικασία. Η διαδικασία έγκρισης προσφέρει στο Κοινοβούλιο δικαίωμα βέτο.

Με τη διαδικασία αυτή, το Κοινοβούλιο εγκρίνει ή απορρίπτει τις νομοθετικές προτάσεις του Συμβουλίου χωρίς περαιτέρω τροποποιήσεις και το Συμβούλιο δεν μπορεί να παρακάμψει την άποψη του Κοινοβουλίου. Έγκριση του Κοινοβουλίου απαιτείται επίσης, ως μη νομοθετική διαδικασία, όταν το Συμβούλιο εγκρίνει ορισμένες διεθνείς συμφωνίες.

Η διαδικασία αυτή, που ήταν παλαιότερα γνωστή ως διαδικασία σύμφωνης γνώμης, εισήχθη με την Ενιαία Ευρωπαϊκή Πράξη του 1986 σε δύο τομείς: τις συμφωνίες σύνδεσης και τις συμφωνίες προσχώρησης στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Το πεδίο εφαρμογής της διαδικασίας αυτής επεκτάθηκε με όλες τις μεταγενέστερες τροποποιήσεις των Συνθηκών.

Η νομοθετική πρωτοβουλία ανήκε παλαιότερα στην Επιτροπή. Ωστόσο, η Συνθήκη του Μάαστριχτ και ακόμη περισσότερο η Συνθήκη της Λισαβόνας χορηγούν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δικαίωμα νομοθετικής πρωτοβουλίας που του επιτρέπει να ζητήσει από την Επιτροπή να του υποβάλει προτάσεις νόμου.

Ακόμη, το Ευρωπαϊκό κοινοβούλιο συμμετέχει μαζί με την Επιτροπή στον ετήσιο και πολυετή προγραμματισμό της Ένωσης.

Δημοσιονομική εξουσία

Στον τομέα της διαμόρφωσης του κοινοτικού προϋπολογισμού, και ιδιαίτερα ως προς το σκέλος των δαπανών που δεν απορρέουν από τις Συνθήκες (υποχρεωτικές δαπάνες) το Κοινοβούλιο διαθέτει ήδη από το 1975 σημαντικές εξουσίες.

Από την έναρξη ισχύος της Συνθήκης της Λισαβόνας και μετά, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μοιράζεται με το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης την αρμοδιότητα λήψης αποφάσεων για το σύνολο του ετήσιου προϋπολογισμού και έχει τον τελικό λόγο. Η Συνθήκη επιβάλλει µία νέα δημοσιονομική διαδικασία συναπόφασης και δίνει τον τελευταίο λόγο στο Κοινοβούλιο στο σύνολο των δαπανών του προϋπολογισμού της Ένωσης.

Οι αποφάσεις του Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τις ετήσιες δαπάνες και τα έσοδα δεν πρέπει να υπερβαίνουν τα ανώτατα όρια των ετήσιων δαπανών που καθορίζονται στο μακροπρόθεσμο δημοσιονομικό πρόγραμμα της ΕΕ, ήτοι το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο για την έγκριση του οποίου διεξάγονται διαπραγματεύσεις κάθε επτά χρόνια.

Μόλις εγκριθεί ο προϋπολογισμός της ΕΕ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναλαμβάνει την ευθύνη της εκτέλεσής του.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ως το άμεσα εκλεγμένο θεσμικό όργανο που εκπροσωπεί τους ευρωπαίους φορολογούμενους, ασκεί συνολικά δημοκρατικό έλεγχο για να διασφαλίσει ότι η Επιτροπή και τα άλλα θεσμικά όργανα διαχειρίζονται ορθώς τα ευρωπαϊκά κονδύλια. Ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας υποβάλλει έκθεση στην Ολομέλεια του Κοινοβουλίου και, επίσης, ενημερώνει, κάθε τρεις μήνες, την αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή.

Έλεγχος

Παρά την κριτική περί «δημοκρατικού ελλείμματος», το Κοινοβούλιο εκπροσωπεί με τον πιο άμεσο τρόπο τους Ευρωπαίους πολίτες.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ασκεί δημοκρατικό έλεγχο στην Επιτροπή ενώ υπάρχει επίσης ένα επίπεδο κοινοβουλευτικού ελέγχου και για τις δραστηριότητες του Συμβουλίου.

Το Κοινοβούλιο μπορεί να ζητά από την Επιτροπή να υποβάλει προτάσεις για ζητήματα που θεωρεί σημαντικά. Επιπλέον, η Επιτροπή υποχρεούται να λογοδοτεί στο Κοινοβούλιο και να παρουσιάζει ετήσια απολογιστική έκθεση. Με πλειοψηφία δύο τρίτων της Ολομέλειας, το Κοινοβούλιο μπορεί επίσης ασκήσει πρόταση μομφής εναντίον της Επιτροπής.

Ακόμα και το ίδιο το Συμβούλιο υποχρεούται να παρουσιάζει ετήσια «έκθεση προόδου», καθώς και αντίστοιχες εκθέσεις μετά από κάθε Σύνοδο Κορυφής. Στην αρχή και το τέλος της κάθε εξάμηνης προεδρίας, ο Πρόεδρος του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης συζητά το πρόγραμμα της Προεδρίας με τους ευρωβουλευτές στην Ολομέλεια.

Τα μέσα που ελέγχει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για να ασκεί έλεγχο είναι οι αναφορές των πολιτών, η εξουσία έναντι των κρατών-μελών για τον ορισμό εξεταστικών επιτροπών για παραβάσεις ή κακή εφαρμογή της κοινοτικής νομοθεσίας, η προσφυγή του Κοινοβουλίου ενώπιον του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων και ο δημοσιονομικός έλεγχος.

Το Κοινοβούλιο μπορεί να καλέσει το Δικαστήριο της ΕΕ να στραφεί κατά της Επιτροπής ή του Συμβουλίου εάν έχουν ενεργήσει αντίθετα με το πνεύμα της νομοθεσίας της Ένωσης.

Επιπλέον, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ορίζει από το 1992 τον Διαμεσολαβητή (Οmbudsman) ο οποίος παραλαμβάνει τις καταγγελίες των φυσικών ή νομικών προσώπων της Ένωσης σχετικά με περιπτώσεις κακής διοίκησης ή παραβάσεων του κοινοτικού δικαίου. Το Κοινοβούλιο μπορεί επίσης να συστήσει εξεταστική επιτροπή για να διερευνήσει αυτές τις καταγγελίες.

Μιχάλης Δουρμούσογλου

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ

Sports in

Σάλος με τον Ρούντιγκερ: Αντιδράσεις για ποστάρισμά του που παραπέμπει σε… ISIS

Ο Αντόνιο Ρούντιγκερ έχει ξεσηκώσει αντιδράσεις με ένα ποστάρισμά του με αφορμή το Ραμαζάνι.

Ακολουθήστε το in.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

in.gr | Ταυτότητα

Διαχειριστής - Διευθυντής: Λευτέρης Θ. Χαραλαμπόπουλος

Διευθύντρια Σύνταξης: Αργυρώ Τσατσούλη

Ιδιοκτησία - Δικαιούχος domain name: ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ ΜΜΕ Α.Ε.

Νόμιμος Εκπρόσωπος: Ιωάννης Βρέντζος

Έδρα - Γραφεία: Λεωφόρος Συγγρού αρ 340, Καλλιθέα, ΤΚ 17673

ΑΦΜ: 800745939, ΔΟΥ: ΦΑΕ ΠΕΙΡΑΙΑ

Ηλεκτρονική διεύθυνση Επικοινωνίας: in@alteregomedia.org, Τηλ. Επικοινωνίας: 2107547007

Πέμπτη 28 Μαρτίου 2024