Λεοπόλδο Γκαλτιέρι: Ο δικτάτορας με το σύνδρομο της Plaza de Mayo

O στρατηγός Λεοπόλδο Γκαλτιέρι ήταν ο de facto πρόεδρος της Αργεντινής την περίοδο της σύρραξης. Η Χούντα -μία από τις σκληρότερες στην ιστορία της χώρας- κυβερνούσε ήδη από το 1976 και ο Γκαλτιέρι ήταν ο τρίτος στη σειρά που αναλάμβανε την προεδρία.

Η απόφαση για την κατάληψη των Νησιών θεωρήθηκε από τον ίδιο, αλλά και από τον επικεφαλής του Ναυτικού, ναύαρχο Χόρχε Ανάγια, ως ευκαιρία να αποκατασταθεί μια αδικία, που για την Αργεντινή κρατά από το 1833, όταν οι Βρετανοί έκλεψαν -βάσει της δικής τους ερμηνείας- τα Νησιά.

Ο Γκαλτιέρι είχε βέβαια κάνει τους υπολογισμούς του: λίγους μήνες προτού αναλάβει την προεδρία, είχε ταξιδέψει στις ΗΠΑ όπου έγινε δεκτός σχεδόν σαν πρόεδρος. Στην Ουάσινγκτον έτρεφαν ιδιαίτερη εκτίμηση σε ένα στέλεχος των Ένοπλων Δυνάμεων που στήριζε ιδιαίτερα την πολιτική των ΗΠΑ κατά των αριστερών κινημάτων στη Νικαράγουα, την Ονδούρα και το Ελ Σαλβαδόρ.

Η εκτίμηση που θεωρούσε ότι τρέφει στο πρόσωπό του ο Λευκός Οίκος, έκανε τον Γκαλτιέρι να πιστεύει ότι σε περίπτωση εισβολής, οι ΗΠΑ θα τηρούσαν -στη χειρότερη περίπτωση- ουδέτερη στάση.

Υπολόγιζε ακόμα ότι οι Βρετανοί δεν θα αντιδρούσαν με δυναμικό τρόπο σε περίπτωση εισβολής.

Ήδη, από τη δεκαετία του 1970, τα Νησιά έμοιαζαν να έχουν αφεθεί στην τύχη τους και το Λονδίνο δεν ήθελε να ξοδεύει χρήματα για τη στρατιωτική του παρουσία στον Νότιο Ατλαντικό.

Ακόμα και το μοναδικό πολεμικό πλοίο που βρισκόταν εκεί (HMS Endurance) ετοιμαζόταν να αποσυρθεί, κίνηση που είχε προκαλέσει σάλο στη Βρετανία. Όλες αυτές οι κινήσεις απλώς ενίσχυαν το επιχείρημα του Γκαλτιέρι ότι οι Βρετανοί θα αποδέχονταν το τετελεσμένο. Την εισβολή.

Όμως η Χούντα της Αργεντινής είχε και έναν ακόμα σοβαρό λόγο να καταλάβει τα Νησιά: η οικονομική κατάσταση στην Αργεντινή ήταν τραγική. Ο πληθωρισμός είχε ξεφύγει από κάθε έλεγχο, το χρέος επίσης και η λαϊκή δυσαρέσκεια διογκώνονταν.

Οι στρατιωτικοί θεωρούσαν ότι η αποκατάσταση μιας ιστορικής αδικίας, η στροφή σε ένα ευαίσθητο εθνικό θέμα θα άλλαζε την ατζέντα. Θα «νομιμοποιούσε» στα μάτια της κοινής γνώμης το ρόλο του Στρατού στην πολιτική. Ακόμα και αυτής της τόσο σκληρής και απάνθρωπης δικτατορίας.

Όλα τα παραπάνω έπρεπε βέβαια να επιβεβαιωθούν και στην πράξη. Τα περισσότερα, αν όχι όλα, κατέρρευσαν.

Οι Βρετανοί που έμοιαζαν να μην ασχολούνται ιδιαίτερα με τα Νησιά, αντέδρασαν. Η Μάργκαρετ Θάτσερ έστειλε ένα τεράστιο εκστρατευτικό σώμα για την αποκατάσταση της τάξης.

Οι Αμερικανοί δήλωναν σε κάθε ευκαιρία ότι είναι φίλοι και με τις δύο χώρες, όμως, κανείς δεν πίστευε στα αλήθεια ότι ο Λευκός Οίκος και η κοινή γνώμη θα προτιμούσαν έναν δικτάτορα, από μια δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση, μάλιστα της Βρετανίας. Στα μάτια της κοινής γνώμης, η αποφασιστικότητα της Θάτσερ ερχόταν σε πλήρη αντίθεση με τις αποτυχίες των αμερικανικών κυβερνήσεων στο Βιετνάμ και την κρίση στο Ιράν.

Ο Γκαλτιέρι έζησε για λίγο την «ευφορία» της κοινής γνώμης και το όνειρο πολλών πολιτικών της Αργεντινής: να γεμίσουν τη θρυλική Plaza de Mayo, απέναντι από το προεδρικό μέγαρο, την πλατεία που γέμιζαν ο Χουάν Περόν και η Εβίτα.

Πράγματι, εκείνες τις ημέρες του Απριλίου του 1982, χιλιάδες άνθρωποι έσπευσαν στην Πλατεία για να ακούσουν τον πρόεδρο να λέει το δικό του «Μολών λαβέ» στους Βρετανούς: «Αν θέλουν να έρθουν να τα πάρουν, ας κοπιάσουν».

Φυσικά μετά από λίγες εβδομάδες, οι επαγγελματίες στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων της Βρετανίας δεν δυσκολεύτηκαν ιδιαίτερα να βάλουν τέλος στην εισβολή.

Και κάπως έτσι ολοκληρώθηκε ένας εφιάλτης, που άφησε πίσω του 632 νεκρούς και μια κοινή γνώμη εξοργισμένη.

Ο ίδιος ο Γκαλτιέρι παραιτήθηκε. Λιγότερο από ένα χρόνο μετά, το 1983, η Δημοκρατία επέστρεφε. Θα χρειαζόταν να περάσουν 20 ολόκληρα χρόνια για να έρθει η Δικαιοσύνη να τιμωρήσει τους πραξικοπηματίες. Όχι μόνο για το έγκλημα των Φώκλαντς, αλλά και για τις «εξαφανίσεις» περίπου 30.000 αντιφρονούντων στα χρόνια της δικτατορίας…

* Ο Γκαλτιέρι πέθανε το 2003.

Απόστολος Ρουμπάνης

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ