Οι Εκθέσεις Ηλεκτρονικής Μάθησης στην Ευρώπη

Η ηλεκτρονική μάθηση σήμερα αποτελεί ίσως τη μοναδική διέξοδο στις διαρκώς αυξανόμενες ανάγκες εκπαίδευσης και κατάρτισης που προκύπτουν μέσα από το πλαίσιο της δια βίου μάθησης. Αυτή η προοπτική-πραγματικότητα αποτελεί και τη βασική αιτία για τη διαρκώς αυξανόμενη ζήτηση διεθνώς σε προϊόντα και υπηρεσίες ηλεκτρονικής μάθησης και αυτό με τη σειρά του οδηγεί τις εξελίξεις και στην ταχύτατα αναπτυσσόμενη σχετική βιομηχανία (e-learning industry).

Βέβαια, δεν πρέπει να αγνοεί κανείς και τις τεράστιες επιπτώσεις-αλλαγές στην καθημερινότητά μας, άρα και στον τρόπο που μαθαίνουμε, που έχουν επέλθει από την τρομακτική εξέλιξη της ίδιας της τεχνολογίας. Για παράδειγμα, η τεράστια ποσότητα ανοικτών πηγών εύκολα προσπελάσιμων μέσα από το διαδίκτυο σε συνδυασμό με μια πληθώρα προϊόντων λογισμικού και αντίστοιχων συσκευών προσπέλασης (π.χ. iPad http://www.apple.com/ipad/) μας προκαλούν να αναθεωρήσουμε τους ρόλους μας ως δάσκαλοι αλλά και ως μαθητές.

Ένας εργαζόμενος σήμερα έχει ανάγκη να μπορεί να εργάζεται, να μαθαίνει και να μελετά οπουδήποτε και οποτεδήποτε το επιθυμεί. Παγκοσμίως, η ίδια η εργασία τείνει να γίνεται περισσότερο συνεργατικά και οι εργαζόμενοι εν-κινήσει (mobile workers) αποτελούν σημαντικό ποσοστό στο σύνολο των εργαζομένων (κατά την IDC http://www.idc.com προβλέπεται να ξεπεράσουν τα 1.2 δισεκατομμύρια το 2013). Αν τώρα στο προηγούμενο μίγμα προσθέσουμε και τη διεθνή οικονομική συγκυρία και τις αλλαγές που συμβαίνουν τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο στην εκπαίδευση σε όλες τις βαθμίδες της και στα προγράμματα σπουδών και κατάρτισης μπορούμε να εξηγήσουμε γιατί σήμερα η ηλεκτρονική μάθηση βρίσκεται στο επίκεντρο των κυβερνητικών πολιτικών αλλά και του ιδιωτικού τομέα.

Μέσα στο προηγούμενο πλαίσιο οι εκθέσεις ηλεκτρονικής μάθησης έχουν σαφώς ένα πολύ γόνιμο έδαφος να αναπτυχθούν και να δώσουν την ευκαιρία σε όλους τους εμπλεκόμενους (προμηθευτές εκπαιδευτικών προϊόντων, εκπαιδευτικούς οργανισμούς, εκπαιδευτές, μαθητές, διοικητές εκπαίδευσης, κυβερνητικοί παράγοντες) να έρθουν σε επαφή με ένα ευρύ φάσμα ιδεών-λύσεων απέναντι στις παραπάνω προκλήσεις.

Οι εκθέσεις ηλεκτρονικής μάθησης στην Ευρώπη βρίσκονται στην πρώτη γραμμή. Την πρωτιά κατέχει η Μ. Βρετανία η οποία φιλοξενεί κάθε χρόνο τη μεγαλύτερη στον κόσμο έκθεση ηλεκτρονικής μάθησης, την «BETT» (http://www.bettshow.com). Η BETT διοργανώνεται κάθε χρόνο στο Λονδίνο και στο μεγάλο εκθεσιακό κέντρο Olympia Hall συγκεντρώνοντας μέσα σε τέσσερις ημέρες περισσότερους από 30.000 επισκέπτες απ’ όλο τον κόσμο (η συμμετοχή επισκεπτών ξεπερνά τις 100 χώρες). Η BETT ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 1985 ως «Έκθεση Υψηλής Τεχνολογίας και Υπολογιστών στην Εκπαίδευση» και μερικά χρόνια αργότερα μετονομάστηκε σε BETT (British Education and Training Technology). Σήμερα αποκαλείται με τα αρχικά BETT συνοδευόμενη από τον αριθμό του έτους που φανερώνει το χρόνο της εκδήλωσης και διεξάγεται στην αρχή κάθε νέου έτους και πιο συγκεκριμένα στο τέλος της δεύτερης εβδομάδας του Ιανουαρίου με ελεύθερη είσοδο. Η BETT είναι μια εμπορικά επιτυχημένη έκθεση αν λάβει κανείς υπόψη του ότι το σύνολο των συναλλαγών από τους εκθέτες της BETT 2011 (περισσότεροι από 600 εκθέτες) ανήλθε στο ποσό των 59.658.440 £ (στοιχεία από την ιστοσελίδα της έκθεσης http://www.bettshow.com/bett11/website/default.aspx?refer=37).

Η έκθεση φιλοξενεί εκτός από τα μεγάλα ονόματα στον χώρο της ηλεκτρονικής μάθησης και ένα μεγάλο πλήθος μικρών εταιριών με μοναδικά προϊόντα που απευθύνονται σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Ιδιαίτερα για την πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση ο επισκέπτης θα εντυπωσιαστεί από το μέγεθος και την ποικιλία των εκπαιδευτικών προϊόντων και γενικά των προτάσεων-λύσεων των εκθετών. Η BETT περιλαμβάνει διάφορες ενδιαφέρουσες ζώνες όπως τη ζώνη λογισμικού (software zone) με όλα τα νέα καινοτομικά προϊόντα και υπηρεσίες που αφορούν τη μάθηση, τη ζώνη επιδείξεων (demonstration zone) με ζωντανές παρουσιάσεις αλλά και τη ζώνη ειδικών αναγκών (special needs zone) με όλα τα τελευταία καινοτομικά προϊόντα για άτομα με ειδικές ανάγκες. Σε κάθε ζώνη δίνεται η ευκαιρία στον επισκέπτη να εξετάσει σε βάθος και να αποκτήσει προσωπική εμπειρία σε συγκεκριμένα προϊόντα και υπηρεσίες στην πράξη. Στην BETT περιλαμβάνεται και ένας μεγάλος αριθμός σεμιναρίων με επίκαιρη θεματολογία (όπως σχολικά προγράμματα σπουδών, αξιολόγηση, θέματα κατάρτισης, διαχείρισης, καινοτομίας) και δύο ειδικά συνέδρια με πρόσκληση το «UK Education Leaders @ BETT» (http://www.bettukleaders.com) και το «BETT International» (http://www.bettinternational.com). Το πρώτο συνέδριο συγκεντρώνει ειδικούς επικεφαλείς της εκπαίδευσης στη Μ. Βρετανία που συζητούν και ανταλλάσσουν απόψεις για τοπικά θέματα, ενώ το δεύτερο είναι διεθνές και απευθύνεται σε όλους όσους διαμορφώνουν εκπαιδευτική πολιτική ανά τον κόσμο. Λόγω του μεγάλου μεγέθους της έκθεσης ο επισκέπτης θα πρέπει να είναι προετοιμασμένος και καλά οργανωμένος ώστε ανάλογα με το χρόνο που μπορεί να αφιερώσει να μεγιστοποιήσει το όφελός του.

Στη Μ. Βρετανία και στο Λονδίνο και μάλιστα στον ίδιο χώρο με την BETT (Olympia 2) συναντάμε άλλη μια έκθεση που αφορά ηλεκτρονική μάθηση και μάλιστα με ιστορία 13 συνεχόμενων χρόνων την «Learning Technologies». Η έκθεση απευθύνεται σε διαφορετικό κοινό από αυτό της BETT και πιο συγκεκριμένα αφορά την οργανωσιακή μάθηση (organisational learning) και την τεχνολογία που υποστηρίζει τη μάθηση στο χώρο εργασίας. Αφορά επαγγελματίες που εμπλέκονται με οποιοδήποτε τρόπο με την οργανωσιακή μάθηση και τη βελτίωση της απόδοσης του ανθρώπινου δυναμικού μέσα σε μια επιχείρηση. Η «Learning Technologies» διαρκεί δύο ημέρες και έχει ελεύθερη είσοδο. Τον Ιανουάριο του 2011 συγκέντρωσε σύμφωνα με τα στοιχεία των διοργανωτών περισσότερους από 4000 επισκέπτες και 220 εκθέτες. Η «Learning Technologies» τα τρία τελευταία χρόνια διεξάγεται σε συνεργασία με την συγγενή έκθεση «Learning and Skills» που αφορά μάθηση και εξέλιξη στο χώρο εργασίας. Παράλληλα με τις δύο αυτές εκθέσεις διεξάγεται και συνέδριο καθώς και πλήθος σεμιναρίων με ελεύθερη είσοδο.

Στη Γερμανία και πιο συγκεκριμένα στο Βερολίνο συναντάμε την «ONLINE EDUCA BERLIN» (http://www.online-educa.com/) μια έκθεση που φημίζεται γιατί περιλαμβάνει ένα από τα μεγαλύτερα διεθνή συνέδρια με θέμα την τεχνολογικά υποστηριζόμενη μάθηση και εκπαίδευση (technology-supported learning and training) το οποίο συμπληρώνει φέτος τον 17^ο συνεχόμενο χρόνο διεξαγωγής του. Το συνέδριο δίνει αναπόφευκτα έναν ακαδημαϊκό προσανατολισμό στην αντίστοιχη έκθεση στην οποία συμμετέχουν όλοι οι μεγάλοι διεθνείς κατασκευαστές από τον χώρο της ηλεκτρονικής μάθησης αλλά και οι μεγάλοι προμηθευτές και πάροχοι υπηρεσιών ηλεκτρονικής μάθησης. Από τα στατιστικά της τελευταίας έκθεσης «ONLINE EDUCA BERLIN 2010» η συμμετοχή ανήλθε στους 2187 επαγγελματίες από το χώρο της ηλεκτρονικής μάθησης και κατάρτισης σε σύνολο 108 χωρών. Το συνέδριο διαρκεί δύο ημέρες συγκεντρώνοντας περισσότερους από 400 ομιλητές απ’ όλο τον κόσμο και περιλαμβάνει επιδείξεις καλών πρακτικών αλλά και πρακτικών παρουσιάσεων. Επιπλέον, περιλαμβάνει μια προσυνεδριακή ημέρα με εντατικές συνεδρίες σε πρακτικά θέματα δίνοντας έτσι μια μοναδική ευκαιρία στον επισκέπτη να βελτιώσει ή να αποκτήσει συγκεκριμένες δεξιότητες. Στην έκθεση περιλαμβάνεται επίσης χώρος για ζωντανές παρουσιάσεις και επιδείξεις και αποτελεί ιδανικό χώρο για κοινωνική και επαγγελματική δικτύωση. Η «ONLINE EDUCA BERLIN» διεξάγεται κάθε χρόνο στο τέλος του Νοέμβρη – αρχές Δεκέμβρη, διαρκεί τρεις ημέρες και υποστηρίζεται από τον Υπουργό Παιδείας και Έρευνας της Γερμανίας και την Ευρωπαϊκή Ένωση (Γενική Διεύθυνση Εκπαίδευσης και Πολιτισμού).

Παραμένουμε στη Γερμανία για να αναφέρουμε άλλη μια διεθνή εμπορική έκθεση στην ηλεκτρονική μάθηση με το όνομα «LEARNTEC» (http://www.learntec.de). Η LEARNTEC εστιάζεται στην επαγγελματική εκπαίδευση, μάθηση και πληροφορική τεχνολογία και γίνεται κάθε χρόνο στην Καρλσρούη στις αρχές Φεβρουαρίου. Η έκθεση φέτος συμπλήρωσε 19 συνεχόμενα χρόνια. Παράλληλα με την έκθεση διοργανώνονται και ειδικές συνεδρίες που εστιάζουν στο μέλλον της ηλεκτρονικής μάθησης και της εκπαίδευσης. Σύμφωνα με τους διοργανωτές η LEARNTEC 2011 συγκέντρωσε τους περισσότερους εκθέτες και επισκέπτες από κάθε άλλη χρονιά (180 εκθέτες από 10 χώρες και 5785 επισκέπτες). Τόσο οι συνεδρίες όσο και η είσοδος στην έκθεση περιλαμβάνουν εισιτήριο.

Στη Γαλλία η πρώτη επαγγελματική έκθεση ηλεκτρονικής μάθησης είναι η «eLearning expo» (http://www.e-learning-expo.com/) που διεξάγεται στο Παρίσι κάθε χρόνο συνήθως στις αρχές Μαρτίου και διαρκεί 3 ημέρες. Η συγκεκριμένη έκθεση τα τελευταία χρόνια μεγάλωσε και συγκεντρώνει σήμερα περισσότερους από 5000 επισκέπτες και 30 εκθέτες απ’ όλο τον κόσμο και αποτελεί πλέον ένα σημαντικό γεγονός τόσο στη Γαλλία όσο και στην Ευρώπη. Η «eLearning expo» συγκεντρώνει επισκέπτες όπως ειδικούς που είναι υπεύθυνοι για το ανθρώπινο δυναμικό και την εκπαίδευση, επικεφαλείς μικρομεσαίων επιχειρήσεων που ενδιαφέρονται για την εκπαίδευση των υπαλλήλων τους, διευθυντές δικτύων διανομής, κ.ά. Η έκθεση στοχεύει στο να αποτελέσει ένα κρίσιμο εργαλείο στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας των υπαλλήλων, του κόστους της εκπαίδευσης και της διαχείρισης της ατομικής επάρκειας. Τέλος, περιλαμβάνει ένα σύνολο από σεμινάρια καθώς και ανοικτές συζητήσεις.

Στη Γαλλία διεξάγεται άλλη μια διεθνής έκθεση που τα τελευταία χρόνια κερδίζει συνεχώς έδαφος η «iLearning Forum» (http://www.ilearningforum.org). Η έκθεση ξεκίνησε ως «eLearn expo» το 2000 και άλλαξε ονομασία το 2006. Διαρκεί δύο ημέρες με ελεύθερη είσοδο και συγκεντρώνει περισσότερους από 40 εκθέτες απ’ όλο τον κόσμο και το ίδιο πλήθος επισκεπτών με την «eLearning expo». Η «iLearning Forum» εστιάζει σε επαγγελματίες της ηλεκτρονικής μάθησης τόσο από τον ιδιωτικό όσο και από τον δημόσιο τομέα και αποσκοπεί να είναι γεγονός δικτύωσης των έργων ηλεκτρονικής μάθησης απ’ όλη την Ευρώπη. Η έκθεση επίσης περιλαμβάνει πρόγραμμα ελεύθερων εργαστηρίων με επιδείξεις και παρουσιάσεις των τελευταίων διεθνών καινοτομιών στην ηλεκτρονική μάθηση.

Στην Ισπανία τα τελευταία πέντε χρόνια διεξάγεται η έκθεση «EXPOeLEARNING» (http://www.expoelearning.com) (International Congress and Professional Exhibition on E-Learning) που οργανώνεται από την AEFOL (http://www.aefol.com/) μια εταιρία που δραστηριοποιείται και στη Λατινική Αμερική με την «EXPOeLEARNING Latin America» αναδεικνύοντας το αυξανόμενο ενδιαφέρον για την ηλεκτρονική μάθηση και στην περιοχή αυτή. Η έκθεση έχει καθιερωθεί ως κεντρικός τόπος συνάντησης των επαγγελματιών του χώρου με σκοπό να διατηρούνται ενήμεροι για τις τελευταίες εξελίξεις στον χώρο της ηλεκτρονικής μάθησης. Περιλαμβάνει περισσότερους από 70 εκθέτες από 12 χώρες καθώς και άλλα σημαντικά στοιχεία όπως είναι τα εργαστήρια, οι συνεδρίες με κεντρικούς προσκεκλημένους ομιλητές, ενότητα Moodle καθώς και πληροφορίες για αναζήτηση εργασίας. Η είσοδος είναι ελεύθερη, όμως η συμμετοχή σε συνεδρίες και σε εργαστήρια είναι με πληρωμή. Η «EXPOeLEARNING» διεξάγεται στη Μαδρίτη και στον τεράστιο χώρο του «Feria de Madrid» παράλληλα με ένα σύνολο σχετικών άλλων εκθέσεων και εκδηλώσεων που αφορούν τον κόσμο της εκπαίδευσης όπως είναι η έκθεση για τις διεθνείς εκπαιδευτικές ευκαιρίες, το φόρουμ μεταπτυχιακών σπουδών, η έκθεση σπουδών ανώτατης εκπαίδευσης και η διεθνής έκθεση εκπαιδευτικού εξοπλισμού. Σύμφωνα με τα στοιχεία της τελευταίας διεξαγωγής για όλες τις εκδηλώσεις που έλαβαν χώρα μεταξύ 2 και 6 Μαρτίου 2011 οι επισκέπτες ξεπέρασαν τους 125000. Η «EXPOeLEARNING 2011» που διεξήχθη μεταξύ 3 και 5 Μαρτίου 2011 μαζί με το φόρουμ μεταπτυχιακών σπουδών, την έκθεση σπουδών ανώτατης εκπαίδευσης και τη διεθνή έκθεση εκπαιδευτικού εξοπλισμού συγκέντρωσε γύρω στους 8000 επισκέπτες.

Πλησιάζοντας προς την Ελλάδα συναντάμε μια σειρά εκθέσεων που σχετίζονται με την ηλεκτρονική μάθηση κάτω από τον τίτλο «Professional Learning» και διεξάγονται στις χώρες Ελβετία (διεξάγεται για πέμπτη φορά με τον τίτλο «Swiss Professional Learning», http://www.professional-learning.ch), Αυστρία (διεξάγεται για τρίτη φορά με τον τίτλο «Professional Learning Austria», http://www.professional-learning.at), Ουγγαρία (διεξάγεται για τέταρτη φορά με τον τίτλο «Professional Learning», http://professional-learning.hu) αλλά και στη Γερμανία («Professional Learning Europe» http://www.professional-learning.de) από την εταιρία «Spring Messe Management» (http://www.messe.org). Όλες οι παραπάνω εκθέσεις στοχεύουν στην εκπαίδευση, την ανάπτυξη και την ηλεκτρονική μάθηση και διεξάγονται μαζί με τις αντίστοιχες εκθέσεις που αφορούν Διαχείριση Ανθρώπινων Πόρων (Human Resources Management) με τίτλο αντίστοιχα «Personal Swiss» (http://www.personalswiss.ch), «Personal Austria» (http://www.personal-austria.at), «Personal Hungary» (http://www.personal-hungary.hu) και «HRM Expo» (http://www.zukunft-personal.de). Οι παραπάνω εκθέσεις προσφέρουν ένα ευρύ φάσμα προμηθευτών από την επαγγελματική εκπαίδευση και την εκπαίδευση στο χώρο εργασίας (training on-the-job). Επίσης, περιλαμβάνουν ζώνη πρακτικών συζητήσεων και ζώνη εκπαίδευσης με ενεργή συμμετοχή των συμμετεχόντων που συγκεντρώνουν την προσοχή του κοινού. Από τις παραπάνω εκθέσεις η «Swiss Professional Learning» μαζί με την αντίστοιχη «Personal Swiss» το 2011 συγκέντρωσαν σύμφωνα με τους διοργανωτές περισσότερους από 3700 επισκέπτες καθώς και 252 εκθέτες από τον χώρο των υπηρεσιών ανθρώπινων πόρων, λογισμικού και υλικού καθώς και την ανάπτυξη και εκπαίδευση προσωπικού.

Τέλος, στην Ελλάδα η πρώτη έκθεση ηλεκτρονικής μάθησης «e-learning Expo» (http://www.elearningexpo.gr/) διεξήχθη το 2009 κάνοντας μια εντυπωσιακή είσοδο στην ελληνική πραγματικότητα συγκεντρώνοντας περισσότερους από 30 εκθέτες (κορυφαίες εταιρίες και φορείς που δραστηριοποιούνται στην αγορά της ηλεκτρονικής μάθησης) και περισσότερα από 3000 άτομα μέσα σε δύο ημέρες. Τόσο η 1^η όσο και η 2^η έκθεση περιελάμβαναν διεθνή επιστημονική ημερίδα με καταξιωμένους ομιλητές και ένα σύνολο παράλληλων εκδηλώσεων όπως συζητήσεις στρογγυλής τραπέζης, σεμινάρια και εργαστήρια που προσέλκυσαν το κοινό. Οι επισκέπτες της έκθεσης ήταν γονείς, εκπαιδευτικοί, μαθητές, φοιτητές, στελέχη κατάρτισης και δια βίου μάθησης, σύμβουλοι εκπαίδευσης, στελέχη ανάπτυξης ανθρωπίνου δυναμικού και είχαν την ευκαιρία να δουν από κοντά τις νέες τάσεις στην χρήση των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών στην εκπαίδευση και κατάρτιση. Το θέμα της 1ης έκθεσης ήταν η «Δημιουργικότητα και η Καινοτομία στην Ηλεκτρονική Μάθηση» ενώ της 2ης έκθεσης ήταν «Ηλεκτρονική μάθηση για μια καλύτερη ποιότητα ζωής και κοινωνική ευημερία». Για το 2011 το θέμα είναι «Ψηφιακά Μέσα και Ενεργητική Μάθηση» και θα διεξαχθεί στις 8 & 9 Οκτωβρίου 2011 στην Αίγλη Ζαππείου. Η έκθεση το 2010 σε συνεργασία με το Δίκτυο ΠΡΑΞΗ, μέλους του Enterprise Europe Network – Hellas εγκαινίασε τη διοργάνωση Τεχνολογικών – Επιχειρηματικών Συναντήσεων «e-Learning Business Match 2010» όπου σύμφωνα με τους διοργανωτές κατά τις δύο ημέρες της έκθεσης διενεργήθηκαν 116 επιχειρηματικές συναντήσεις μεταξύ 38 διαφορετικών εταιριών από χώρες όπως Ελλάδα, Ηνωμένο Βασίλειο, Πορτογαλία, Πολωνία, Ισλανδία, Τουρκία και Ολλανδία.

Ιωάννης Ψαρομήλιγκος, Καθηγητής Γενικό Τμήμα Μαθηματικών, Σχολή Τεχνολογικών Εφαρμογών, ΤΕΙ Πειραιά