Το Υδραυλικό ωρολόγιο τύπου Κλεψύδρας

To πρώτο όργανο μέτρησης του χρόνου στην αρχαιότητα ήταν η Κλεψύδρα. «Οι κλεψύδρες είναι δοχεία γεμάτα νερό, που διαθέτουν λεπτές σωληνωτές εκροές και μετρούν τον χρόνο ομιλίας στις δημόσιες δίκες» (Αριστοτέλης, Αθηναίων Πολιτεία 76,2).
Ένα υδραυλικό ωρολόγιο τύπου κλεψύδρας βρέθηκε στις ανασκαφές του Αμφιαράειου Αττικής, και χρονολογείται πιθανόν τον 5ο π.Χ. αιώνα. Πρόκειται για ορθογώνια δεξαμενή, με λεπτόν κρουνό στον πυθμένα της για την εκροή του νερού. Η δεξαμενή διέθετε πλωτήρα με κανόνα και δείκτη για την επίδειξη των ωρών πάνω σε κατακόρυφη παραστάδα. Η κλίμακα των ωρών στην παραστάδα δεν ήταν γραμμική, λόγω της μεταβολής της ροής του νερού κατά την μεταβολή της στάθμης.
Ο μεγάλος Αλεξανδρινός Μηχανικός Κτησίβιος (308-246 π.Χ.) κατασκεύασε υδραυλικό ωρολόγιο, που διέθετε δοχείο ελέγχου στάθμης του νερού και διατηρούσε έτσι σταθερή την ροή του υγρού και σταθερή την ταχύτητα μετατόπισης του δείκτη. Την λειτουργία του Ωρολογίου αυτού περιγράφει ο Βιτρούβιος στο έργο του Περί Αρχιτεκτονικής.

Μελέτη: Δ. Καλλιγερόπουλος
Κατασκευή: Δ. Καλλιγερόπουλος, Π. Βασιλειάδης, Β. Καπαρός

Πηγές

• Βιτρούβιος, Περί Αρχιτεκτονικής,9,8,5-7
• Αριστοτέλης, Αθηναίων Πολιτεία, 67,2
• Diels H., Antike Technik, Berlin 1914

Εταιρεία Μελέτης Αρχαίας Ελληνικής Τεχνολογίας