Πίνακας του παρελθόντος, ανάμνηση της προσφυγιάς η ζωή του Χουσεΐν Ααμάρ στη Ραμάλα

«Όποιος ζει υπό κατοχή θα νοιώθει τον φόβο και τον κίνδυνο κάθε στιγμή της ζωής του» λέει ο Χουσεΐν Ααμάρ. Μένει με την οικογένειά του στον προσφυγικό καταυλισμό της Ραμάλα, «έναν πίνακα του παρελθόντος και ανάμνηση της προσφυγιάς». Βρίσκεται σε απόσταση μισής ώρας οδικώς από την Ιερουσαλήμ αν αφαιρέσεις τα σημεία ελέγχου, κι όμως είναι μόλις έξι οι άδειες που έχει λάβει από το 2000 για να την επισκεφθεί. Ο Χουσεΐν δεν πιστεύει ότι η λύση στο Μεσανατολικό μπορεί να έρθει μέσω διαπραγμάτευσης, και περιμένει την έναρξη μίας τρίτης Ιντιφάντα. «Κάθε μέρα είναι μια νέα μέρα» σκέφτεται και εύχεται τα παιδιά του «να ζουν σε ένα ανεξάρτητο κράτος με σύνορα, χωρίς κατοχή».

Ραμάλα, η μητρόπολη της Δυτικής Όχθης. Κέντρο της πολιτικής και οικονομικής ζωής της περιοχής, μία πόλη πιο «ανοιχτή» από τις άλλες. Την ημέρα είναι γεμάτη κόσμο από άλλες πόλεις, τα μαγαζιά είναι ανοιχτά ως αργά για να ψωνίσεις και να πουλήσεις. Οι περισσότεροι Παλαιστίνιοι δουλεύουν από το πρωί μέχρι το βράδυ. Ανάμεσά τους βρίσκεται ο Χουσεΐν. Μετά τη δουλειά θα συναντηθεί με φίλους για συζήτηση σε εστιατόρια και καφέ, θα πάει στο γυμναστήριο και θα χορέψει παραδοσιακούς χορούς. Ζει στον προσφυγικό καταυλισμό , είναι πατέρας τεσσάρων παιδιών, ηλεκτρολόγος, όμως η μεγάλη του αγάπη είναι ο παραδοσιακός χορός.

«Η ζωή στον καταυλισμό είναι πίνακας του παρελθόντος και της ανάμνησης της προσφυγιάς από το 1948 και κάθε ημέρα» μας λέει ο Χουσεΐν συνοψίζοντας σε μία φράση ολόκληρες δεκαετίες. Ο συνωστισμός σε πολύ μικρούς χώρους είναι από τα μεγαλύτερα προβλήματα στον καταυλισμό μαζί με την απουσία χώρων ψυχαγωγίας για τα παιδιά, αλλά και την αδυναμία απόκτησης τίτλου ιδιοκτησίας σε κατοικία, με συνέπεια να εξαρτώνται τα πάντα από την Υπηρεσία Αρωγής και Έργων του ΟΗΕ για τους Παλαιστίνιους Πρόσφυγες (UNRWA). «Παρ’ όλα αυτά το ωραίο είναι ότι οι κοινωνικές σχέσεις μεταξύ των κατοίκων είναι πιο στενές συγκριτικά με την πόλη» λέει.

Το σπίτι του Χουσεΐν ήταν στο χωριό αλ-Μάλχα στα προάστια της Ιερουσαλήμ, περίπου μισή ώρα οδικώς από τη Ραμάλα χωρίς τα ισραηλινά σημεία ελέγχου. Επισκέφθηκε για πρώτη φορά την αλ-Μάλχα όταν ήταν δέκα ετών και άλλη μια φορά πριν από τρία χρόνια σε μία από τις ελάχιστες άδειες που έλαβε από το Ισραήλ για να επισκεφθεί την οικογένειά του στην Ιερουσαλήμ. «Τίποτα δεν πρόκειται να αντικαταστήσει το σπίτι μας εκεί, ούτε τη γη που μας έκλεψαν» θα μας πει.

Ο Χουσεΐν έχει ταξιδέψει σε περισσότερες από 22 χώρες. Στον αραβικό κόσμο, την Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Κάποιες φορές σκέφτεται να αφήσει τη Ραμάλα για να ζήσει στην Αμερική.

Του ζητάμε να μοιραστεί μαζί μας μια ημέρα που δεν θα ξεχάσει. «Υπάρχουν πολλές μέρες που δεν ξεχνιούνται στη ζωή μου, αλλά η ημέρα που ένοιωσα το θάνατο ήταν το 1988 στις δέκα το βράδυ. Ξαφνικά πυροβόλησαν στον καταυλισμό στρατιώτες της κατοχής. Η σφαίρα με ‘προσπέρασε’, τραυματίστηκα μόνο σε ένα μικρό σημείο και δεν ξέρω πώς αλλά έτρεχα από το φόβο του θανάτου και εκείνοι τρέχανε πίσω μου στα σοκάκια του καταυλισμού μέχρι που μπόρεσα να τους ξεφύγω. Κρύφτηκα στο σπίτι ενός κατοίκου που άνοιξε την πόρτα και με έβαλε μέσα. Αυτή είναι εικόνα που δεν μπορώ να ξεχάσω και επαναλαμβάνεται στο μυαλό μου».

«Όποιος ζει υπό κατοχή θα νοιώθει φόβο και κίνδυνο κάθε στιγμή της ζωής του» λέει.

«Είναι χάσιμο χρόνου» θα απαντήσει ο Χουσεΐν όταν τον ρωτάμε εάν πιστεύει ότι η λύση του Μεσανατολικού μπορεί να έλθει μέσω της διαπραγμάτευσης με την κυβέρνηση του Ισραήλ. «Δεν είμαι πεπεισμένος ότι θα επιτύχουμε να έχουμε ανεξάρτητο κράτος μέσω των διαπραγματεύσεων με το Ισραήλ γιατί δεν θα ακολουθήσει τα συμφωνηθέντα και δεν θα το αναγκάσει κανένας στον κόσμο να κάνει οποιαδήποτε συμφωνία. Οι διαπραγματεύσεις με το Ισραήλ δεν έχουν σκοπιμότητα και είναι χάσιμο χρόνου» αναφέρει.

Όσο για το εάν έχει επηρεαστεί κατ’ οιονδήποτε τρόπο η ζωή του από την διεθνή εκστρατεία της Παλαιστινιακής Αρχής για την αναγνώριση της Παλαιστίνης και την πρώτη διπλωματική νίκη με την κατάκτηση έδρας στην UNESCO, o Χουσεΐν απαντά πως σε προσωπικό-κοινωνικό-οικονομικό επίπεδο δεν έχει υπάρξει κάποια αλλαγή. «Δεν μας δόθηκε κράτος, ούτε νερό, ούτε ηλεκτρικό ρεύμα» λέει για να συμπληρώσει πως η επίδραση ήταν ηθική, ήταν εσωτερική ικανοποίηση λόγω της αναγνώρισης των δικαιωμάτων του παλαιστινιακού λαού από μία σημαντική διεθνή οργάνωση.

Τον ρωτάμε εάν γνωρίζει Ισραηλινούς πολίτες και εποίκους: «Με Ισραηλινούς πολίτες υπάρχει επαγγελματική σχέση μέσω κινητού τηλεφώνου. Για τις βασικές ανάγκες και μόνο στον επαγγελματικό τομέα. Δεν υπάρχει επικοινωνία με τους εποίκους και δεν θα υπάρξει».

Από το 2000 έχει κατορθώσει να πάρει άδεια για να επισκεφθεί την οικογένειά του στην Ιερουσαλήμ έξι φορές. Εκεί ζουν οι τρεις αδελφές του. «Η άδεια δεν είναι ούτε εύκολο πράγμα, ούτε κάτι μόνιμο. Και αξίζει να πω ότι η απόσταση ανάμεσα στο μέρος που μένω και την Ιερουσαλήμ δεν υπερβαίνει τα 20 λεπτά χωρίς την ύπαρξη του Τείχους και των σημείων ελέγχου» μας λέει ξανά.

Σχετικά με το ρήγμα ανάμεσα στη Φατάχ και της Χαμάς, ο Χουσεΐν θεωρεί πως η όποια συμφιλίωση θα πάρει πολύ χρόνο και δεν είναι εύκολη αποστολή. Επαφές με Παλαιστινίους της Λωρίδας της Γάζας δεν έχει πέραν ενός φίλου που ζει εκεί και τον οποίο γνώρισε δέκα χρόνια πριν στη Ραμάλα.

Στην ερώτηση τι είδους κυβέρνηση θέλει να δει σε ένα κυρίαρχο και ανεξάρτητο παλαιστινιακό κράτος, απαντά ότι θέλει μία κυβέρνηση κοσμικού χαρακτήρα, όπου δεν θα κυβερνά η θρησκεία και θα έχει εκλεγεί από το λαό μέσω διάφανων εκλογών. Όσον για τον ιστορικό ηγέτη Γιασέρ Αραφάτ, στα μάτια του Χουσεΐν είναι ο πρώτος Παλαιστίνιος πρόεδρος μέσω εκλογών και σύμβολο της αντίστασης. «Ναι περιμένω την έναρξη νέας Ιντιφάντα» θα πει όταν τον ρωτάμε για το ενδεχόμενο μίας τρίτης παλαιστινιακής εξέγερσης.

Και πως κρίνει τη στάση του αραβικού κόσμου απέναντι στο Μεσανατολικό ζήτημα; «Οι Άραβες δεν μπορούν να κάνουν τίποτα εκτός των αποφάσεων της Αμερικής για να μην υπάρξει σύγκρουση συμφερόντων των χωρών τους στον κόσμο». Ούτε και έχει διακρίνει ο Χουσεΐν, και δεν περιμένει να διακρίνει, κάποια ουσιώδη αλλαγή στην αμερικανική εξωτερική πολιτική μετά την εκλογή του Μπαράκ Ομπάμα στην προεδρία των ΗΠΑ: «Σίγουρα δεν έχει υπάρξει καμία καινούρια απόφαση αφότου έγινε πρόεδρος ο Ομπάμα. Η αμερικανική πολιτική δεν έχει αλλάξει και δεν θα αλλάξει σε κανένα τομέα ακόμη και εάν έρθει άλλος πρόεδρος».

Η εικόνα των Παλαιστινίων για την Ελλάδα και τους πολίτες της; «Ο παλαιστινιακός λαός τρέφει αγάπη για το λαό της Ελλάδας και για την πολιτική του στήριξη προς την Παλαιστίνη, ακόμη και αν έχει το κράτος κάποιες αρνητικές στάσεις απέναντι στην Παλαιστίνη. Βλέπουμε και την εγγύτητα της Ελλάδας προς εμάς, και τις φυσικές ομοιότητες μεταξύ των δύο χωρών και τον πολιτισμό που προσέφερε η Ελλάδα στον κόσμο του οποίου είμαστε ένα κομμάτι, οπότε έχουμε μεγάλη εκτίμηση για τις αξίες του ελληνικού λαού».

Ρωτάμε τον Χουσεΐν για τις σκέψεις ενός Παλαιστίνιου της κατεχόμενης Δυτικής Όχθης μπροστά στην Αραβική Άνοιξη και τις σαρωτικές εξελίξεις στον αραβικό κόσμο. «Φτάνει με την εκμετάλλευση των λαών από τους κυβερνήτες και ‘ναι’ στη δημοκρατική, ελεύθερη και δίκαιη διακυβέρνηση. Αυτό ακούμε από τα στόματα των ανθρώπων εδώ, οπότε εμείς χαιρόμαστε, αλλά είμαστε και επιφυλακτικοί απέναντι σε αυτή την Άνοιξη, δεν θέλουμε μία αιματηρή Άνοιξη γιατί αυτό θα μας στενοχωρούσε περισσότερο. Είμαστε λαός που υπέφερε και υποφέρει από πολλών ειδών διακρίσεις από την κατοχή, οπότε χαιρόμαστε όταν βλέπουμε τους λαούς να ζητούν το τέλος των άδικων καθεστώτων τους και όταν ζητούν τη νοητική και πολιτική ελευθερία τους μέσω της δημοκρατίας».

«Επιστρέφουμε» στη Ραμάλα και ζητάμε από τον Χουσεΐν να μας μιλήσει για τις διαφορές της με τις υπόλοιπες πόλεις της Δυτικής Όχθης. Μας λέει ότι η Ραμάλα είναι περισσότερο ανοιχτή στον εξωτερικό κόσμο, τα ήθη και τα έθιμα. «Θεωρώ ότι αυτό σχετίζεται με το γεγονός ότι υπάρχει αρκετά μεγάλος πληθυσμός χριστιανών στη Ραμάλα και με το ότι πολλοί από τους κατοίκους της Ραμάλα μετανάστευσαν σε ξένες χώρες και γυρίζουν για να την επισκεφθούν».

Ο Χουσεΐν χρησιμοποιεί τις υπηρεσίες κοινωνικής δικτύωσης Facebook και twitter για να βρίσκεται σε επικοινωνία με τους φίλους του όπου και αν βρίσκονται. Στην τηλεόραση βλέπει καθημερινά διεθνείς και τοπικές ειδήσεις για να νοιώθει, όπως λέει, κομμάτι του κόσμου. Παρακολουθεί ταινίες δράσης, δραματικές και κομεντί. Λατρεύει όλα τα είδη μουσικής και προσπαθεί να ακούει όλες τις νέες κυκλοφορίες. Από τα παιδικά του χρόνια έβλεπε τους μεγάλους στους γάμους και τα πάρτι να χορεύουν παραδοσιακούς χορούς και σήμερα είναι χορευτής και εκπαιδευτής, και μας λέει ότι λατρεύει το χορό στη ζωή του.

Αντλεί χαρά στην καθημερινότητά του με τη σκέψη ότι «η κάθε ημέρα είναι μία καινούρια ημέρα» και αυτό που εύχεται για τα παιδιά του είναι «να ζουν σε ένα κράτος ανεξάρτητο με σύνορα και χωρίς βάσανα από οποιοδήποτε είδος κατοχής».

Ευαγγελία Μπίφη

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ