Σύσταση ομάδας υψηλού επιπέδου για τον εκσυγχρονισμό της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε τη σύσταση ομάδας υψηλού επιπέδου για τον εκσυγχρονισμό της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Η κα Ανδρούλλα Βασιλείου, Επίτροπος Εκπαίδευσης, Πολιτισμού, Πολυγλωσσίας και Νεολαίας της ΕΕ και η κα Mary McAleese, πρώην Πρόεδρος της Ιρλανδίας και προεδρεύουσα της ομάδας, εξηγούν γιατί.

Κάθε χρόνο, τέσσερα σχεδόν εκατομμύρια σπουδαστές στην Ευρωπαϊκή Ένωση εισάγονται σε πανεπιστήμια και κολέγια της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Ξεκινούν ένα νέο κεφάλαιο στη ζωή τους και προσδοκούν να αποκτήσουν τις γνώσεις και τις δεξιότητες με τις οποίες θα εφοδιαστούν για τη μελλοντική τους σταδιοδρομία. Πολλοί από αυτούς έχουν ακόμη νωπή την ανάμνηση των καθηγητών που τους ενέπνευσαν να συνεχίσουν στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, ενώ και οι καθηγητές που πρόκειται να γνωρίσουν θα είναι εξίσου σημαντικοί για την επιτυχία τους.

Σήμερα, λίγες σχετικά χώρες επενδύουν συστηματικά στις προσπάθειες βελτίωσης της ποιότητας της πανεπιστημιακής διδασκαλίας. Αντίθετα, η πανεπιστημιακή αριστεία εκτιμάται με όρους ερευνητικής επίδοσης, όπως επιβεβαιώνεται από την αυξανόμενη επιρροή των υφιστάμενων κατατάξεων πανεπιστημίων («rankings»), οι οποίες βασίζονται κυρίως σε ερευνητικά αποτελέσματα. Πιστεύω ότι ένα άλλο πρότυπο είναι εφικτό και θα πρέπει να προωθηθεί. Η αριστεία στα πανεπιστήμια δεν μπορεί – και δεν θα πρέπει – να συνδέεται μόνο με την αριστεία στην έρευνα. Τα πανεπιστήμια υπηρετούν πολλές άλλες, εξίσου σημαντικές, αποστολές στις κοινωνίες και τις οικονομίες μας. Με τη σύσταση αυτής της ομάδας κάνουμε τα πρώτα βήματα για να αλλάξουμε την κατάσταση και για να δοθεί έμφαση στη διδασκαλία.

Η ποιότητα της διδασκαλίας στα ιδρύματα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης είναι σημαντική για την καλύτερη αξιοποίηση του δυναμικού των φοιτητών και για τη δημιουργία μιας υγιούς οικονομίας και κοινωνίας. Οι υψηλού επιπέδου καθηγητές, καθώς και τα ιδρύματα και τα συστήματα που τους στηρίζουν έχουν σαφή επίδραση σε αυτές τις προκλήσεις.

Η σύσταση αυτής της ομάδας αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης στρατηγικής για τον εκσυγχρονισμό και την ποιοτική αναβάθμιση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Τα πρώτα δύο χρόνια, η ομάδα θα εστιάσει σε τρόπους επίτευξης αριστείας στη διδασκαλία στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και σε τρόπους προσαρμογής του μαθησιακού περιβάλλοντος στη ψηφιακή εποχή. Αφετηρία αποτελεί η παραδοχή ότι η τριτοβάθμια εκπαίδευση έχει ακόμη μεγαλύτερη σημασία για τη δημιουργία και τη μετάδοση των προηγμένων γνώσεων και δεξιοτήτων που χρειάζεται η Ευρώπη. Η άριστη τριτοβάθμια εκπαίδευση αποτελεί πηγή ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος και, σε εποχή κρίσης, παράγοντα βιώσιμης οικονομικής ανάκαμψης. Η τριτοβάθμια εκπαίδευση αποτελεί επίσης κινητήριο δύναμη για την κοινωνική πρόοδο, αφού προετοιμάζει τους αποφοίτους να αντιμετωπίζουν δημιουργικά τις προκλήσεις. Ταυτόχρονα, ο ανταγωνισμός μεταξύ των πανεπιστημίων μεγαλώνει, αφού η ποιότητα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης βελτιώνεται παγκόσμια.

Όλοι γνωρίζουμε ότι για βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη χρειάζεται υψηλής εξειδίκευσης ανθρώπινο δυναμικό. Σήμερα, όλο και περισσότεροι νέοι – αλλά και ενήλικες – επιλέγουν να συνεχίσουν στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Αυτό είναι πολύ ευχάριστο, όχι μόνο για την Ευρώπη αλλά και για τους ίδιους, αφού θα τους βοηθήσει στην εξεύρεση εργασίας και στη διατήρηση της ανταγωνιστικότητάς τους σε μια όλο και πιο απαιτητική αγορά εργασίας. Η οικονομία της γνώσης προϋποθέτει ότι οι απόφοιτοι θα πρέπει συνεχώς να ανανεώνουν τις γνώσεις τους και να αποκτούν νέες δεξιότητες.

Εάν θέλουμε να διασφαλίσουμε ότι ο κάθε ένας και η κάθε μια που επιθυμεί να συνεχίσει στην τριτοβάθμια εκπαίδευση έχει τις ευκαιρίες να το κάνει και ότι τα πανεπιστήμιά μας εφοδιάζουν τους φοιτητές τους με τα απαιτούμενα προσόντα, τότε χρειαζόμαστε αλλαγή φιλοσοφίας. Χρειαζόμαστε αλλαγή για να προσελκύσουμε και να διατηρήσουμε ένα σημαντικό ποσοστό νέων στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, συμπεριλαμβανομένων αυτών που στο παρελθόν δεν θα είχαν σκεφτεί αυτή την επιλογή. Πρέπει να αντιμετωπίσουμε την πρόωρη εγκατάλειψη των σπουδών αλλά και την «αιωνόβια» φοίτηση. Τα προγράμματα σπουδών πρέπει να καλύπτουν τις ανάγκες ενός διαφοροποιημένου φοιτητικού σώματος και να παρέχουν τις δεξιότητες που απαιτεί ο κόσμος της εργασίας. Τα πανεπιστήμια πρέπει να αξιοποιούν αποτελεσματικά την τεχνολογία και τις καινοτομίες στην επικοινωνία για τη βελτίωση της πρόσβασης στη γνώση. Προσαρμογή στις αλλαγές στο χώρο της εργασίας σημαίνει προσφορά εκπαιδευτικών προγραμμάτων που να είναι συναφή και υψηλής ποιότητας και που να ενσωματώνουν όλο και περισσότερο την πρακτική επαγγελματική εμπειρία, καθώς και στενότερη συνεργασία με παράγοντες όπως οι εργοδότες για το σχεδιασμό και την υλοποίηση προγραμμάτων σπουδών.

Τα πανεπιστήμια υπόκεινται ήδη σε δραστικό μετασχηματισμό ώστε να προσφέρουν μεγαλύτερη ποικιλία προγραμμάτων σπουδών με νέες και πιο ευέλικτες μορφές. Στη διάρκεια αυτής της περιόδου αλλαγής, τα πανεπιστήμια – αλλά και οι πολιτικοί που καταρτίζουν το ρυθμιστικό τους πλαίσιο – θα χρειαστούν υποστήριξη και καθοδήγηση.

Αυτό πρόκειται να κάνει η ομάδα υψηλού επιπέδου. Η ομάδα θα φέρει σε συνεργασία διακεκριμένους ακαδημαϊκούς και εκπροσώπους της βιομηχανίας που διαθέτουν εις βάθος γνώση των προκλήσεων που αντιμετωπίζει ο τομέας της εκπαίδευσης σήμερα. Για να βοηθηθούν στην αποστολή τους, τα μέλη της ομάδας θα διαβουλεύονται με ένα ευρύ φάσμα ενδιαφερομένων, συμπεριλαμβανομένων, φυσικά, των φοιτητών.

Το 2013 η ομάδα θα δημοσιεύσει τις πρώτες συστάσεις της προς τους αρμόδιους για τη χάραξη πολιτικής, τα πανεπιστήμια και τα κολέγια, σχετικά με την ενσωμάτωση της έννοιας της αριστείας στη διδασκαλία στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Η ομάδα θα εξετάσει τρόπους μέτρησης της αριστείας, τη διασύνδεση της άριστης διδασκαλίας με την άριστη μάθηση, καθώς και βέλτιστους τρόπους ενθάρρυνσης εκ μέρους των πανεπιστημίων και των κολεγίων, της αμοιβαίας δημιουργίας γνώσης από το ακαδημαϊκό προσωπικό και τους φοιτητές. Για παράδειγμα, ποιος πρέπει να είναι ο ρόλος της κατάρτισης των καθηγητών στην τριτοβάθμια εκπαίδευση; Πώς μπορούμε να αξιοποιήσουμε καλύτερα τις νέες τεχνολογίες και την αυξανόμενη παροχή ανοικτών εκπαιδευτικών πόρων; Μπορούν να συμμετέχουν μόνο ιδρύματα ή θα πρέπει και άλλοι ενδιαφερόμενοι να διαδραματίσουν κάποιο ρόλο στην αναζήτηση της αριστείας; Τι μπορούν να κάνουν οι αρμόδιοι χάραξης πολιτικής σε εθνικό επίπεδο; Και τι μπορεί να γίνει σε ευρωπαϊκό επίπεδο;

Εξετάζοντας τις ενέργειες των διαφόρων κρατών και ιδρυμάτων, η ομάδα υψηλού επιπέδου θα εντοπίσει δείκτες επιτυχίας και κενά που μπορούν να καλυφθούν και θα προτείνει καινοτόμες προσεγγίσεις για τη συστηματική αναγνώριση, την υποστήριξη και τη διατήρηση της αριστείας σε όλα τα κολέγια και τα πανεπιστήμια της Ευρώπης, έτσι ώστε να ανταποκρίνονται, κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο, σε όλους τους τομείς της αποστολής τους.

in.gr