Τρίτη 19 Μαρτίου 2024
weather-icon 21o
Η Βιολογία στα χρόνια που έρχονται

Η Βιολογία στα χρόνια που έρχονται

Μετά τη ραγδαία ανάπτυξη της Φυσικής και της Χημείας, που επηρέασε άμεσα τη γνώση, την τεχνολογία και τη φιλοσοφία, ήρθε στο προσκήνιο η Βιολογία, η επιστήμη της ζωής.

του Ζαχαρία Σκούρα, Καθηγητή Γενετικής ΑΠΘ,
Δ/ντή Εργαστηρίου Γενικής Βιολογίας,
Τμήματος Βιολογίας ΑΠΘ

Μετά τη ραγδαία ανάπτυξη της Φυσικής και της Χημείας, που επηρέασε άμεσα τη γνώση, την τεχνολογία και τη φιλοσοφία, ήρθε στο προσκήνιο η Βιολογία, η επιστήμη της ζωής. Η αυτοοργάνωση της ύλης σε τέτοιο βαθμό ώστε να λειτουργεί, να αναπαράγεται, να αναπτύσσεται και να εξελίσσεται, με άλλα λόγια να εμφανίζει ζωή, αποτελεί ένα εξαιρετικά πολύπλοκο φαινόμενο. Ίσως το πλέον πολύπλοκο σύστημα που έχει αντιμετωπίσει μέχρι σήμερα ο ανθρώπινος νους. Η σύλληψη της εξελικτικής διαδικασίας, με κινητήριο δύναμη τη φυσική επιλογή, έδωσε στη Βιολογία τη συνεκτική της θεωρία και την κατέστησε όχι μόνο αυτοδύναμο τμήμα της σύγχρονης επιστημονικής σκέψης, αλλά και την αρχή για μια νέα αντίληψη του κόσμου.

Τα τελευταία 70 χρόνια, ερωτήματα που είχαν τεθεί από την αρχαιότητα και μπερδεύονταν με μύθους, δοξασίες και δόγματα άρχισαν να παίρνουν επιστημονικές απαντήσεις. Η Γενετική, η Βιολογία Κυττάρου, η Βιοχημεία, η Μικροβιολογία, η Φυσιολογία, η Ανατομία, η Ιστολογία, η Φαρμακολογία, η Ανοσοβιολογία, η Νευρολογία, η Μορφολογία, η Παθολογία, η Οικολογία και άλλες βιο-επιστήμες αναλύουν και συνθέτουν τα μόρια, το κύτταρο, τον ιστό, το όργανο, τον οργανισμό, τον πληθυσμό, το είδος, το οικοσύστημα, προσεγγίζοντας όλο και περισσότερο τον γενότυπο (το σύνολο του γενετικού μας υλικού), το μικρο- και μακρο- περιβάλλον, όπου θα εκφραστεί ο γενότυπος για να παραχθεί ο φαινότυπος (η μορφή), καθώς τις ζητούμενες αλληλεπιδράσεις τους.

Ανακαλύπτεται και προσδιορίζεται η δομή του γενετικού υλικού, του DNA. Αποσαφηνίζονται βασικοί μηχανισμοί που οδηγούν στην έκφραση της γενετικής πληροφορίας. Αναπτύσσεται η Τεχνολογία του ανασυνδυασμένου DNA. Απομονώνονται και μελετώνται μεμονωμένα γονίδια. Προσδιορίζεται η μοριακή βάση των κληρονομικών ασθενειών. Αναλύονται ολόκληρα γονιδιώματα, δηλαδή ολόκληρο το γενετικό υλικό ενός οργανισμού, ενός είδους. Κατανοούνται τα δομικά χαρακτηριστικά και οι λειτουργίες των γονιδίων, παρέχοντας έτσι μια ολιστική προσέγγιση των βιολογικών συστημάτων. Τίθενται οι βάσεις για τη μελέτη της αλληλεπίδρασης γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων. Η εξωσωματική γονιμοποίηση αντιμετωπίζει το μυστήριο της γέννησης ως ιατρική πράξη, και η κλωνοποίηση ολόκληρων πλέον οργανισμών είναι γεγονός.

Τα εκπληκτικά αυτά αποτελέσματα απαιτούν αμεσότερη συνεργασία των «παραδοσιακών βιο-επιστημών» και τη γέννηση άλλων, όπως η Μοριακή Βιολογία, η Βιοπληροφορική, η Γενετική Μηχανική, η Βιοτεχνολογία, η Νανο-βιο-τεχνολογία, η Βιοηθική. Η ανάλυση του γονιδιώματος του ανθρώπου, ένα κοσμοϊστορικό γεγονός και ορόσημο της σύγχρονης κοινωνίας, υπέδειξε τη συνεργασία όλων των φυσικών και θεωρητικών επιστημών, των τεχνικών και τεχνολογιών, γκρέμισε συντεχνιακές αγκυλώσεις και ανέδειξε τη σύνθετη έκφραση, τη φαντασία και το όραμα στη θεωρία και την πράξη.

Κοινωνίες της αλλοδαπής, όπως της ΕΕ, των ΗΠΑ, της Ιαπωνίας, της Κορέας κ.ά. έχουν στηρίξει πάνω στη διερεύνηση της ζωής και της έκφρασής της, όπως η βιοποικιλότητα, τα μοντέλα διαχείρισης φυσικών πόρων, η παραγωγή φαρμακευτικών ουσιών, κ.ά. όλη τους σχεδόν την ανάπτυξη. Η Βιολογία πλέον αποτελεί τη βάση όχι μόνο για τη διαμόρφωση επιστημόνων και επαγγελματιών στο χώρο της Υγείας, της Γεωπονίας, της Κτηνιατρικής, της Δασοπονίας, της Φαρμακευτικής, των Τροφίμων, των Βιολογικών Υλικών και Ουσιών υψηλής αξίας, της Ενέργειας (Βιοενέργεια), του Περιβάλλοντος, της Οικολογίας, αλλά και για τη διαμόρφωση στάσεων ζωής (υγεία, περιβάλλον, κοινωνία, φιλοσοφία), παραγωγής ενέργειας και εν τέλει αειφόρου ανάπτυξης.

Στη συνέχεια, παρατίθενται κάποιες από τις ερευνητικές, αναπτυξιακές και κοινωνικές προτεραιότητες της σύγχρονης Βιολογίας, σε διάφορους τομείς της ζωής μας:

  • Εύρεση της πρωτοταγούς δομής του DNA και λειτουργική ανάλυση ολόκληρων γονιδιωμάτων: ιών, βακτηρίων, μυκήτων, φυτών, ζώων, ανθρώπου.
  • Μεγαλύτερη προσέγγιση βασικών βιολογικών μηχανισμών, όπως της μίτωσης, της μείωσης, του ανασυνδυασμού κ.ά.
  • Έμφαση στη Φαρμακογενετική, για την παραγωγή εμβολίων, μονοκλωνικών αντισωμάτων, γενετικών δεικτών.
  • Έρευνα για τη θεραπεία του καρκίνου, κυτταρική και γονιδιακή θεραπεία.
  • Προγεννητικός έλεγχος. Διάγνωση-πρόγνωση. Έρευνα για τη θεραπεία γενετικών ασθενειών.
  • Αναγέννηση ιστών, μεταμοσχεύσεις.
  • Χρησιμοποίηση γενετικά τροποποιημένων μικροοργανισμών για την εξόρυξη μεταλλευμάτων.
  • Βιοαποικοδομήσεις: βιολογικοί καθαρισμοί υγρών και στερεών αποβλήτων, διάλυση πετρελαιοκηλίδων κ.ά.
  • Γενετικά τροποποιημένα ζώα, φυτά, τρόφιμα, παραγωγή υλικών και ουσιών υψηλής βιολογικής αξίας.
  • Παραγωγή δευτερογενών μεταβολιτών (π.χ. αιθανόλης).
  • Βιολογικός έλεγχος (π.χ. εντόμων).
  • Βιοαισθητήρες.
  • Έμφαση στη Βιοηθική, στη σύνταξη Διαχειριστικών Πολιτικών και Οικονομικών κανόνων.
  • Δίκτυα: Ανάλυση, σύσταση και κατασκευή γενετικών και εν γένει βιολογικών δικτύων, με παράλληλη σύγκριση κοινωνικών δικτύων.

Διαθέτοντας η Βιολογία την καταπληκτική αντίληψη των επιλογών και της προσαρμογής, κατανοεί την εξέλιξη, την αέναη αλλαγή, την επιβίωση, την ανάπτυξη, τη διαιώνιση της ζωής. Τα μοντέλα ανάπτυξης της κοινωνίας, οικονομικά, πολιτικά και άλλα, καλούνται πλέον να αφήσουν τις παλιές και όχι ιδιαίτερα επιτυχημένες συνταγές και να συμπεριλάβουν τη νέα γνώση, που προέρχεται από την ανάλυση της φύσης και ιδιαίτερα του διαρκώς προσαρμοσμένου σε δύσκολες συνθήκες φαινομένου της ζωής. Επιπρόσθετα, μπορεί να αντιληφθεί κανείς ότι η ποικιλομορφία των οργανισμών, οι γενοτυπικές και φαινοτυπικές διαφορές των ανθρώπων, είναι συστατικό στοιχείο μιας κοινωνίας και οδηγεί στην αναγνώριση της διαφορετικότητας, στη θεωρία και την πράξη της Δημοκρατίας.

Η Βιολογία θα συνεχίσει να πρωταγωνιστεί στη ζωή. Σ’ εμάς εναπόκειται να κατανοήσουμε τα πορίσματά της, για να διαμορφώσουμε με ήρεμο και ειρηνικό τρόπο τη διαβίωσή μας.

Ζαχαρίας Σκούρας, Καθηγητής Γενετικής ΑΠΘ, Δ/ντής Εργαστηρίου Γενικής Βιολογίας, Τμήματος Βιολογίας ΑΠΘ

Sports in

Η Φενέρμπαχτσε σκέφτεται να αποχωρήσει από το πρωτάθλημα Τουρκίας

Η Φενέρμπαχτσε συγκάλεσε έκτακτο διοικητικό συμβούλιο και εξετάζει το ενδεχόμενο αποχώρησης από το πρωτάθλημα, μετά τα επεισόδια στην Τραπεζούντα.

Ακολουθήστε το in.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

in.gr | Ταυτότητα

Διαχειριστής - Διευθυντής: Λευτέρης Θ. Χαραλαμπόπουλος

Διευθύντρια Σύνταξης: Αργυρώ Τσατσούλη

Ιδιοκτησία - Δικαιούχος domain name: ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ ΜΜΕ Α.Ε.

Νόμιμος Εκπρόσωπος: Ιωάννης Βρέντζος

Έδρα - Γραφεία: Λεωφόρος Συγγρού αρ 340, Καλλιθέα, ΤΚ 17673

ΑΦΜ: 800745939, ΔΟΥ: ΦΑΕ ΠΕΙΡΑΙΑ

Ηλεκτρονική διεύθυνση Επικοινωνίας: in@alteregomedia.org, Τηλ. Επικοινωνίας: 2107547007

Τρίτη 19 Μαρτίου 2024