Για την απόλυτα παράλογη ζωή στην Παλαιστίνη μιλά η Καναδή δημοσιογράφος Νόρα Παρ

Η προσευχή εκατοντάδων Παλαιστινίων στην κατάμεστη πλατεία μπροστά από το Ναό της Γεννήσεως ήταν η πρώτη εικόνα της Νόρα Παρ από τη Βηθλεέμ. Ήταν το 2006, στα μέσα του ισραηλινού πολέμου στο Λίβανο. Όταν δύο χρόνια μετά η Καναδή δημοσιογράφος επέστρεφε για να εργαστεί στο παλαιστινιακό ειδησεογραφικό πρακτορείο Ma’ar η εικόνα αυτή την «ακολουθούσε».

Και προστέθηκαν αμέτρητες άλλες. Εικόνες της «απόλυτα παράλογης» ζωής των Παλαιστινίων. Τα ισραηλινά σημεία ελέγχου, ο εγκλωβισμός, το Τείχος. «Δεν είμαι Παλαιστίνια, δεν κατέχω και δεν μου έχουν κατασχέσει γη, όμως απλώς και μόνο το να μην έχεις πρόσβαση σε αυτούς τους πράσινους αγρούς έξω από την πόλη με κάνει να νοιώθω ότι έχω χάσει κάτι»…

Η Νόρα μας «μεταφέρει» στην καθημερινότητά της στα τρία χρόνια που έζησε και εργάστηκε στη Βηθλεέμ της Δυτικής Όχθης. Μιλά για ελέγχους και διαβατήρια, τις εκδρομές με Παλαιστίνιους συναδέλφους και φίλους -που σταματούν εκεί όπου αρχίζουν οι περιορισμοί στη μετακίνηση του καθενός-, καθώς και την εντυπωσιακή θέληση ορισμένων Παλαιστινίων να δουν τον άνθρωπο πίσω από τη στρατιωτική στολή. Μιλά και για την ανάγνωση ενός βιβλίου ένα ζεστό απόγευμα σε μια ταράτσα της Βηθλεέμ κοιτάζοντας πάνω από τους λόφους (και πέρα από αρκετούς εβραϊκούς οικισμούς) τη Νεκρά Θάλασσα.

Καθημερινότητα, περιορισμοί και σημεία ελέγχου

Η Νόρα περνούσε τις περισσότερες ώρες της ημέρας στο γραφείο. Το προσωπικό ήταν στην αρχή ελάχιστο και ο όγκος των πληροφοριών μεγάλος. Επαλήθευση ειδήσεων, τηλεφωνήματα για δηλώσεις και σχόλια, και σύνταξη ειδήσεων στο πρακτορείο Ma’ar της Βηθλεέμ. Ένα σάρμα, σάντουιτς με τυρί ή κρέας, και φαλάφελ ήταν το καθημερινό μεσημεριανό στο γραφείο, κάποιες φορές οι συνάδελφοι θα παράγγελναν φαγητό από ένα από τα τοπικά εστιατόρια.

Ήταν η τυπική μορφή λειτουργίας ενός newsroom, με εννιάωρες βάρδιες που συχνά παρατείνονταν κατά πολύ όταν υπήρχαν εξελίξεις. Όταν σταδιακά κατάφεραν να προσλάβουν περισσότερο προσωπικό η Νόρα είχε ελεύθερο χρόνο για πράγματα που φαντάζουν απλά, ένα πικ-νικ, μια εκδρομή. Και η πραγματικότητα της Παλαιστίνης πηγάζει από πράγματα που φαντάζουν απλά. Αλλά δεν είναι.

«Τίποτα δεν είναι πολύ μακριά στη Δυτική Όχθη, οπότε ένα πικ νικ ένα χειμωνιάτικο Σαββατοκύριακο στην Ιεριχώ, όπου η θερμοκρασία δεν είναι ποτέ κάτω από 20 βαθμούς, ή μία πεζοπορία ήταν ένα ωραίο διάλειμμα. Το που θα πηγαίναμε εξαρτάτο από την ομάδα των φίλων. Εάν ήταν Παλαιστίνιοι από την Ιερουσαλήμ μπορούσαμε να πάμε οπουδήποτε, αλλά οι φίλοι και οι συνάδελφοι από τη Δυτική Όχθη είχαν αυστηρά περιορισμένη πρόσβαση. Δεν μπορούσαμε να πάμε με φίλους από τη Βηθλεέμ στην Ιερουσαλήμ ή στις πόλεις Γιάφα, Χάιφα, Τιβεριάδα και Ναζαρέτ» λέει η Νόρα και τη λέξη περιορισμός θα την επαναλάβει πολλές φορές ακόμη.

«Πήγα στην παραλία στο Τελ Αβίβ λίγες φορές, αλλά επιστρέφοντας στο γραφείο μαυρισμένη, όταν κανένας από τους συναδέλφους μου δεν επιτρεπόταν να περάσει τα σημεία ελέγχου και να βρεθεί στην ίδια παραλία, έκανε την εμπειρία πολύ λιγότερο ευχάριστη, οπότε το απέφευγα. Οι εκδρομές μέχρι τη Ραμάλα για μία ταινία, μία επίσκεψη στο χαμάμ ή απλά για μία αλλαγή σκηνικού ήταν συχνές δραστηριότητες για εμένα τα Σαββατοκύριακα. Όταν ο καιρός ήταν καλός το να καθίσω στην ταράτσα και να διαβάσω ένα βιβλίο κοιτάζοντας πάνω από τους λόφους [και πέρα από αρκετούς εβραϊκούς οικισμούς] τη Νεκρά Θάλασσα ήταν κάτι που πάντα απολάμβανα.

Φυσικά για να ταξιδέψεις σε διάφορες πόλεις πρέπει να περάσεις τα ισραηλινά σημεία ελέγχου. Και αυτό έγινε τελικά κάτι το φυσικό. Δεν έφευγα από το σπίτι χωρίς το διαβατήριό μου. Αλλά ποτέ δεν μπορείς να υπολογίσεις το χρόνο που χρειάζεται για να φτάσεις. Η καθυστέρηση μίας ώρας στα σημεία ελέγχου μεταξύ Βηθλεέμ και Ραμάλα ήταν συνηθισμένη. Ούτε και ήταν σίγουρο πως θα βρεις μέσα μεταφοράς αφού νυχτώσει, ειδικά το χειμώνα. Αυτή η κατάσταση άρχισε να βελτιώνεται τον τελευταίο χρόνο που ήμουν εκεί, αλλά και πάλι έπρεπε να είσαι σίγουρος πως μπορούσες να διανυκτερεύσεις σε φίλους σε άλλες πόλεις εάν σκόπευες να τους επισκεφθείς αφότου νύχτωνε.

Η παρουσία του ισραηλινού στρατού έγινε μία συνηθισμένη ενόχληση, με τους στρατιωτικούς να μπαίνουν στα σπίτια φίλων για έρευνες και ανακρίσεις. Μπορεί να μην συνέβαινε συχνά, αλλά συνέβαινε. Κυρίως σε σπίτια έξω από την πόλη. Η παλαιστινιακή αστυνομία ήταν κι αυτή αρκετά ‘ενεργή’. Μέχρι το δεύτερο χρόνο της παραμονής μου στη Βηθλεέμ η Παλαιστινιακή Αρχή είχε εγκαταστήσει σημεία ελέγχου στις εισόδους των δρόμων που ελέγχονταν από την ισραηλινή αστυνομία.

Οπότε έπρεπε να περάσεις από τα παλαιστινιακά σημεία ελέγχου και να δείξεις ταυτότητα, και μετά να σταματήσεις και στα ισραηλινά σημεία ελέγχου πάλι για επίδειξη ταυτότητας και έρευνες. Δεν είδα πάντως κανέναν να παρενοχλείται στα σημεία ελέγχου της Παλαιστινιακής Αρχής, ενώ αντίθετα κατέβαζαν νεαρούς από το λεωφορείο στο δρόμο από τη Βηθλεέμ προς τη Ραμάλα. Ανακρίνονταν και ίσως θα κρατούνταν, ίσως θα αφήνονταν ελεύθεροι.

Η ζωή μου εκεί δεν ήταν ακριβώς η τυπική. Παρόλο που ο μισθός του δημοσιογράφου δεν είναι αντίστοιχος αυτού στον Καναδά, ήταν υπεραρκετός για τη ζωή στη Δυτική Όχθη. Ο μισθός ενός αστυνομικού ήταν περίπου το ένα όγδοο αυτού του δημοσιογράφου. Η ζωή και ταξίδια ήταν πολύ πιο περιορισμένα για τους Παλαιστίνιους».

Κατοχή και δημοσιογραφία

Στο αγγλόφωνο τμήμα του πρακτορείου Ma’ar το προσωπικό ήταν λίγο και η Νόρα έγραφε από τις ανακοινώσεις ενόπλων οργανώσεων που αναλάμβαναν την ευθύνη για επιθέσεις μέχρι τον καιρό και φεστιβάλ παραδοσιακού χορού στα χωριά. «Είχα σπουδάσει παλαιστινιακή λογοτεχνία για το μεταπτυχιακό μου τίτλο, αλλά τίποτα δεν μπορεί να συγκριθεί με το να ζεις σε έναν τόπο για να τον νοιώσεις. Έχοντας περάσει τρία χρόνια στο γραφείο δούλεψα πάνω σε ιστορίες με κάθε θέμα που μπορείς να φανταστείς, αλλά δεδομένου ότι έχω ιδιαίτερο ενδιαφέρον για πολιτιστικά θέματα, έκανα τη δική μου έρευνα και αναζήτηση για ζητήματα εκπαίδευσης, λογοτεχνίας, εκδηλώσεων» λέει. Και μας δίνει μία μικρή, ιδιαίτερη «γεύση».

«Το 2009 η Ιερουσαλήμ ανακηρύχθηκε Πρωτεύουσα του Αραβικού Πολιτισμού, αλλά από τη στιγμή που η Παλαιστινιακή Αρχή απαγορεύεται να έχει δράση στην κατεχόμενη ανατολική πλευρά της πόλης, έγινε πολύ ενδιαφέρουσα δουλειά για να εορταστεί ‘δημιουργικά’ η πόλη ως παλαιστινιακή πρωτεύουσα παρά την κατοχή. Τελικά το κυρίως μέρος των εορτασμών έλαβε χώρα κοντά στη Βηθλεέμ. Η κυβέρνηση της Γάζας διοργάνωσε ξεχωριστές εκδηλώσεις. Ήταν πολύ ενδιαφέρον να παρακολουθείς και να κατανοείς πώς προχώρησε αυτός ο εορτασμός, αλλά ταυτόχρονα ήταν και πολύ λυπηρό.

Κατά τη διάρκεια αυτού του έτους το Παλαιστινιακό Φεστιβάλ Λογοτεχνίας –εκδήλωση που αν θυμάμαι καλά οργανώνεται μέσω Λονδίνου- ακυρώθηκε γιατί στα φυλλάδιά του είχε το σύμβολο της Πρωτεύουσας των Πολιτιστικών γεγονότων. Είχα πάρει συνέντευξη από έναν οργανωτή και ορισμένους από τους συγγραφείς στο ξενοδοχείο τους -ήταν πολύ αργά το βράδυ γιατί ένας από τους συγγραφείς είχε ανακριθεί στο μεθοριακό πέρασμα επί ώρες- και μετά όταν πήγα στην εναρκτήρια εκδήλωση, υπήρχαν ένοπλοι συνοριοφύλακες που έλεγαν σε όλο τον κόσμο να βγει από το κτίριο γιατί η εκδήλωση ακυρώνεται».

Την ρωτάμε τι δεν μπορούσε να δημοσιευτεί και μας απαντά ότι ήταν κυρίως τα ονόματα δημοσιογράφων και κάποιες πληροφορίες που μπορεί να έθεταν τη ζωή των δημοσιογράφων σε κίνδυνο. Υπήρχαν επίσης πολλές περιστάσεις κατά τις οποίες υπήρχαν πληροφορίες που ήταν αδύνατο να επαληθευτούν. Πολλές μη κυβερνητικές οργανώσεις που προσφέρουν ανθρωπιστική εργασία αρνούνται να μιλήσουν στον Τύπο γιατί αν δεν τηρήσουν χαμηλό προφίλ μπορεί να αντιμετωπίσουν δυσκολίες στις δραστηριότητές τους είτε από τον ισραηλινό στρατό, είτε από το υπουργείο Εσωτερικών.

«Υπήρχε μία περίπτωση κατεδαφίσεων κατοικιών για την οποία γνωρίζαμε πολλά, αλλά δεν μπορούσαμε να δημοσιεύσουμε τίποτα γιατί μία οργάνωση που έδινε βασικές προμήθειες σε οικογένειες ανησυχούσε ότι δεν θα μπορούσε να συνεχίσει να προσφέρει τις υπηρεσίες της εάν η υπόθεση λάμβανε δημοσιότητα» δηλώνει η Νόρα.

Άλλες περιπτώσεις υπήρξαν κατά τη διάρκεια του ισραηλινού πολέμου του 2008-2009 στη Λωρίδα της Γάζας, όταν το πρακτορείο της Νόρα είχε πληροφορίες για κάποιες ανησυχητικές εσωτερικές πολιτικές αντιπαλότητες υπό τη σκέπη του πολέμου. «Όταν οι άνθρωποι φοβούνται να μιλήσουν, και στις μικρές κοινότητες οι δημοσιογράφοι είναι γνωστοί στους ανθρώπους της εξουσίας, υπάρχουν φορές που για λόγους ασφαλείας οι ειδήσεις πρέπει να μείνουν αδημοσίευτες έως ότου επιβεβαιωθούν τα γεγονότα και μειωθεί η ένταση» αναφέρει.

«Δεν κινδύνευσα, αλλά δεν μπορείς να μην ‘κουβαλάς’ το φόβο»

«Δεν νομίζω ότι βρέθηκα ποτέ σε πραγματικό κίνδυνο τα τρία χρόνια που έζησα στη Βηθλεέμ» λέει η Νόρα όταν την ρωτάμε εάν κινδύνευσε, εάν φοβόταν. «Έκανα αρκετή εξερεύνηση, που μερικές φορές με οδήγησε στον ισραηλινό φράχτη και νομίζω ότι κατά λάθος πέρασα την πράσινη γραμμή πάνω από μία φορά προσπαθώντας να φθάσω στον προορισμό μου. Το να βρίσκομαι κοντά στα σύνορα του 1967 με έκανε πάντα να αισθάνομαι λίγο νευρική γιατί ακούς για ανθρώπους που πυροβολούνται, αν και υποθέτω ότι κυρίως πρόκειται για προειδοποιητικά πυρά» δηλώνει.

«Ήμουν γενικά επιφυλακτική απέναντι στους Ισραηλινούς στρατιώτες και τους εποίκους όσο βρισκόμουν στη Δυτική Όχθη. Τις λίγες φορές που ήλθα σε επαφή μαζί τους ενώ βρισκόμουν εντός του ίδιου του Ισραήλ ή εξερευνώντας κάποιους από τους οικισμούς οι άνθρωποι ήταν φιλικοί ή τουλάχιστον πολιτισμένοι, αλλά κυρίως ταξίδευα με Παλαιστίνιους σε αυτοκίνητα με παλαιστινιακές πινακίδες και σε παλαιστινιακούς δρόμους, άρα ήμουν το ίδιο στόχος όπως και όλοι οι υπόλοιποι. Και οι Παλαιστίνιοι είναι στόχος. Είναι δύσκολο να μην κουβαλήσεις αυτό το συναίσθημα μαζί σου όταν περνάς το σημείο ελέγχου για τη Δυτική Ιερουσαλήμ. Οι στρατιώτες εκτός υπηρεσίες που κρατούσαν όπλα με έκαναν νευρική και προτιμούσα να μην κάθομαι στις καφετέριες που βρίσκονταν εκείνοι.

»Κάποιος πρώην στρατιώτης προσπάθησε να με φλερτάρει μια φορά σε μία παραλία του Τελ Αβίβ, δείχνοντάς μου μία φωτογραφία του με τη στολή του σκοπευτή που κρατούσε το όπλο σαν τρόπαιο. Όταν του είπα ότι μένω στη Βηθλεέμ είπε ότι έχει υπηρετήσει εκεί, αλλά ότι δεν έπρεπε να ανησυχώ γιατί ‘πυροβολούσε μόνο τους τρομοκράτες’. Αλλά φυσικά υπάρχουν αρκετοί Ισραηλινοί που εργάζονται στη Δυτική Όχθη και δεν είναι στρατιώτες, που έρχονται για επίσκεψη παρά τους ταξιδιωτικούς περιορισμούς, και οι περισσότεροι πρέπει να υπηρετήσουν στο στρατό, συνεπώς δεν υπάρχουν διαχωριστικές γραμμές μεταξύ εποίκων/στρατιωτών/φίλων».

Βηθλεέμ και Χαμάς

Η Νόρα έγραφε σχεδόν καθημερινά για το ρήγμα Φατάχ-Χαμάς στο γραφείο και κάλυπτε ορισμένες από τις προσπάθειες συμφιλίωσης στην Αίγυπτο, αλλά η επίπτωση της διαμάχης στην καθημερινή της ζωή ήταν περιορισμένη. «Η Βηθλεέμ είναι γνωστή ως μία αρκετά αριστερή πόλη, με μεγάλη υποστήριξη στα Λαϊκά και Δημοκρατικά μέτωπα. Όσοι στήριζαν την κυβέρνηση συνήθως ήταν πιο πολύ υποστηρικτές του ανεξάρτητου Σαλάμ Φαγιάντ αντί της Φατάχ, αλλά φυσικά υπήρχαν έντονες διαμάχες για τα πάντα» λέει.

Θυμάται ότι υπήρχε ένα μπακάλικο στο δρόμο κάτω από το γραφείο της που ανήκε σε μια οικογένεια που υποστήριζε τη Χαμάς. «Ένας πατέρας, οι δύο γιοι του και νομίζω ένας ξάδελφος είχαν το μαγαζί. Κάποιες φορές οι συνάδελφοι θα γύριζαν από το μπακάλικο λέγοντας ότι ένας από τους γιους συνελήφθη. Αυτό που θα παρατηρούσα εγώ ήταν μία βαριά ατμόσφαιρα στο κατάστημα για λίγο και μετά την επανεμφάνιση του γιου» αναφέρει. Στη συνέχεια μας μιλά για μία απροσδόκητη γνωριμία.

«’Έσυρα’ ένα φίλο σε μια μακρά πεζοπορία για να δούμε γιατί κάποιος είχε υψώσει μία γιγάντια παλαιστινιακή σημαία στην κορυφή ενός λόφου έξω από την πόλη. Αφότου βρήκαμε το σπίτι όπου είχε υψωθεί η σημαία [την άκουγες να ανεμίζει αρκετά χιλιόμετρα μακριά] χαθήκαμε και βρεθήκαμε στην αυλή μιας οικογένειας που μας προσκάλεσε για τσάι. Από τη στιγμή που δεν μπορείς να πεις όχι σε ένα φλιτζάνι παλαιστινιακό τσάι και στην παλαιστινιακή φιλοξενία -ειδικά αφού έχεις μπει από την πίσω πόρτα- μπήκαμε μέσα και μας υποδέχθηκε θερμά όλη η οικογένεια.

Κάποια στιγμή ήλθε ο πατέρας και συστήθηκε, και όταν η συζήτηση είχε προχωρήσει μας ρώτησε με ένα ελαφρύ μειδίαμα τι πιστεύουμε για τη Χαμάς. Κάθισε πίσω στην καρέκλα και άκουγε με ένα αμυδρό χαμόγελο, μετά μας ανακοίνωσε ότι είναι γνωστός ηγέτης του κινήματος σε αυτό το μικροσκοπικό χωριό της Βηθλεέμ. Η κόρη του είχε σπουδάσει δημοσιογραφία στο πανεπιστήμιο και ενδιαφερόταν για μία πρακτική εκπαίδευση στο ειδησεογραφικό πρακτορείο. Νομίζω ότι τελικά μιλήσαμε για πολιτική μαζί τους λιγότερο από ότι σε άλλα σπίτια του χωριού».

Τι λένε οι Παλαιστίνιοι για το Ισραήλ

«Οι περισσότεροι Παλαιστίνιοι έχουν υπόψη τους όλες τις πλευρές που υπάρχουν στο Ισραήλ. Ότι υπάρχουν πολλές εσωτερικές διακρίσεις στη χώρα, ότι οι άνθρωποι που είναι άγριοι στα σημεία ελέγχου συνήθως δεν βρίσκονται εκεί επειδή το θέλουν, ότι οι περισσότεροι έποικοι δεν έχουν ιδέα ότι βρίσκονται σε παλαιστινιακή γη, ότι το να υπηρετείς στο στρατό είναι απλά αυτό που κάνουν οι έφηβοι.

Η πραγματικότητα είναι ότι όταν έχεις μία επιχείρηση πρέπει να έχεις συναλλαγές με το Ισραήλ για να περάσεις μέσα ή να βγάλεις έξω τα προϊόντα σου, ένα θέλεις να ταξιδέψεις χρειάζεσαι ισραηλινή άδεια, εάν θέλεις να χτίσεις ένα σπίτι το πιθανότερο είναι πως απαιτείται ισραηλινή άδεια εάν είναι εκτός της πόλης.

Για τους Παλαιστίνιους το Ισραήλ είναι μία καθημερινή επαφή και όσοι είχαν την ευκαιρία να συναντήσουν Ισραηλινούς μέσω μη κυβερνητικών οργανώσεων ή ταξιδεύοντας κάνουν το σημαντικό διαχωρισμό μεταξύ ανθρώπων και πολιτικής. Κανείς δεν πιστεύει όμως πως αυτό είναι εντάξει. Ακόμη και εάν υπάρχουν Ισραηλινοί φίλοι ή συναναστροφές μέσω δουλειάς, ακόμη και εάν κάποιος έχει πολιτικές που ευνοούν τον παλαιστινιακό αυτοκαθορισμό, κάθε Ισραηλινός θεωρείται υπόλογος για τις πολιτικές που κάνουν τη ζωή των Παλαιστινίων απόλυτα παράλογη.

Αυτό πάντως δεν είναι καθολικό, και για μία νέα γενιά Παλαιστινίων που μεγάλωσαν με το Τείχος και τους έχουν αρνηθεί την άδεια να ταξιδέψουν, οι Ισραηλινοί είναι όλο και λιγότερο άνθρωποι και περισσότεροι στρατιώτες με όπλα. Εάν έπρεπε να βασίσω την άποψή μου για τους Ισραηλινούς με βάση το είδος της συναναστροφής που είχα μαζί τους στα σημεία ελέγχου και την αστυνομία στους οικισμούς, θα ήταν πολύ σκοτεινή και πολύ άσχημη. Το γεγονός ότι τόσοι πολλοί άνθρωποι στη Δυτική Όχθη έχουν μία τέτοια λεπτή κατανόηση των πραγμάτων και την προσωπική θέληση να δουν τον άνθρωπο εκτός της στολής, νομίζω είναι εντυπωσιακό».

Γνωριμία με τη Βηθλεέμ

«Επισκέφθηκα για πρώτη φορά τη Βηθλεέμ όταν βρισκόμουν στη Δυτική Όχθη κάνοντας μαθήματα αραβικής γλώσσας στο Πανεπιστήμιο Μπιρζέιτ κοντά στη Ραμάλα. Μαζί με κάποιους συμφοιτητές οργανώσαμε μία επίσκεψη σε μία θεατρική ομάδα που βρισκόταν έξω από τον προσφυγικό καταυλισμό Ντουχεϊσέχ, στο άκρο της Βηθλεέμ. Όλοι είχαν ξαναβρεθεί εκεί, οπότε ενώ εκείνοι έτρωγαν φαλάφελ για μεσημεριανό εγώ ‘χώθηκα’ στην Εκκλησία της Γεννήσεως για να δω πως ήταν πριν φύγουμε βιαστικά για τον καταυλισμό.

Ήταν το καλοκαίρι του 2006, στο μέσον του πολέμου του Ισραήλ στο Λίβανο, και συχνά έβλεπες αεροσκάφη να πετούν βόρεια και η κατάσταση ήταν τεταμένη. Η κύρια πύλη της Εκκλησίας στη Βηθλεέμ έχει ύψος περίπου 1,2 μέτρα, οπότε πρέπει να σκύψεις για να περάσεις. Μου έχουν πει ότι είναι κατασκευασμένη έτσι ώστε να πρέπει να σκύψεις το κεφάλι μπαίνοντας, και ότι παλαιότερα εμπόδιζε ένοπλες ομάδες να εισβάλλουν λεηλατώντας. Καθώς έσκυψα ξανά και βγήκα στην Πλατεία Μάνγκερ όπου περίμεναν οι συνάδελφοί μου, γύρισα και είδα εκατοντάδες Παλαιστίνιους άνδρες και παιδιά σκυφτούς να προσεύχονται ενωμένοι. Ολόκληρη η πλατεία ήταν σιωπηλή, τουρίστες και καταστηματάρχες παρακολουθούσαν ακίνητοι.

Η δύσκολη κατάσταση είχε φέρει κοντά τους ανθρώπους, και αυτή η σκηνή που με πλημμύρισε με δέος ήταν η πρώτη μου επαφή με την πόλη.

Εκείνη τη στιγμή δεν μπορούσα να φανταστώ ότι λίγα χρόνια αργότερα θα διέσχιζα εκείνη την πλατεία εκατοντάδες φορές, και κάθε φορά που θα περνούσα από εκεί θα θυμόμουν τον βαθύ σεβασμό που ένοιωσα τη στιγμή που έσκυβα το κεφάλι για να βγω από την Εκκλησία, και πόσο ταπεινή ένοιωσα μπροστά στη συλλογική προσευχή. Όταν έκανα αίτηση για τη θέση εργασίας στο πρακτορείο Ma’an δύο χρόνια αργότερα, η προοπτική της ζωής στην πόλη αυτή με ενθουσίαζε. Το να μάθω πώς λειτουργεί η πόλη και τι σημαίνει να ζεις σε μία πόλη με τέτοια ιστορία.

Όταν αποκαλώ πάντως τη Βηθλεέμ πόλη, είμαι μάλλον γενναιόδωρη. Στην πραγματικότητα είναι ένα μεγάλο χωριό. Ο πληθυσμός όλης της περιοχής που περικλείει την Μπέιτ Τζάλα και Μπέιτ Σαχούρ (εκεί που βρίσκονται τα βοσκοτόπια) είναι νομίζω 30.000 κάτοικοι, και κάθε περιοχή έχει το δικό της κέντρο και της δική της ζωή. Έτσι η Βηθλεέμ είναι απλά η μία από τις τρεις πόλεις της ομάδας. Έχοντας μεγαλώσει σε μεγάλες πόλεις, η ζωή σε μία μικρή κωμόπολη, χρειαζόταν προσαρμογή. Τελικά θα χαρακτήριζα τη Βηθλεέμ ένα τόπο όπου πρέπει να ‘εφεύρεις’ την προσωπική σου διασκέδαση.

Δεν υπάρχει κινηματογράφος, θέατρο, υπάρχουν μερικά μπαρ και νυχτερινά κέντρα που δεν είναι ακριβώς της επιλογής μου, αλλά σίγουρα είναι εμπειρία να τα επισκεφθείς. Για τους τουρίστες υπάρχουν πολλά εστιατόρια, όπου μπορείς να καθίσεις με φίλους και να γευτείς υπέροχη παλαιστινιακή μπύρα. Υπάρχει επίσης ένας φανταστικός οργανισμός, o Dar Al-Kelima, μέσω του οποίου έκανα μαθήματα γιόγκα και κεραμικής. Νοιώθεις εγκλωβισμένος στη Βηθλεέμ εξαιτίας της παρουσίας του Τείχους και των σημείων ελέγχου, και τα μαθήματα που προσέφερε αυτό το κέντρο ήταν μια πολύ καλοδεχούμενη ανακούφιση, και ένα μέρος για να διοχετεύσεις δημιουργική ενέργεια, για να μην πω ένα μέρος για να γνωρίσεις ανθρώπους και να πλουτίσεις το αραβικό σου λεξιλόγιο.

To πιο δημοφιλές για να περάσεις του χρόνο σου σε μία ηλιόλουστη ημέρα ή ένα ζεστό απόγευμα στη Βηθλεέμ είναι το μπάρμπεκιου. Αγοράζαμε κρέας και λαχανικά και οδηγούσαμε έως το Ουαλάτζα ή το Κρεμισάν, μέχρι το οικογενειακό πάρκο κοντά στους Αγρούς των Ποιμένων ή τα Λουτρά του Σολομώντα, καθόμασταν στους λόφους τρώγαμε και συζητούσαμε. Το τοπίο σου έκοβε κυριολεκτικά την ανάσα και υπήρχε πάντα ένα αεράκι. Δυστυχώς σε δύο από τα σημεία που κάναμε συχνά πικ-νικ τώρα σκάβουν, καθώς το Τείχος ‘προχωρά’ νότια μέσω των περιχώρων της Βηθλεέμ.

Παρόλο που δεν είμαι Παλαιστίνια, δεν κατέχω γη και δεν μου έχουν κατάσχει περιουσία, και μόνο το γεγονός ότι δεν έχω πρόσβαση σε αυτούς τους πράσινους αγρούς έξω από την πόλη με κάνει να νοιώθω ότι έχω χάσει κάτι»…

* Η Νόρα Παρ κάνει τη διδακτορική της διατριβή στη Σχολή Ανατολικών και Αφρικανικών Σπουδών (School of Oriental and African Studies) στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου, όπου σπουδάζει παλαιστινιακή λογοτεχνία και εργάζεται ως freelance δημοσιογράφος. Από το 2008 έως το 2011 εργάστηκε στο αγγλόφωνο τμήμα του ειδησεογραφικού πρακτορείου Ma’an στη Βηθλεέμ. Λίγο πριν φύγει από τη Δυτική Όχθη «γεννήθηκε» το μπλογκ της Everything, Nothing, and Then Some ως μέσο για να μοιραστεί φωτογραφίες και ιστορίες, ένα μικρό κομμάτι όπου αφηγείται τις εμπειρίες που απέκτησε στην Παλαιστίνη.

Ευαγγελία Μπίφη

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ