«Σοκ και Δέος» στα οκτώ χρόνια διακυβέρνησης Μπους

Ο πόλεμος στο Ιράκ και η θανάσιμη «παγίδα» της μετά Σαντάμ εποχής. Η απαξίωση του ΟΗΕ. Η παγκόσμια οργή στη θέση της παγκόσμιας αλληλεγγύης για την 11η Σεπτεμβρίου. Ο «άξονας του κακού» και το δόγμα προληπτικής δράσης. Ο «πόλεμος» κατά της τρομοκρατίας. Η καταβαράθρωση του ηθικού κύρους των ΗΠΑ. Η αβοήθητη νέα Ορλεάνη. Το κλίμα. Η τελματωμένη αμερικανική οικονομία. Οκτώ χρόνια προεδρίας Μπους που τερματίστηκαν με τη νίκη του Δημοκρατικού προέδρου Μπαράκ Ομπάμα το 2004.

Τρομοκρατία. Καμία λέξη δεν ειπώθηκε και γράφηκε περισσότερο κατά την οκταετή διακυβέρνηση του Τζορτζ Μπους. Η παραπλάνηση σε έναν ατελείωτο πόλεμο για τα ανύπαρκτα όπλα μαζικής καταστροφής του Ιράκ κατέστησε την ίδια την Αμερική και ολόκληρο τον κόσμο όλο λιγότερο ασφαλή. Κόστισε χιλιάδες ζωές, τρισεκατομμύρια δολάρια και κράτησε ορθάνοιχτο το μέτωπο του Αφγανιστάν.

Η εισβολή στο Ιράκ ήλθε σε πλήρη απαξίωση του ΟΗΕ, ξεσήκωσε τη διεθνή κοινή γνώμη, άλλαξε τη γεωστρατηγική ισορροπία στη Μέση Ανατολή και προκάλεσε βαθύ ρήγμα στις σχέσεις των ΗΠΑ με την κατά Ράμσφελντ «παλαιά Ευρώπη». Ο «πόλεμος κατά της τρομοκρατίας» που κήρυξε ο Μπους μετά το ασύλληπτο μακελειό της Αλ Κάιντα πήρε εξίσου τρομακτικές διαστάσεις με την ίδια την τρομοκρατία,. που άπλωσε τα πλοκάμια της και στην Ευρώπη.

Οι φυλακές του Γκουαντάναμο σε καταστρατήγηση κάθε έννοιας Διεθνούς Δικαίου, ο «Πατριωτικός Νόμος», η καταστολή των πολιτικών ελευθεριών, παράνομες παρακολουθήσεις, βασανιστήρια, οι… «έκτακτες μεταγωγές» της CIA. Αποκαλύψεις, συγκαλύψεις, παραδοχές σε μία οκταετία που τελειώνει με τα δύο τρίτα των Αμερικανών πολιτών να έχουν στραφεί κατά του Μπους, ο οποίος την πρώτη φορά εξελέγη από τα… δικαστήρια και τη δεύτερη θριάμβευσε με «όπλο» την ασφάλεια.

Στη διεθνή πολιτική σκηνή η διακυβέρνηση Μπους τερματίζεται με ανοιχτά τα μέτωπα του Ιράν και της Βορείου Κορέας, αποτυχία στο Μεσανατολικό και ανεξαρτητοποιημένο Κοσσυφοπέδιο. Η σύρραξη στον Καύκασο «σήκωσε» ψυχροπολεμικό άνεμο στις αμερικανορωσικές σχέσεις, ήδη βεβαρημένες από τη σχεδιαζόμενη επέκταση της αντιπυραυλικής ασπίδας στην κεντρική Ευρώπη, τους δρόμους των αγωγών και την κυοφορούμενη ένταξη Γεωργίας και Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ.

Επί Μπους η Λιβύη του Μοαμάρ Καντάφι «επέστρεψε» στη διεθνή κοινότητα αποκηρύσσοντας το πυρηνικό της οπλοστάσιο, ενώ στην Αφρική διοχετεύθηκαν περισσότερα χρήματα από κάθε προηγούμενη κυβέρνηση για την πρόληψη του Aids και την εκπαίδευση.

Στη Λατινική Αμερική -τη γνωστή «Πίσω Αυλή» των ΗΠΑ- ο Μπους αφήνει στο διάδοχό του μια υπόσχεση που δεν τήρησε. Ενώ το 2000 ήλθε στο Λευκό Οίκο με σχέδια να ενισχύσει τους δεσμούς της χώρας του με την Κεντρική και Νότιο Αμερική, τελικά οι επιθέσεις του 2001 τον έκαναν να αλλάξει σχέδια. Ή μάλλον να τα εγκαταλείψει τελείως.

Αποτέλεσμα; Διάφοροι «περίεργοι» επισκέπτες εμφανίστηκαν στην «Πίσω Αυλή»: σοσιαλιστές, αριστεροί, σοσιαλδημοκράτες, πρώην Σαντινίστας και περονιστές ήλθαν να «βγάλουν γλώσσα» με τον έναν ή τον άλλο τρόπο στις ΗΠΑ.

Ο Αμερικανός πρόεδρος άφησε το Οβάλ Γραφείο με ένα «σωσίβιο» 700 δισεκατομμυρίων δολαρίων για τη διάσωση των τραπεζών, πρωτοφανείς για τις ΗΠΑ κρατικοποιήσεις και τη Γουόλ Στριτ να κλυδωνίζεται στη δίνη της χειρότερης οικονομικής κρίσης που ζει η χώρα από το 1929 και η οποία επεκτείνεται διεθνώς.

Εφιάλτης που θα κυνηγά πάντα τον Τζορτζ Ο.Μπους είναι η «εθνική ντροπή», όπως χαρακτηρίστηκε, της Νέας Ορλεάνης που έμεινε αβοήθη απέναντι στον κυκλώνα Κατρίνα. Αδράνεια, ανικανότητα, οργανωτική παράλυση, αδιαφορία, σύγχυση σε ομοσπονδιακό επίπεδο κυριολεκτικά βύθισαν τη Νέα Ορλεάνη, ζωές και περιουσίες έμειναν απροστάτευτες.

Η ρεπουμπλικανική διακυβέρνηση Μπους «έφυγε» με το αμερικανικό σύστημα υγείας υπό την «ομηρία» ασφαλιστικών και φαρμακευτικών εταιρειών, εκατομμύρια Αμερικανούς ανήμπορους να πληρώσουν το αυξανόμενο κόστος περίθαλψης και αγωγής και εκατομμύρια εξολοκλήρου ανασφάλιστους. Στην εκπαίδευση θετικά αποτιμήθηκε το πρόγραμμα «Κανένα παιδί δεν μένει πίσω», χωρίς όμως να εφαρμοστεί εντατικά.

Όσον αφορά το περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή, η πολιτική του Μπους μόνο επικρίσεις δέχτηκε, τόσο στο εσωτερικό της χώρας όσο και σε διεθνές επίπεδο. Στη διπλή θητεία του ο Αμερικανός πρόεδρος αρνήθηκε να επικυρώσει το Πρωτόκολλο του Κιότο κατά της παγκόσμιας θέρμανσης, ισχυριζόμενος ότι το κόστος είναι υπερβολικά υψηλό και ότι είναι άδικο να εξαιρούνται οι αναδυόμενες, ρυπογόνες οικονομίες.

Επέμεινε επίσης ότι οι ΗΠΑ θα πρέπει να προχωρήσουν στην εξόρυξη πετρελαίου τόσο στο εθνικό καταφύγιο της Αλάσκα, όσο και σε υπεράκτια κοιτάσματα που έχουν εντοπιστεί σε άλλες ευαίσθητες περιβαλλοντικά ζώνες. Στο πλαίσιο των προσπαθειών για ενεργειακή απεξάρτηση προώθησε παράλληλα την πυρηνική ενέργεια.

Σημαντικές ήταν ίσως και οι συνέπειες της πολιτικής του Μπους σε ένα άλλο επιστημονικό-κοινωνικό θέμα, το οποίο αποτέλεσε και βασικό αντικείμενο αντιπαράθεσης στην αναμέτρηση του 2004. Παρά τις αντιδράσεις εκ μέρους ερευνητών και ασθενών, ο Αμερικανός πρόεδρος δεν απέσυρε τους περιορισμούς στην έρευνα με τα εμβρυικά βλαστικά κύτταρα, επιμένοντας ότι η χρήση εμβρύων ισοδυναμεί με αφαίρεση ανθρώπινων ζωών.

Ευαγγελία Μπίφη

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ