Θετικός ο απολογισμός του ΚΕ.Θ.Ε.Α. για το 2010

Παρότι η οικονομική κρίση ενέτεινε τα προβλήματα χρηματοδότησης και στελέχωσης των τελευταίων ετών, το ΚΕ.Θ.Ε.Α. συνέχισε, κυρίως μέσω αναδιοργάνωσης την ανάπτυξη νέων υπηρεσιών, με μονάδες ψυχικής απεξάρτησης στο πλαίσιο των νέων προγραμμάτων του στην περιφέρεια, στα Ιωάννινα, την Καβάλα και την Αλεξανδρούπολη.

Έθεσε σε λειτουργία νέα Συμβουλευτικά Κέντρα στην Αττική και δημιούργησε στα Εξάρχεια το Κέντρο Κοινοτικής Πρόληψης που επικεντρώνει τη δράση του στο νεανικό πληθυσμό σε στενή συνεργασία με την τοπική κοινωνία. Επέκτεινε τις υπηρεσίες του για κρατούμενους χρήστες με τη δημιουργία προγράμματος συμβουλευτικής υποστήριξης και Θεραπευτικής Κοινότητας στον Ελεώνα Θηβών, ενώ δρομολογήθηκε και η δημιουργία Θεραπευτικής Κοινότητας στις Δικαστικές Φυλακές Διαβατών δυναμικότητας 84 θέσεων.

Το πρόγραμμά του για μετανάστες μεταφέρθηκε στον Άγιο Παντελεήμονα, βελτιώνοντας την προσβασιμότητά του και τη δυνατότητά του να παρεμβαίνει στα οξυμένα προβλήματα της περιοχής, με έμφαση στην ψυχοκοινωνική υποστήριξη των μεταναστών μέσα από τη λειτουργία ενός Κέντρου Γειτονιάς.

Σε υψηλά επίπεδα κινήθηκε ο αριθμός των ατόμων που έλαβαν υπηρεσίες από το ΚΕ.Θ.Ε.Α. το 2010. Τα Συμβουλευτικά Κέντρα, που λειτουργούν ως πύλες εισόδου στο δίκτυο υπηρεσιών του, προσέγγισαν περισσότερα από 3.200 άτομα. Πάνω από 6.000 συγγενικά πρόσωπα εξαρτημένων υποστηρίχθηκαν από τα Κέντρα Οικογενειακής Υποστήριξης. Χίλια εκατόν πενήντα περίπου άτομα στις Θεραπευτικές Κοινότητες και πάνων από 550 άτομα στα Κέντρα Κοινωνικής Επανένταξης πραγματοποίησαν την ψυχική τους απεξάρτηση και έλαβαν πολύπλευρες υποστηρικτικές υπηρεσίες για ην επανένταξή τους στην κοινωνία και την αγορά εργασίας.

Με τη δημιουργία των νέων προγραμμάτων στα σωφρονιστικά καταστήματα ο αριθμός των κρατουμένων και αποφυλακισμένων που συμμετέχουν στις υπηρεσίες του ΚΕ.Θ.Ε.Α. ξεπέρασε τους 2.000, ενώ 1.700 περίπου χρήστες στο δρόμο υποστηρίχτηκαν από τις μονάδες άμεσης πρόσβασης. Τρακόσια ένα άτομα έλαβαν υπηρεσίες από το ειδικό πρόγραμμα του ΚΕΘΕΑ για την απεξάρτηση από το αλκοόλ και το τζόγο, όπου παρατηρείται αύξηση των αιτημάτων για θεραπεία.

Το 2010 παρουσιάστηκε η αξιολόγηση του προγράμματος από την Ιατρική Σχολή Αθηνών, η οποία κατέδειξε τη σημαντική συμβολή του στην αντιμετώπιση των «νόμιμων» εξαρτήσεων και την ανάγκη επέκτασης των σχετικών υπηρεσιών, ανάγκη που αυξάνει ακόμα περισσότερο η οικονομική κρίση.

Το ΚΕ.Θ.Ε.Α. συνέχισε επίσης να προσφέρει προγράμματα δια βίου εκπαίδευσης σε επαγγελματίες των εξαρτήσεων από την Ελλάδα και την Κύπρο – εκπαίδευση που αναδεικνύεται ως πολύ κρίσιμη σε μια περίοδο που οι επαγγελματίες καλούνται να ανταπεξέλθουν σε νέες και εντεινόμενες ανάγκες λόγω της κρίσης. Αύριο μάλιστα αρχίζει στη Θεσσαλονίκη το διεθνές συνέδριο που διοργανώνεται από το ΚΕ.Θ.Ε.Α., το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο San Diego με θέμα την εκπαίδευση και κοινωνική ένταξη των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων.

Η εγκεκριμένη επιχορήγηση του 2010 ήταν στα ίδια επίπεδα με το 2009, δηλ. 23 εκατ. €, αλλά περικόπηκε κατά 8% στη διάρκεια της χρονιάς. Συνεχίστηκε επίσης για τέταρτη χρονιά το «πάγωμα» στην έγκριση νέων προσλήψεων, παρά την εξαίρεση των οργανισμών θεραπείας από το νόμο για αναστολή των προσλήψεων. Οι προσπάθειες του ΚΕ.Θ.Ε.Α. για αύξηση της αυτοχρηματοδότησης, περαιτέρω συμπίεση των λειτουργικών του δαπανών και αξιοποίηση εθελοντών, παρά τα σημαντικά τους αποτελέσματα, δεν επαρκούν για να αντισταθμίσουν τις ελλείψεις σε πόρους και προσωπικό. Η εύρυθμη λειτουργία των υπηρεσιών και η ανταπόκριση σε νέες ανάγκες γίνονται όλο και πιο δύσκολες.

Η γραφειοκρατικοποίηση αποτέλεσε μια ακόμα δυσκολία που χρειάστηκε να αντιμετωπίσει το ΚΕ.Θ.Ε.Α. μέσα στη χρονιά, εις βάρος της προσπάθειάς του για άμεση ανταπόκριση στις ανάγκες των εξαρτημένων ατόμων και των οικογενειών τους. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα: Το Κοινωφελές Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος αναλαμβάνει τη χρηματοδότηση της αναπαλαίωσης νεοκλασικού κτηρίου του ΚΕ.Θ.Ε.Α. στην οδό Κουμουνδούρου για τη στέγαση Σταθμού Άμεσης Πρόσβασης, η λειτουργία του οποίου θα αποτελέσει διέξοδο για στους εξαρτημένους της περιοχής και θα βοηθήσει στη βελτίωση των τοπικών συνθηκών.

Για την αξιοποίηση της δωρεάς, ύψους 950.000€, και την αναπαλαίωση του κτηρίου, που στάθηκε αδύνατη μέχρι σήμερα λόγω οικονομικών και γραφειοκρατικών προσκομμάτων, απαιτείται η έκδοση Κοινής Υπουργικής Απόφασης που θα εξασφαλίζει την ταχεία περάτωση του έργου. Παρότι η Υπουργική Απόφαση έχει διαμορφωθεί, η υπογραφή της καθυστερεί εδώ και αρκετό καιρό και φαίνεται ότι θα καθυστερήσει ακόμα περισσότερο μετά τον πρόσφατο ανασχηματισμό.

Αναδιοργάνωση υπηρεσιών
Αποσκοπούν στην ταχύτερη και ποιοτικότερη εξυπηρέτηση των ανθρώπων που έχουν ανάγκη μέσω της καλύτερης δυνατής αξιοποίησης προσωπικού και υποδομών.

Αύξηση των πυλών εισόδου στο ΚΕΘΕΑ
Βελτιώνουν διαρκώς την προσβασιμότητα των υπηρεσιών με τη δημιουργία νέων Συμβουλευτικών Κέντρων, ώστε να μπορούν να υποστηρίζουν περισσότερους χρήστες ουσιών από κάθε γωνιά της Ελλάδας. Τρία νέα Κέντρα δημιουργήθηκαν μέσα στο 2010 ανεβάζοντας το συνολικό αριθμό τους σε 27.

Ανταπόκριση σε νέες ανάγκες
Δημιουργούν νέες μονάδες σε νέες γεωγραφικές περιοχές της χώρας για διαφορετικές πληθυσμιακές ομάδες. Σήμερα μπορούν να ανταποκριθούν στις ανάγκες ενηλίκων, εφήβων, εργαζόμενων, περιστασιακών χρηστών, εξαρτημένων γονέων, μεταναστών, φυλακισμένων, αποφυλακισμένων, εξαρτημένων από το αλκοόλ, τα τυχερά παιχνίδια και το Διαδίκτυο.

Εντατικοποίηση της συνεργασίας με την τοπική αυτοδιοίκηση
Ανταποκρίνονται στα αιτήματα των τοπικών υπηρεσιών για νέες υπηρεσίες, συνεργάζονται με τις τοπικές αρχές και αξιοποιούν τους πόρους τους για την υλική και ηθική στήριξη των νέων μονάδων που δημιουργούν.

Υποστήριξη της κοινωνικής επανένταξης
Υποστηρίζουν την κοινωνική επανένταξη των μελών στις αντίξοες σημερινές συνθήκες ενισχύοντας την επαγγελματική του κατάρτιση, δημιουργώντας δίκτυα και συνεργασίες με εργοδότες και επιχειρήσεις, οργανώνοντας ενέργειες για την καταπολέμηση του στίγματος και διερευνώντας νέες δυνατότητες απασχόλησης μέσω κοινωνικών συνεταιρισμών και επιχειρήσεων.

Πρόληψη και κοινοτική ανάπτυξη
Εφαρμόζουν ειδικά προγράμματα το ΚΕ.Θ.Ε.Α. που στοχεύουν στην προαγωγή της ψυχικής υγείας και την πρόληψη της χρήσης ουσιών μέσα από την κινητοποίηση και την ενδυνάμωση των τοπικών κοινωνιών.

Διεύρυνση των προγραμμάτων στη φυλακή και προώθηση εναλλακτικών της φυλάκισης μέτρων. Αυξάνουν συνεχώς τον αριθμό των κρατουμένων χρηστών που συμμετέχουν σε προγράμματα μέσα στη φυλακή και υποστηρίζουν την ομαλή μετάβασή τους στην κοινωνία με προγράμματα υποδοχής στην κοινότητας. Συμβάλλουν στην προσπάθεια για προσανατολισμό της ελληνική νομοθεσίας στη θεραπευτική υποστήριξη των χρηστών και όχι στον εγκλεισμό τους. Μέσα στο 2010 οι προτάσεις του ΚΕ.Θ.Ε.Α. κατατέθηκαν στις αρμόδιες νομοπαρασκευαστικές επιτροπές του Υπουργείου Δικαιοσύνης για τον Κώδικα Νόμου για τα Ναρκωτικά και το Σωφρονιστικό Κώδικα.

Τεκμηρίωση και βελτίωση ποιότητας και αποτελέσματος
Καθώς η κρίση γεννά νέες ανάγκες και το αίτημα για υπηρεσίες με την καλύτερη δυνατή σχέση κόστους-όφελους γίνεται όλο και πιο επίκαιρο, η έρευνα και η αξιολόγηση αναδεικνύονται σε βασικά εργαλεία μας για τη χάραξη στρατηγικής, τη βελτίωση των υπηρεσιών και την ανάπτυξη νέων. Παρακολουθούν συστηματικά και αναλύουν τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης στους χρήστες ουσιών και τις οικογένειές τους, ενώ εφαρμόζουν σύστημα εσωτερικής και εξωτερικής αξιολόγησης. Στο πλαίσιο αυτό το 2010 άρχισε το έργο της και η νέα Διεθνής Επιτροπή Εξωτερικής Αξιολόγησης του ΚΕΘΕΑ.

Δια βίου εκπαίδευση
Δίνουν έμφαση στη δια βίου εκπαίδευση των επαγγελματιών στο χώρο των εξαρτήσεων, γιατί είναι καθοριστική για την ποιότητα των υπηρεσιών και την πρόληψη της επαγγελματικής εξουθένωσης, ιδιαίτερα την περίοδο όπου οι ανάγκες των εξαρτημένων και οι απαιτήσεις από τις κοινωνικές υπηρεσίες αυξάνονται.

Αύξηση της αυτοχρηματοδότησης και μείωση των εξόδων
Αυξάνουν την αυτοχρηματοδότησή μέσα από δωρεές, χορηγίες, ευρωπαϊκά προγράμματα και πωλήσεις των παραγωγικών μας μονάδων. Η προσπάθεια αυτή απέφερε 3,2 εκατομμύρια ευρώ μέσα στο 2010. Συγχρόνως μειώνουν τις λειτουργικές δαπάνες, επιτυγχάνοντας μέσα στο 2010 μείωση της τάξης του το 10,4% σε σχέση με το 2009.

Διαφάνεια και λογοδοσία
Συνεπείς στη δέσμευσή τους για διαφάνεια και λογοδοσία εφαρμόζουν διαδικασίες εσωτερικού και εξωτερικού ελέγχου, ανακοινώνουν δημόσια τα ετήσια κλινικά, οικονομικά και διοικητικά στοιχεία, ενώ όλες οι διοικητικές πράξεις αναρτώνται στο Διαδίκτυο μέσω του προγράμματος «ΔΙΑΥΓΕΙΑ».

Συμβολή στην εθνική στρατηγική
Συμβάλλουν στη διαμόρφωση της πολιτικής για τα ναρκωτικά με προτάσεις που προωθούν την ψυχοκοινωνική φροντίδα και την κοινωνική ένταξη των εξαρτημένων. Το 2010 συμμετείχαν στη διαμόρφωση του Εθνικού Σχεδίου για την Καταπολέμηση των Εξαρτήσεων (2011-2012), κατέθεσαν προτάσεις για το ιστορικό κέντρο της Αθήνας και ανακίνησαν το ζήτημα έκδοσης Προεδρικού Διατάγματος για τις διαδικασίες χορήγησης αδειών ίδρυσης και τις προδιαγραφές λειτουργίας θεραπευτικών μονάδων.

Προάσπιση του δικαιώματος για θεραπεία και ένταξη
Προασπίζονται το κράτος πρόνοιας και το δικαίωμα για θεραπεία και κοινωνική ένταξη σε μια περίοδο όπου οι κοινωνικές υπηρεσίες συρρικνώνονται και οι αποφάσεις λαμβάνονται με κριτήριο την επίτευξη δημοσιονομικών στόχων. Η πολιτική περικοπών -ιδιαίτερα όταν αυτή γίνεται χωρίς να προηγηθεί εκτίμηση των κοινωνικών αναγκών και αξιολόγηση του έργου και της αποτελεσματικότητας των οργανισμών- θα έχει μακροπρόθεσμα αρνητικές επιπτώσεις στη δημόσια υγεία.

Συμμετοχή στο διεθνή διάλογο για την κρίση
Συμμετέχουν σε διεθνείς οργανισμούς και fora, επιδιώκοντας τη δημιουργία διεθνούς διαλόγου για τις επιπτώσεις της κρίσης στον τομέα των εξαρτήσεων, την ανταλλαγή απόψεων και ιδεών και την αξιοποίηση της διεθνούς εμπειρίας στη διαμόρφωση αποτελεσματικής πολιτικής και στρατηγικής την περίοδο αυτήν.

Ανοικτή σχέση με την κοινωνία
Εδώ και 3 δεκαετίας διατηρούν μια ανοικτή, ζωντανή σχέση με την ελληνική κοινωνία, μέσα από πρωτοβουλίες, παρεμβάσεις και συνεργασίες. Η σχέση αυτή τους επιτρέπει να παρακολουθούν τις εξελισσόμενες κοινωνικές ανάγκες, να βρίσκονται σταθερά δίπλα σε όσους έχουν ανάγκη και να εξασφαλίζουν ευρύτερη κοινωνική αποδοχή και υποστήριξη.

Χάρη στην υποστήριξη αυτή πραγματοποιούν για άλλη μια χρονιά ενημερωτική εκστρατεία με την αφιλοκερδή συμμετοχή των εμπλεκόμενων για την ευαισθητοποίηση του κοινού. Με κεντρικό σύνθημα «Στην κρίση απαντάμε με αλληλεγγύη» η φετινή εκστρατεία του προτείνει τη συμμετοχή, τη συλλογικότητα, την κοινωνική αλληλεγγύη και τη στήριξη των πιο ευάλωτων.

Στη διάδοση του μηνύματος συμβάλλουν εφημερίδες, ιστοσελίδες, Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, χώροι ψυχαγωγίας αλλά και οι δεκάδες εκδηλώσεις των προγραμμάτων σε ανοικτούς χώρους σε όλη την Ελλάδα.