Η κρίση γυρνά τους απεξαρτημένους πίσω στο παγκάκι, λέει ο Αλ.Κυρούσης του «18 Άνω»

Η 26η Ιουνίου σηματοδοτεί τον αγώνα που δίνεται σε παγκόσμιο επίπεδο κατά των ναρκωτικών, αγώνας που αποκτά μεγαλύτερη σημασία σε συνθήκες οικονομικής κρίσης.

Δεν είναι τυχαίο άλλωστε πως την τελευταία περίοδο έχει παρατηρηθεί αύξηση των ατόμων που στρέφονται σε εξαρτησιογόνες ουσίες, επιδιώκοντας να ξεφύγουν από τα αδιέξοδα της κρίσης.

Ο Αλέκος Κυρούσης, ψυχίατρος και αναπληρωτής διευθυντής του «18 Άνω» σε συνέντευξη του στο in.gr παρουσιάζει το προφίλ του νέου χρήστη που «γεννήθηκε» μέσα από την κρίση και περιγράφει την «αμηχανία» με την οποία το κράτος ανταποκρίνεται στις πολιτικές πρόληψης και απεξάρτησης.

«Οι απεξαρτημένοι στο στάδιο της επανένταξης αντιμετωπίζουν τα ίδια αδιέξοδα με τον κοινό πολίτη. Είναι συχνό το φαινόμενο μετά από μία επιτυχημένη απεξάρτηση να γυρνάνε στο παγκάκι και στην ανεργία» λέει ο κ. Κυρούσης.

– Ποιες θεωρείται ότι είναι οι επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης στις κοινωνικά ευάλωτες ομάδες;

Αυξημένη ανεργία σημαίνει μεγαλύτερη πρόσβαση των τοξικομανών στη χρήση. Στo διάστημα της κρίσης, εδώ και ένα με ενάμιση χρόνο, υπάρχει σαφώς περισσότερος κόσμος, ο οποίος μπλέκεται στα ναρκωτικά. Τα ήδη μπλεγμένα άτομα δυσκολεύονται να φύγουν από εκεί γιατί υπάρχει δυσκολία επανένταξης. Υπάρχει, επιπλέον, έστω και αν είναι άτυπο αυτό και δεν είναι άμεσα καταγεγραμμένο, μεγαλύτερη αναλογία θανάτων. Επειδή και στην «πιάτσα» των ναρκωτικών υπάρχει κρίση, στρέφονται σε περισσότερες ουσίες, δηλαδή είναι πιο αυξημένη η πολυτοξικομανία. Μιλάμε για φθηνές λύσεις, όπως χάπια, μαζί με αλκοόλ, κακής ποιότητας πρώτης γραμμής ουσίες, όπως η ηρωίνη κτλ. Αυτό το φαινόμενο και περισσότερους θανάτους προκαλεί και περισσότερες ψυχικές διαταραχές. Πρόκειται για συνδυασμούς με τους οποίους ακόμη και οι ίδιοι οι χρήστες δεν είναι εξοικειωμένοι.

– Θεωρείτε ότι θα πρέπει να υπάρξουν νέοι τρόποι αντίδρασης των φορέων απέναντι στην πολυτοξικομανία ή η οδός της απεξάρτησης παραμένει πάντα η ίδια;

Η αλήθεια είναι ότι η γραμμή μας δεν αλλάζει. Απλώς αυξάνεται η επαγρύπνησή μας, γιατί επίκεινται ή ήδη έχουνε θεσμοθετηθεί περικοπές σε όλα τα προγράμματα. Αυτό σημαίνει ότι δεν πρέπει εμείς τουλάχιστον να καταθέσουμε τα όπλα. Μας πέφτει περισσότερη δουλειά, χρειάζεται περισσότερη εγρήγορση. Θα πρέπει εμείς να εμπνέουμε τους ανθρώπους που μας πλησιάζουν και να κρατήσουμε τη σημαία ψηλά. Το ερώτημα βέβαια που τίθεται σήμερα είναι: Χρειάζεται ο έρωτας στα χρόνιας της χολέρας; Δηλαδή, έχει νόημα η απεξάρτηση, την περίοδο της εθνικής εξάρτησης, της συνολικής εθνικής εξάρτησης από το ΔΝΤ; Αυτές είναι νοηματοδοτήσεις που θα πρέπει σιγά σιγά να τις επεξεργαζόμαστε και οι ειδικοί και ο περισσότερος κόσμος. Γιατί από τη μία ο κόσμος έρχεται στα προγράμματα, από την άλλη έχει χαθεί το νόημα της απεξάρτησης. Υπάρχουν πάρα πολύ οι οποίοι πλησιάζουν την απεξάρτηση με σκοπό τις παροχές. Δηλαδή λένε: «Θα φάω, θα πλυθώ, θα ανακουφιστούν οι γονείς μου, η οικογένειά μου, δεν θα πάω φυλακή κλπ.». Υπάρχουν τέτοια φαινόμενα.

– Πώς βιώνουν οι απεξαρτημένοι τα αδιέξοδα της κρίσης στο στάδιο της κοινωνικής επανένταξης;

Η αλήθεια είναι ότι θεωρείται πραγματικά πετυχημένη η απεξάρτηση σε διαδρομή χρόνων. Τούτη εδώ την κρίση, ένα χρόνο δεν την έχει καταλάβει κανένας μας. Όπως το βιώνουμε όλοι, το βιώνει και ένας απεξαρτημένος. Η αλήθεια είναι ότι γκρινιάζουν. Μας λένε: «Μας καλείτε να γίνουμε καλά και μας στέλνετε στην ανεργία και στη φτώχεια». Έχουν το ίδιο αδιέξοδο που μπορεί να έχει ο κοινός πολίτης, την ίδια αμηχανία. Η αλήθεια είναι ότι η αισιοδοξία τους είναι περιορισμένη.

– Πρόσφατα μία έκθεση της Παγκόσμιας Επιτροπής για την Πολιτική Αντιμετώπισης των Ναρκωτικών κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η παγκόσμια εκστρατεία κατά των ναρκωτικών έχει αποτύχει. Εσείς συμμερίζεστε αυτή την άποψη;

Δεν θεωρώ ότι είναι αποτυχία. Αυτή η έκθεση βάζει σίγουρα πάρα πολλά ερωτηματικά, αλλά οι μεθοδεύσεις που χρησιμοποιούμε και σαν Έλληνες πολλές φορές και διεθνώς έχουν μπροστά και πίσω βήματα, Δηλαδή έχει πετύχει η ποινικοποίηση της χρήσης; Έχει πετύχει σε κάποιες χώρες η αποποινικοποίηση της χρήσης; Ξέρουμε χώρες, όπως η Ολλανδία, που την είχαν αποποινικοποιήσει και ακούγεται ότι αρχίζουν πια και μερικώς ποινικοποιούν. Θεωρώ όμως ότι τα ποσοστά της επιτυχίας είναι πάντοτε αμφιλεγόμενα. Μιλάμε, δηλαδή, για ποσοστά επιτυχίας 20-30%. Τι συντείνει τελικά σε αυτό το ποσοστό; Είναι μόνο η θεραπεία, αυτό που λέμε η ψυχοθεραπεία; Είναι μόνο η αυξημένη αστυνόμευση, αν μπορεί να πει κανείς αυτό; Είναι μόνο ότι δίνονται περισσότερα κονδύλια; Τώρα βέβαια έχουν αρχίσει να περικόπτονται. Η αλήθεια είναι ότι από ευρωπαϊκές επιτροπές έχει ανακοινωθεί ότι ένα ευρώ που δίνεται στην απεξάρτηση, αποφέρει κέρδος στην οικονομία 23 ευρώ. Είναι προκλητικό το νούμερο. Από εκεί και πέρα καταλαβαίνετε πώς μπορούμε να το αξιοποιήσουμε αυτό το πράγμα.

– Πιστεύετε ότι το κράτος στηρίζει αρκετά τις πολιτικές πρόληψης, απεξάρτησης και επανένταξης;

Η αλήθεια είναι ότι το κράτος προ κρίσης ήταν ιδιαίτερα τσιγκούνικο. Μέσα στην κρίση είναι ιδιαίτερα αμήχανο. Έχει πέσει αρκετό φορτίο επάνω στην οικογένεια, την ήδη δοκιμασμένη και δοκιμαζόμενη ελληνική οικογένεια. Πολλοί περισσότεροι εξαρτημένοι αναγκάζονται να επιστρέψουν στα σπίτια των γονιών τους, που σημαίνει ακόμη περισσότερο φορτίο. Κι αυτοί έχουν χάσει την πίστη τους στο κράτος. Είναι ο σώζων εαυτόν σωθείτο. Στο δικό μας πρόγραμμα που είναι κρατικό καθαρά, η αλήθεια είναι ότι έχουν παγώσει όλες οι προσλήψεις και οι ανάγκες είναι πάρα πολύ μεγάλες και ειδικά στη φάση της κοινωνικής επανένταξης. Υπάρχουν πάρα πολλά παραδείγματα ανθρώπων που τελειώνουν με πλήρη επιτυχία τα δύο χρόνια απεξάρτησης και αναγκάζονται κατευθείαν να μείνουν στο παγκάκι και στην ανεργία.

– Το «18 Άνω» αντιμετωπίζει οικονομικά προβλήματα;

Όχι δεν έχουμε τέτοια προβλήματα, γιατί είμαστε στον κρατικό μηχανισμό. Αλλά δεν ξέρουμε τι θα γίνει αύριο. Μέχρι τώρα πάντως σε αυτό το κομμάτι δεν έχουμε παράπονο.

– Πιστεύετε ότι θα πρέπει να γίνουν κάποιες αλλαγές στα προγράμματα ώστε να βρεθούν πιο κοντά στα άτομα που χρειάζονται βοήθεια;

Τι άλλο να κάνουμε; Σίγουρα σε όλα τα προγράμματα, τουλάχιστον στο ΚΕΘΕΑ και στο 18 Άνω ο θεραπευτικός κόσμος, οι λειτουργοί δουλεύουν με υπέρβαση των δυνατοτήτων τους παρόλες τις περικοπές. Ιδέες υπάρχουν, αλλά πώς να υλοποιηθούν;

– Πώς οραματίζεστε την ιδανική εκστρατεία κατά των ναρκωτικών;

Τα ναρκωτικά και η εξάρτηση είναι πηγή άντλησης γνώσης, είναι ένα κοινωνικό σύμπτωμα. Δεν νοείται εκστρατεία εναντίον των ναρκωτικών εάν δεν είναι εκστρατεία εναντίον των κοινωνικών στερεοτύπων. Οι κοινωνικές αλλαγές είναι αυτές που κατά τη γνώμη μας θα επισύρουν και ένα σωρό άλλες θετικές αλλαγές. Δεν γίνεται μόνο του. Αυτό οραματιζόμαστε. Μία καλύτερη κοινωνία και όχι μία κοινωνία χωρίς απεξαρτημένους. Αυτό το θεωρούμε ουτοπία.

Κυριακή Μαργαρίτη

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ