ΧΙΛΗ: Ένας πολυεκατομμυριούχος στο τιμόνι

Η Χιλή έχει έκταση 756.950 τετραγωνικά χιλιόμετρα και πληθυσμό 16,1 εκατομμύρια.

Η Χιλή είναι από τις λίγες χώρες της Νοτίου Αμερικής που έμεινε μακριά από συνεχόμενα στρατιωτικά πραξικοπήματα και μεταβατικές κυβερνήσεις. Ήδη, από τις αρχές του 20ού αιώνα είχε Σύνταγμα στο οποίο γινόταν διαχωρισμός Κράτους – Εκκλησίας και ενισχυμένες εξουσίες για τον πρόεδρο.

Το 1970 η Χιλή απέκτησε τον πρώτο σοσιαλιστή πρόεδρο. Επικεφαλής ενός συνασπισμού πολλών αριστερών και κεντροαριστερών σχηματισμών, ο Σαλβαδόρ Αλιέντε Γκοσένς ανέλαβε τα ηνία σκορπίζοντας ικανοποίηση σε εκατομμύρια πολίτες που ήλπιζαν σε αναδιανομή της γης, κοινωνική δικαιοσύνη και εθνικοποίησεις. Την αισιοδοξία τους, όμως, δεν συμμερίζονταν οι ΗΠΑ.

Η εθνικοποίηση των ορυχείων χαλκού που σε μεγάλο ποσοστό τελούσαν υπό αμερικανική ιδιοκτησία, αλλά και οι σχέσεις του Αλιέντε με τον Φιντέλ Κάστρο και την τότε ΕΣΣΔ ήταν μερικοί μόνο από τους λόγους που έφεραν στην εξουσία με πραξικόπημα τον Αουγκούστο Πινοτσέτ. Ο ίδιος ο Σαλβαδόρ Αλιέντε φέρεται να αυτοκτόνησε στο Προεδρικό Μέγαρο της Λα Μονέδα, την ώρα που σε αυτό έμπαιναν οι πιστοί στον Πινοτσέτ στρατιώτες. Λεπτομέρεια: το πραξικόπημα έγινε την 11η Σεπτεμβρίου 1973.

Ακολούθησε μια από τις σκληρότερες στρατιωτικές δικτατορίες που γνώρισε η περιοχή με «εξαφανίσεις» χιλιάδων αντιφρονούντων, αλλά και μια οικονομία πάνω στην οποία δοκιμάζονταν τα πειράματα της «Σχολής του Σικάγο» στην ελεύθερη αγορά.

Το 1988, ο Πινοτσέτ αποφάσισε να νομιμοποιήσει το καθεστώς του με δημοψήφισμα. Έχασε όμως με ποσοστό 55%, αποσύρθηκε από την προεδρία, αλλά παρέμεινε αρχηγός του Στρατού. Η χώρα επέστρεψε στη Δημοκρατία και ο Πινοτσέτ «επιτηρούσε» τη διαδικασία αρχικά ως επικεφαλής των Ένοπλων Δυνάμεων και στη συνέχεια ως ισόβιος γερουσιαστής.

Περί τα τέλη της δεκαετίας του 1990 άρχισαν οι προσπάθειες για την άσκηση ποινικής δίωξης εις βάρος του για τις εξαφανίσεις και τις δολοφονίες του καθεστώτος και για ξέπλυμα βρώμικου χρήματος. Η κακή κατάσταση της υγείας του λειτουργούσε για πολλά χρόνια ως ασπίδα προστασίας. Έτσι το μόνο που κατάφερε η Δικαιοσύνη ήταν να τον θέσει σε κατ’ οίκο περιορισμό.

Ο Πινοτσέτ απεβίωσε το Δεκέμβριο του 2006 σε ηλικία 91 ετών. Λίγο προτού πεθάνει ανέλαβε την πολιτική ευθύνη για τη δικτατορία, ξεκαθαρίζοντας όμως ότι όλα έγιναν για το καλό της χώρας.

Στο πολιτικό επίπεδο, το Σοσιαλιστικό Κόμμα επέστρεψε στην εξουσία το 1999 με τον πρόεδρο Ρικάρντο Λάγος, ενώ το 2006 πρόεδρος εξελέγη η Μισέλ Μπατσελέτ Χέρια: ανύπαντρη μητέρα τριών παιδιών, διατέλεσε υπουργός Υγείας (2000-2002) και Αμυνας (2002-2004).

Ο πατέρας της ήταν αξιωματικός της Αεροπορίας που βασανίστηκε και πέθανε στη διάρκεια της δικτατορίας του Πινοτσέτ. Δύο χρόνια μετά το θάνατό του, η ίδια η Μπατσελέτ και η μητέρα της συνελήφθησαν και βασανίστηκαν από τις δυνάμεις ασφαλείας. Στη συνέχεια εξορίστηκαν στην Αυστραλία και στη συνέχεια στην Ανατολική Γερμανία.

Η Μπατσελέτ έδωσε προτεραιότητα στην ενίσχυση του κράτους-πρόνοιας, κερδίζοντας το θαυμασμό εντός και εκτός Λατινικής Αμερικής.

Μετά το τέλος της θητείας της, το 2010, ανέλαβε επικεφαλής της νέας Υπηρεσίας του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα των Γυναικών.

Πίσω στη Χιλή, τις εκλογές κέρδισε ο πολυεκατομμυριούχος Σεμπαστιάν Πινιέρα. Ήταν η πρώτη φορά, μετά από 52 ολόκληρα χρόνια, που η Δεξιά επέστρεφε στην εξουσία μέσω κάλπης.

Ο ίδιος ήταν επικεφαλής ενός ευρύτερου κεντροδεξιού συνασπισμού, ως εκπρόσωπος ενός μικρότερου μετριοπαθούς κόμματος.

Η πρώτη χρονιά της θητείας του σφραγίστηκε από την επιχείρηση διάσωσης των 33 εργαζόμενων σε ορυχείο, μια επιχείρηση που συγκίνησε όλο τον πλανήτη.

Η πορεία του σφραγίστηκε το 2011 από τις ογκώδεις διαδηλώσεις των μαθητών και φοιτητών με αίτημα τη δωρεάν παιδεία. Οι διαδηλώσεις αντιμετωπίστηκαν με σκληρό τρόπο από τις αστυνομικές δυνάμεις, ενώ θύμα της βίας υπήρξε και ένας νεαρός μαθητής.

Αντιδράσεις έχει προκαλέσει και η οικονομική πολιτική του, ιδιαίτερα τα σχέδια ενεργειακών επενδύσεων στην Παταγονία της Χιλής.

Περί τα τέλη του 2011, ο Πινιέρα να βλέπει τη δημοτικότητά του σε επίπεδα περί του 20%.

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ