Χάπια αδυνατίσματος: Μόνο από τον ιατρό σας

Πόσες φορές δεν προσπαθήσατε να χάσετε βάρος αλλά απογοητευτήκατε πολύ γρήγορα επειδή δεν αντέξατε το πρόγραμμα μιας αυστηρής δίαιτας; Δεν είστε μόνοι. Το φαινόμενο απασχολεί εκατομμύρια ατόμων ανά τον κόσμο, που τελικά αποφάσισαν να στραφούν σε πιο… ταχείες λύσεις. Μια από αυτές είναι και τα χάπια αδυνατίσματος. Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά της Παχυσαρκίας θα ρίξουμε μια πιο κοντινή ματιά σε αυτήν τη μέθοδο απώλειας βάρους, που δυστυχώς παραμένει ασύδοτη και συχνά επικίνδυνη.

Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της 28χρονης Τζ. Ρ. από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι διαρκείς αποτυχημένες προσπάθειές της να χάσει βάρος την ώθησαν πριν από λίγο καιρό στη δοκιμή δίαιτας μέσω της λήψης χαπιών αδυνατίσματος. Ωστόσο, δεν χρειάστηκαν παρά μόνο 17 ημέρες για να πέσει σε κώμα, με την αναπνοή της να υποστηρίζεται μηχανικά. Η επείγουσα μεταμόσχευση ήπατος τής έσωσε κυριολεκτικά τη ζωή…

Μια πρώτη ματιά…

Το παράδειγμα της Αμερικανίδας μπορεί να φαντάζει για πολλούς υπερβολικό. Στην πραγματικότητα, όμως, φέρνει στην επιφάνεια το τεράστιο πρόβλημα των μη εγκεκριμένων και μη ελεγμένων από αρμόδια επιτροπή ‘προϊόντων αδυνατίσματος’, που κυκλοφορούν ανεξέλεγκτα στο εμπόριο. Ένα από αυτά είναι και τα χάπια. Όμως πόσο ασφαλή είναι και πόσο βλάπτουν ή ωφελούν την υγεία μας;

Το βασικό στοιχείο που προβάλλεται ως πλεονέκτημα των χαπιών αδυνατίσματος είναι το μικρό χρονικό διάστημα που απαιτείται για την επίτευξη του επιθυμητού αποτελέσματος, δηλαδή την απώλεια βάρους. Έτσι, όταν οι περισσότερες δίαιτες απαιτούν κόπο και χρόνο, τα χάπια προβάλλονται ως ένας ‘γρήγορος’ τρόπος που ‘γλιτώνει’ το υπέρβαρο άτομο από μια κουραστική για αυτό διαδικασία.

Εκείνο, ωστόσο, που δεν είναι ίσως γνωστό στο ευρύ κοινό, είναι πως μια ‘γρήγορη’ δίαιτα δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να είναι και υγιεινή, καθώς είναι βέβαιο πως επιταχύνει φυσιολογικές λειτουργίες του οργανισμού. Ως αποτέλεσμα το άτομο χάνει κιλά σε βάρος του συνολικού οργανισμού του, κάτι που πολλές φορές μπορεί να αποβεί και ολέθριο.

Τα γεγονότα μιλούν από μόνα τους: Τον Ιούλιο του 2002 στην Ιαπωνία 4 άτομα έχασαν τη ζωή τους και άλλα 408 ασθένησαν σοβαρά εξαιτίας της χρήσης χαπιών αδυνατίσματος, ενώ σε μία περίπτωση χρειάστηκε επίσης μεταμόσχευση ήπατος προκειμένου να περισωθεί η ζωή μιας ασθενούς.

Σε άλλες περιπτώσεις που εντοπίστηκαν στις Ηνωμένες Πολιτείες, μεγάλος αριθμός ατόμων παρουσίασε σοβαρές βλάβες στο θυρεοειδή αδένα και την καρδιά. Η πλειονότητα, δε, των σκευασμάτων προερχόταν από την Κίνα και οι διαφημιστικές καταχωρίσεις που τα συνόδευαν έκαναν λόγω για ‘προϊόντα παρασκευασμένα από φυτικά βότανα και τσάι’.

Γνωριμία με τον… ‘αντίπαλο’

Παρά το γεγονός ότι σε πολλές χώρες του κόσμου, με πρώτη την Ιαπωνία, οι νομικές διατάξεις που αφορούν τα φάρμακα είναι ιδιαίτερα αυστηρές, εντούτοις σε πολλές περιπτώσεις η πρόνοια των αρμόδιων σχετικά με τον έλεγχο και την κυκλοφορία των συγκεκριμένων σκευασμάτων συναντά πλήθος δυσχερειών.

Μια από τις βασικότερες δυσκολίες είναι το Διαδίκτυο. Η διαφήμιση και διακίνηση των χαπιών αδυνατίσματος μέσω του Internet ωθεί πλήθος ενδιαφερομένων να αποκτήσουν τα χάπια δίχως ιατρική συνταγή, τη γνώμη κάποιου ειδικού ή τη διεξαγωγή προηγούμενων εξετάσεων, γεγονός που έχει πολλά και συχνά αρνητικά αποτελέσματα.

Βεβαίως, οι συνέπειες δεν είναι αναίτιες. Οι έρευνες έχουν καταδείξει πως η σύσταση των χαπιών αδυνατίσματος αμφίβολης προέλευσης χωρίζεται βασικά σε δύο κατηγορίες ουσιών:

– Η πρώτη είναι η ‘φενφλουραμίνη’, μια ουσία που καταστέλλει την όρεξη. Στις ΗΠΑ έχει απαγορευτεί από το 1997 επειδή αποδείχθηκε ότι όταν λαμβάνεται σε συνδυασμό με άλλα προϊόντα αδυνατίσματος, προκαλεί βλάβες στις βαλβίδες της καρδιάς.

– Η δεύτερη κατηγορία είναι ορμόνες του θυρεοειδούς αδένα, οι οποίες αυξάνουν το μεταβολισμό και ενισχύουν με τον τρόπο αυτό την απώλεια σωματικού βάρους. Αν ληφθούν δίχως την επίβλεψη κάποιου ειδικού δύνανται να προκαλέσουν μεγάλα και πολλές φορές χρόνια οργανικά προβλήματα.

Aλλες ουσίες

Πέρα από τις προαναφερόμενες ουσίες, τελευταία έχει διαπιστωθεί και η χρήση σκευασμάτων αδυνατίσματος, αποτελούμενων από ουσίες όπως η εφεδρίνη και η κρεατίνη. Αποδέκτες είναι κυρίως αθλητές, αρκετοί από τους οποίους έχουν δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα υγείας στον εαυτό τους ή έχουν οδηγηθεί ακόμη και στο θάνατο.

Η εφεδρίνη υποστηρίζεται ότι αυξάνει την ενεργητικότητα των αθλητών και ενισχύει την απώλεια βάρους. Εξαιτίας της ιδιότητάς της να επενεργεί στο νευρικό σύστημα προκαλεί νευρικότητα, τρόμο και αϋπνία. Aλλες δυνητικές παρενέργειες είναι ταχυκαρδία, υπέρταση, ακόμα και έμφραγμα σε ορισμένες περιπτώσεις.

Το φαινόμενο επιτείνεται ιδίως κατά τους θερινούς μήνες, αφού η εφεδρίνη αυξάνει την κεντρική θερμοκρασία του σώματος και ελαττώνει την εφίδρωση, με αποτέλεσμα να παρουσιάζονται συχνά κρούσματα θερμοπληξίας που μπορούν να οδηγήσουν το άτομο ακόμη και στο θάνατο.

Η κρεατίνη αξιοποιείται από τους αθλητές με στόχο την απόκτηση μυϊκού όγκου και την ενίσχυση της ενεργητικότητάς τους. Η δραστικότητά της στον οργανισμό προκαλεί επίσης την απώλεια βάρους, ωστόσο έχουν εντοπιστεί συχνά κρούσματα διάρροιας, μυϊκών κραμπών θερμοπληξίας.

Υπάρχουν ασφαλή χάπια αδυνατίσματος;

Λαμβάνοντας υπόψη όλα τα παραπάνω, είναι εύλογο να αναρωτηθεί κάποιος κατά πόσο υπάρχουν ασφαλείς ουσίες σε μορφή χαπιού, που να ενισχύουν την προσπάθεια ενός ατόμου να απωλέσει σωματικό βάρος.

Η απάντηση είναι απλή και σαφής: Φυσικά και υπάρχουν, αλλά όχι στο Διαδίκτυο ή σε αυθαίρετες διαφημιστικές καταχωρίσεις. Κοινώς, μην περιδιαβαίνετε στο Internet, αναζητώντας φάρμακα που θα σας κάνουν να χάσετε βάρος και σε καμία περίπτωση μην προβείτε στην αγορά τους δίχως να συμβουλευτείτε κάποιον ειδικό.

Με εξαίρεση τη φενφλουραμίνη, σχεδόν οι περισσότερες από τις προαναφερόμενες ουσίες μπορούν να δράσουν ευεργετικά για τον οργανισμό, αν ληφθούν στην κατάλληλη ποσότητα και υπό την αυστηρή και συχνή επίβλεψη ενός ιατρού.

Το αρνητικό στοιχείο των σκευασμάτων που κυκλοφορούν ανεξέλεγκτα στο εμπόριο είναι η παντελής έλλειψη ελέγχου της κατάλληλης δοσολογίας ανά κατηγορία ατόμων και των πιθανών παρενεργειών που μπορεί να έχουν αν ληφθούν σε συνδυασμό με τυχόν παθήσεις ή άλλα φάρμακα.

Συνεπώς, μην παρασύρεστε από τους ισχυρισμούς των διαφημιστικών καταχωρίσεων. Επισκεφθείτε τον ιατρό σας για ένα τσεκ-απ και ζητήστε τη γνώμη του. Στο εμπόριο κυκλοφορούν πολλά εγκεκριμένα σκευάσματα με ουσίες που μπορούν να σας βοηθήσουν να αδυνατίσετε – όπως αναστολείς της όρεξης και ενζύμων του οργανισμού που διασπούν τα λίπη – τις οποίες όμως δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να αποκτήσετε δίχως ιατρική συνταγή.

Τέλος, θυμηθείτε ότι τα χάπια αδυνατίσματος δεν θα πρέπει να αποτελούν τη βασική μέθοδο στην προσπάθειά σας να χάσετε βάρος αλλά μια υποβοηθητική διαδικασία στην περίπτωση που κριθεί απαραίτητη. Η υιοθέτηση μιας υγιεινότερης διατροφής με παράλληλη σωματική άσκηση είναι ο ιδανικότερος τρόπος απόκτησης μιας λεπτής σιλουέτας.

Τα εγκεκριμένα και αποδεδειγμένα αποτελεσματικά χάπια αδυνατίσματος πρέπει ουσιαστικά να χορηγούνται υπό την επίβλεψη ιατρού σε άτομα με νοσογόνο παχυσαρκία, δηλαδή άτομα που το υπερβολικό τους βάρος απειλεί σαφώς την υγεία τους.

Αναγκαίος ο κρατικός έλεγχος

Φυσικά, πέρα από την ιδιωτική πρωτοβουλία, είναι άκρως απαραίτητη και η κρατική μέριμνα. Τους τελευταίους μήνες η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει κάνει μερικά σημαντικά βήματα με στόχο την αποτροπή της ασυδοσίας που χαρακτηρίζει τα μη εγκεκριμένα προϊόντα αδυνατίσματος, απαγορεύοντας την αναγραφή λέξεων ή φράσεων που τα χαρακτηρίζουν ‘υγιεινά’ ή ‘καλά για τον οργανισμό’.

Ωστόσο, είναι ανάγκη να σχεδιαστεί μια ευρύτερη ενιαία στρατηγική που να κινηθεί σε δύο άξονες:

– Πρώτον, πρέπει να ασκηθεί μεγαλύτερος έλεγχος στη διακίνηση και διαφήμιση των χαπιών και να επιβληθούν αυστηρές κυρώσεις όπου διαπιστωθούν ατασθαλίες.

– Δεύτερον, να οργανωθούν εκτεταμένες εκστρατείες ενημέρωσης του κοινού, από το σύνολο των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης, τόσο για τη δραστικότητα των ουσιών, όσο και για την αναγκαιότητα λήψης τους αποκλειστικά με ιατρική συνταγή και έπειτα από ενδελεχή ιατρικό έλεγχο.

health.in.gr